Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 140 lat temu urodził się Maciej Rataj, polityk…
2024-02-19, 13:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/E.Porycka/dok./w Siekaj

140 lat temu urodził się Maciej Rataj, polityk, marszałek Sejmu II RP Maciej Rataj

Maciej Rataj [fot. wikipedia/domena publiczna]
Maciej Rataj [fot. wikipedia/domena publiczna]
140 lat temu - 19 lutego 1884 roku - urodził się Maciej Rataj, polityk, działacz ludowy, marszałek Sejmu w II Rzeczpospolitej, a w czasie II wojny światowej współorganizator Polskiego Państwa Podziemnego. Zginął rozstrzelany przez Niemców w Palmirach, w masowej egzekucji w czerwcu 1940 roku.
Urodzony jako syn małorolnego chłopa, dzięki własnym wysiłkom ukończył szkołę średnią i filologię klasyczną na uniwersytecie we Lwowie. Karierę parlamentarną rozpoczął w Sejmie Ustawodawczym odrodzonej Polski w 1919 roku, w którym został oddelegowany do komisji konstytucyjnej, gdzie był uważany za jednego z lepszych specjalistów. 1 grudnia 1922 roku, na pierwszym posiedzeniu Sejmu I kadencji, został wybrany na marszałka Izby. Miał 38 lat. Kiedy pod koniec 1923 roku ustąpił drugi rząd Wincentego Witosa, marszałek również postanowił podać się do dymisji. Ta nie została jednak przyjęta.

Maciej Rataj dwukrotnie zastępował prezydenta Rzeczpospolitej, pierwszy raz w grudniu 1922 roku, po zabójstwie Gabriela Narutowicza, a drugi raz - podczas przewrotu majowego w 1926-tym.

Uchodził za bardzo dobrego mediatora, który potrafił doprowadzić do porozumienia przedstawicieli skrajnych koncepcji i opinii. Dziennikarz sejmowy Bernard Singer mówił o nim, jako o "marszałku złotego środka". Podczas zamachu majowego, jako umiarkowany zwolennik Józefa Piłsudskiego, był mediatorem pomiędzy siłami rządowymi a wojskami spiskowców.

W 1930 roku, po aresztowaniu przywódców Centrolewu, przejął kierownictwo w stronnictwie PSL "Piast".

Po wybuchu II wojny światowej, w przeciwieństwie do wielu przywódców politycznych, pozostał w kraju i zaangażował się w pracę w konspiracji. Pod koniec listopada 1939 roku został aresztowany i był przetrzymywany przez Niemców. Kiedy po trzech miesiącach został zwolniony, nie zdecydował się na emigrację.

Zginął rozstrzelany przez Niemców 21 czerwca 1940 roku, podczas masowej egzekucji w Palmirach. Miał 56 lat.

W 1946 roku jego ciało zostało ekshumowane i uroczyście pochowane na tamtejszym cmentarzu.

Pośmiertnie, w 2018 roku, został uhonorowany Orderem Orła Białego.

(więcej)

Urodził się 19 lutego 1884 roku w Chłopach (obecnie na Ukrainie). Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, wybierając jako kierunek filologię klasyczną. Prawdopodobnie właśnie w okresie studenckim został członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego.

Po rozłamie w PSL, który nastąpił w grudniu 1913 roku, stanął po stronie Wincentego Witosa i Jakuba Bojki. Od 1914 roku był członkiem PSL "Piast".

26 stycznia 1919 roku został wybrany na posła do Sejmu Ustawodawczego. W pierwszym parlamencie odrodzonej Polski pracował w komisjach: oświaty, spraw zagranicznych i konstytucyjnej. W tej ostatniej pełnił najpierw funkcję wiceprzewodniczącego, a następnie przewodniczącego, w dużym stopniu przyczyniając się do opracowania Konstytucji Marcowej (1921) i nowej ordynacji wyborczej do Sejmu i Senatu (1922).

W wyborach parlamentarnych w listopadzie 1922 roku po raz kolejny uzyskał mandat poselski, a 1 grudnia 1922 roku został marszałkiem Sejmu. Po zabójstwie prezydenta Gabriela Narutowicza 16 grudnia 1922 roku, zgodnie z Konstytucją Marcową jako marszałek Sejmu przejął obowiązki głowy państwa. Tego samego dnia powierzył generałowi Władysławowi Sikorskiemu misję tworzenia rządu. Ponownie stanął na czele państwa w maju 1926 roku, w czasie zbrojnego zamachu stanu, którego dokonał Józef Piłsudski. W wyborach parlamentarnych w marcu 1928 roku znów zyskał mandat poselski. W Sejmie II kadencji był członkiem komisji budżetowej oraz konstytucyjnej. W latach 1928-1930 był w opozycji wobec rządów sanacji.

W listopadzie 1930 roku w wyborach do Sejmu III kadencji nie zdobył miejsca w parlamencie.
Maciej Rataj,

Zobacz także

2024-03-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 marca » więcej 2024-03-21, godz. 15:00 Bęben z historią - Instrumenty muzyczne, rzeźby i maski pochodzące niemal z całego świata można podziwiać w nyskim… Tytuł wystawy to „Sztuka i instrumenty etniczne. Kolekcja rzeźby drewnianej Violetty i Leszka Dylik”. Ekspozycja cieszy się dużą popularnością wśród… » więcej 2024-03-21, godz. 13:00 44 lata temu Walenty Badylak podpalił się w proteście przeciwko kłamstwu katyńskiemu 44 lata temu, 21 marca 1980 roku, Walenty Badylak, były żołnierz Armii Krajowej, pseudonim "Szymon", emerytowany piekarz, dokonał aktu samospalenia na krakowskim… » więcej 2024-03-21, godz. 11:15 Uroczystości pogrzebowe zidentyfikowanego przez IPN Władysława Guzdka ps. "Wilk" W kościele Najświętszej Maryi Panny Wspomożenia Wiernych w Czechowicach-Dziedzicach odbywają (11:00) się uroczystości pogrzebowe odnalezionego i zidentyfikowanego… » więcej 2024-03-21, godz. 11:00 Nagrody wydawnictwa IPN przyznane Sygnety wydawnictwa Instytutu Pamięci Narodowej dla najlepszych książek wydanych w ubiegłym roku rozdane. Nagroda ma na celu docenienie autorów, którzy publikują… » więcej 2024-03-21, godz. 09:00 Uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka - żołnierza Batalionów Chłopskich, AK i ZWZ Wczoraj (20.03) w południe w kościele św. Wawrzyńca w Rogóźnie (Rogóźno 21), Ludwin odbyły się uroczystości pogrzebowe Stanisława Marciniaka pseudonim… » więcej 2024-03-21, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 21 marca » więcej 2024-03-20, godz. 15:00 Apel Pamięci 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej AK Uroczysty apel poświęcony pamięci 24 żołnierzy Związku Walki Zbrojnej AK zamordowanych przez hitlerowskiego okupanta odbędzie się w Cieszynie w woj. … » więcej 2024-03-20, godz. 13:00 Premiera filmu Pawła Woldana "Rakowiecka 37. Historia więzienia i aresztu śledczego Warszawa-Mokotów" [DŹWIĘK] O więziennych losach polskich patriotów, którzy ginęli z rąk stalinowskich oprawców opowiada nowo powstały film „Rakowiecka 37. Historia więzienia i… » więcej 2024-03-20, godz. 11:00 129 lat temu urodził się generał August Fieldorf "Nil", dowódca Kedywu AK 129 lat temu, 20 marca 1895 roku, urodził się generał August Emil Fieldorf "Nil", organizator i dowódca Kedywu Armii Krajowej, jeden z najbardziej zasłużonych… » więcej
5758596061
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »