Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina…
2024-02-28, 13:00 Autor: R/IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób

Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
Pomnik upamiętniający pacyfikację i spalenie wsi Wanaty. [fot źródło: www.gov.pl/web/uw-mazowiecki/79-rocznica-pacyfikacji-i-spalenia-wsi-wanaty-w-gminie-laskarzew]
80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko dwie, ciężko ranne osoby.
Okupant dopuścił się zbrodni w odwecie za śmierć kilku niemieckich żandarmów, zabitych tydzień wcześniej w potyczce z polskimi partyzantami. W obchodach 80. rocznicy pacyfikacji wsi weźmie udział prezydent Andrzej Duda. Uroczystości rozpoczną się o godz. 12.00 pod pomnikiem w Wanatach, gdzie odbędzie się Apel Pamięci i salwa honorowa w wykonaniu kompanii reprezentacyjnej Wojska Polskiego. Następnie o godz. 14.00 w Szkole Podstawowej im. Pamięci Wanat w Woli Łaskarzewskiej zaplanowano między innym wystąpienie prezydenta Andrzeja Dudy.

Podczas II wojny światowej w lasach garwolińskich, i prawie na całym Mazowszu, działała partyzantka Armii Krajowej. Gdy 21 lutego 1944 do zagrody Antoniego Kędziory w Wanatach przyjechał lotny oddział niemieckiej żandarmerii, w pobliżu gospodarstwa, na śniegu Niemcy znaleźli ślady prowadzące do lasu. Tam natknęli się na 13-osobowy oddział żołnierzy AK "Flądra" dowodzony przez Jana Kosickiego "Maxa", który oczekiwał na zrzut lotniczy. Doszło do zbrojnego starcia. Zginęło kilku Niemców, a trzech zostało rannych. Po stronie partyzantów był jeden ranny. W odwecie starosta garwoliński Karl Freudenthal zarządził pacyfikację Wanat. 28 lutego kilkusetosobowa ekspedycja karna złożona z funkcjonariuszy żandarmerii, gestapo i niemieckiej Policji Kryminalnej oraz kolaborantów określanych jako "Ukraińcy" lub "Kałmucy", rozpoczęła działania. Mordowano mieszkańców, podpalano budynki mieszkalne i gospodarcze, rabowano dobytek. W ciągu kilku godzin wieś przestała istnieć. Z mieszkańców uratowały się dwie osoby: Julianna Niedźwiedzka-Olejnik i Władysław Górzkowski. Dzięki ich zeznaniom znany jest sposób przeprowadzenia pacyfikacji.

Krótko po zakończeniu pacyfikacji, okoliczni mieszkańcy zebrali zwłoki pomordowanych i pochowali w zbiorowej mogile na cmentarzu parafialnym w Łaskarzewie.

Karl Freudenthal zginął 6 lipca 1944 roku w zamachu zorganizowanym przez żołnierzy Armii Krajowej. Ofiary pacyfikacji upamiętnia pomnik w Wanatach w gminie Łaskarzew, postawiony w 1945 roku. Przed monumentem w 2002 ustawiono tablice z nazwiskami zamordowanych.

Zobacz także

2024-07-13, godz. 09:00 Obchody 614. rocznicy bitwy pod Grunwaldem - rekonstrukcja Tętent koni w galopie i bitewna wrzawa - to będą mogli usłyszeć ci, którzy w sobotę 13 lipca przybędą na pola Grunwaldu. Ponad 1250 rekonstruktorów z… » więcej 2024-07-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 lipca » więcej 2024-07-12, godz. 15:29 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej - nowe ustalenia IPN w sprawie zbrodni niemieckiej W Dniu Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej Instytut Pamięci Narodowej przedstawił nowe ustalenia w sprawie zbrodni niemieckiej z 12 lipca 1943 roku. Po ponad 80… » więcej 2024-07-12, godz. 12:00 Mija 79 lat od Obławy Augustowskiej 79 lat temu, 12 lipca 1945 roku, oddziały Armii Czerwonej, NKWD i Smiersz rozpoczęły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło co najmniej kilkuset… » więcej 2024-07-12, godz. 10:00 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę pacyfikacji wsi Michniów 12 lipca przypada Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę niemieckiej pacyfikacji wsi Michniów w województwie świętokrzyskim. 12 i… » więcej 2024-07-12, godz. 08:00 W Warszawie uczczono ofiary rzezi wołyńskiej W Warszawie upamiętniono ofiary rzezi wołyńskiej. Główna uroczystość odbyła się przy Pomniku Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez nacjonalistów ukraińskich… » więcej 2024-07-12, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 12 lipca » więcej 2024-07-11, godz. 15:00 Obchody rocznicy ludobójstwa w Srebrenicy [DŹWIĘK] Pod Srebrenicą symbolicznie wspominano dziś ofiary ludobójstwa. W czasie bośniackiej wojny domowej Serbowie w lipcu 1995 roku zamordowali tam ponad osiem tysięcy… » więcej 2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »