Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina…
2024-02-28, 13:00 Autor: R/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób

Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko dwie, ciężko ranne osoby.
Okupant dopuścił się zbrodni w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w potyczce z polskimi partyzantami. W obchodach 80. rocznicy pacyfikacji wsi weźmie udział prezydent Andrzej Duda. Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 pod pomnikiem w Wanatach, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie o godz. 14.00 w Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej zaplanowano między innym wystąpienie prezydenta Andrzeja Dudy.

Podczas II wojny światowej w lasach garwolińskich, i prawie na całym Mazowszu, działała partyzantka Armii Krajowej. Gdy 21 lutego 1944 do zagrody Antoniego Kędziory w Wanatach przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy znaleźli ślady prowadzące do lasu. Tam natknęli się na 13-osobowy oddział żołnierzy AK "Flądra" dowodzony przez Jana Kosickiego "Maxa", który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia. Zginęło kilku Niemców, a trzech zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny. W odwecie starosta garwoliński Karl Freudenthal zarządził pacyfikację Wanat. 28 lutego kilkusetosobowa ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy żandarmerii, gestapo i niemieckiej Policji Kryminalnej oraz kolaborantów określanych jako "Ukraińcy" lub "Kałmucy", rozpoczęła działania. Mordowano mieszkańców, podpalano budynki mieszkalne i gospodarcze, rabowano dobytek. W ciągu kilku godzin wieś przestała istnieć. Z mieszkańców uratowały się dwie osoby: Julianna Niedźwiedzka-Olejnik i Władysław Górzkowski. Dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji.

Krótko po zakończeniu pacyfikacji, okoliczni mieszkańcy zebrali zwłoki pomordowanych i pochowali w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie.

Karl Freudenthal zginął 6 lipca 1944 roku w zamachu zorganizowanym przez żołnierzy Armii Krajowej. Ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik w Wanatach w gminie Łaskarzew, postawiony w 1945 roku. Przed monumentem w 2002 ustawiono tablice z nazwiskami zamordowanych.

Zobacz także

2024-03-10, godz. 09:00 202 lata temu zmarł Józef Wybicki, autor słów do "Mazurka Dąbrowskiego" 202 lata temu - 10 marca 1822 roku - zmarł Józef Wybicki, pisarz i polityk, autor słów do "Mazurka Dąbrowskiego" - utworu który zapewnił mu miejsce w narodowym… » więcej 2024-03-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 10 marca » więcej 2024-03-09, godz. 11:00 Muzeum Historii Polski przybliża postać Kastusia Kalinowskiego Muzeum Historii Polski i Biuro "Niepodległa" przygotowały film o bohaterze trzech narodów - Wincentym Konstantym Kalinowskim. Ten powstaniec styczniowy jest… » więcej 2024-03-09, godz. 09:00 100 lat temu urodził się Zdzisław Rachtan, ps. "Halny", żołnierz AK zgrupowania "Ponury" 100 lat temu, 9 marca 1924 roku, urodził się Zdzisław Rachtan, ps. "Halny", w okresie II wojny światowej uczestnik konspiracji niepodległościowej, żołnierz… » więcej 2024-03-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 9 marca » więcej 2024-03-08, godz. 15:00 Nowa wystawa w Domu Spotkań z Historią [DŹWIĘK] Nowa wystawa w warszawskim Domu Spotkań z Historią "Zbyszko Siemaszko. Fotograf Warszawy". Na ekspozycję składa się ponad 200 zdjęć głównie z lat 50… » więcej 2024-03-08, godz. 13:00 Archiwum Główne Akt Dawnych zaprezentowano książkę "Trzymajcie się z Zachodem... Józef Piłsudski w poszukiwaniu… Archiwum Główne Akt Dawnych zaprezentowało najnowszą publikację "Trzymajcie się z Zachodem... Józef Piłsudski w poszukiwaniu polskiej racji stanu". Naczelnik… » więcej 2024-03-08, godz. 11:00 56 lat temu wiec studentów na UW stał się początkiem Marca'68 56 lat temu, 8 marca 1968 roku, na Uniwersytecie Warszawskim odbył się wiec studentów, który pociągnął za sobą falę protestów w całym kraju. Był początkiem… » więcej 2024-03-08, godz. 09:00 Od ponad stu lat na świecie obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet Od ponad stu lat na świecie, 8 marca obchodzony jest Międzynarodowy Dzień Kobiet. Został ustanowiony w 1910 roku przez socjalistki w Kopenhadze. Miał służyć… » więcej 2024-03-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 marca » więcej
5556575859
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »