Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 110 lat temu urodził się Józef Batory, żołnierz…
2024-02-20, 13:00 Autor: IAR/J.Leszczyńska/K.Koziełł/dok.

110 lat temu urodził się Józef Batory, żołnierz niezłomny, członek IV Zarządu WiN

Józef Batory [fot. wikipedia/domena publiczna/IPN]
Józef Batory [fot. wikipedia/domena publiczna/IPN]
110 lat temu, 20 lutego 1914 roku, urodził się Józef Batory, pseudonim „Argus”, „Wojtek”, członek podziemia niepodległościowego podczas II wojny światowej, żołnierz Związku Walki Zbrojnej - Armii Krajowej. Po wojnie walczył w drugiej konspiracji. Był członkiem IV Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Zginął w wyniku komunistycznej zbrodni sądowej w 1951 roku, zamordowany strzałem w tył głowy w więzieniu przy ulicy Rakowieckiej w Warszawie.
W Armii Krajowej Józef Batory był oficerem łączności, pełnił też funkcję adiutanta komendanta Obwodu AK Kolbuszowa, a następnie Rzeszowskiego Obwodu AK. Po rozwiązaniu Armii Krajowej w styczniu 1945, przystąpił do organizacji „Nie”, a następnie działał w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj. Wkrótce wyjechał do Krakowa, gdzie włączył się w działalność Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”.

Od jesieni 1945 roku do końca 1947 roku był stałym łącznikiem WiN z sekretarzem prymasa Augusta Hlonda, któremu dostarczał miesięczne sprawozdania Zrzeszenia.

Jako szef kancelarii i archiwum Obszaru Południowego WiN od kwietnia 1946 roku gromadził miesięczne raporty wywiadowcze z całej Polski, które dotyczyły między innymi produkcji przemysłowej, obrotu towarowego w portach, a także rozmieszczenia i stanu uzbrojenia jednostek Wojska Polskiego.

W IV Zarządzie Głównym Zrzeszenia WiN, w 1947 roku, Józef Batory utrzymywał stałe kontakty z pracownikami ambasady amerykańskiej w Warszawie, doręczał materiały dla poselstwa belgijskiego w Polsce, współpracował z delegaturą WiN w Anglii.

Został aresztowany w grudniu 1947 roku. Zginął po blisko trzyletnim, naznaczonym torturami śledztwie i pokazowym procesie sądowym. 1 marca 1951 roku wraz z Łukaszem Cieplińskim i pięcioma innymi jego najbliższymi współpracownikami został zamordowany w więzieniu na warszawskim Mokotowie. Miejsce jego pochówku do dziś jest nieznane. Za wybitne zasługi dla niepodległości Rzeczypospolitej Polskiej prezydent Lech Kaczyński uhonorował Józefa Batorego w 2010 roku Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.
W 2013 roku został on awansowany pośmiertnie do stopnia majora.

(więcej)

Józef Batory urodził się w Weryni na Podkarpaciu w przesiąkniętej patriotyzmem rodzinie rolniczej. Jego ojciec - Jan - był synem powstańca styczniowego, współpracownikiem i przyjacielem Wincentego Witosa. Działał w Polskim Stronnictwie Ludowym „Piast” w Kolbuszowej.

Józef w 1937 roku rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Przerwał je wybuch wojny.

Jako wojskowy, odbywał zasadniczą służbę w 2. Pułku Strzelców Podhalańskich. Ukończył Kurs Podchorążych Rezerwy Piechoty w 22. Dywizji Piechoty Górskiej. Walczył w kampanii wrześniowej. Był dowódcą plutonu karabinów maszynowych.

W czasie okupacji działał w ZWZ-AK. Był oficerem łącznikowym, a potem adiutantem komendanta okręgu. Do jego zadań należało między innymi prowadzenie nasłuchu radiowego i tworzenie nowych placówek. Brał też udział w akcjach specjalnych, takich jak w czerwcu 1944 roku w okolicach Poręb Kupieńskich - odbiór samolotowego zrzutu broni, amunicji i materiałów wybuchowych, które później zostały wykorzystane w Akcji „Burza”.

Po wkroczeniu Sowietów na Ziemię Kolbuszowską w lipcu 1944 roku wyjechał do Rzeszowa. Tam kontynuował działalność w AK, a po jej rozwiązaniu w organizacji „Nie” („Niepodległość”), którą kierował generał Leopold Okulicki, a następnie - po jej dekonspiracji - w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj.

We wrześniu 1945 roku trafił do Krakowa, planując kontynuować studia. Włączył się w działalność Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Posługiwał się dowodem tożsamości i legitymacją członkowską PPS na nazwisko „Józef Borzęcki” i „Jan Dul”. Został aresztowany w grudniu 1947 roku. W prawie trzyletnim śledztwie prowadzonym pod bezpośrednim nadzorem NKWD był przesłuchiwany przez oficerów śledczych Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego w Warszawie, między innymi kapitana Wandrowskiego oraz podporuczników Stefana Skrzypca i Aleksego Wszołka. Z zachowanych protokołów przesłuchań wynika, że Józef Batory pozostał nieugięty.

Zobacz także

2024-07-15, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 15 lipca » więcej 2024-07-14, godz. 10:10 Obchody rocznicy tragicznej śmierci litewskich lotników W południe w Pszczelniku pod Myśliborzem rozpoczną się uroczystości ku czci litewskich lotników: Steponasa Dariusa i Stasysa Girenasa. » więcej 2024-07-14, godz. 09:00 81 lat temu Stanisław Mikołajczyk został premierem rządu RP na uchodźstwie 81 lat temu, 14 lipca 1943 roku, Stanisław Mikołajczyk, przywódca ruchu ludowego, został premierem rządu RP na uchodźstwie. Tekę premiera objął po śmierci… » więcej 2024-07-14, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 14 lipca » więcej 2024-07-13, godz. 11:00 24 lata temu zmarł Jan Karski, kurier i emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego 24 lata temu, 13 lipca 2000 roku, zmarł Jan Karski, prawnik, historyk i dyplomata, podczas II wojny światowej kurier i emisariusz Polskiego Państwa Podziemnego… » więcej 2024-07-13, godz. 09:00 Obchody 614. rocznicy bitwy pod Grunwaldem - rekonstrukcja Tętent koni w galopie i bitewna wrzawa - to będą mogli usłyszeć ci, którzy w sobotę 13 lipca przybędą na pola Grunwaldu. Ponad 1250 rekonstruktorów z… » więcej 2024-07-13, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 13 lipca » więcej 2024-07-12, godz. 15:29 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej - nowe ustalenia IPN w sprawie zbrodni niemieckiej W Dniu Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej Instytut Pamięci Narodowej przedstawił nowe ustalenia w sprawie zbrodni niemieckiej z 12 lipca 1943 roku. Po ponad 80… » więcej 2024-07-12, godz. 12:00 Mija 79 lat od Obławy Augustowskiej 79 lat temu, 12 lipca 1945 roku, oddziały Armii Czerwonej, NKWD i Smiersz rozpoczęły na Suwalszczyźnie operację, w której zginęło co najmniej kilkuset… » więcej 2024-07-12, godz. 10:00 Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę pacyfikacji wsi Michniów 12 lipca przypada Dzień Walki i Męczeństwa Wsi Polskiej, obchodzony w rocznicę niemieckiej pacyfikacji wsi Michniów w województwie świętokrzyskim. 12 i… » więcej
89101112
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »