Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków…
2024-02-09, 09:00 Autor: AR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Wschód

Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
84 lata temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza z czterech masowych deportacji Polaków na Sybir, przeprowadzona przez Sowietów, którzy od 17 września 1939 okupowali wschodnie tereny II Rzeczypospolitej.
Tego dnia w głąb Związku Radzieckiego wywieziono około 140 tysięcy obywateli polskich. Wielu umarło w drodze, tysiące nie wróciły do kraju. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników państwowych, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.

Następne wywózki NKWD przeprowadziło w kwietniu i na przełomie czerwca i lipca 1940 roku oraz na przełomie maja i czerwca 1941-go. Ich celem była depolonizacja Kresów Wschodnich i sowietyzacja ludności mieszkającej na terenach zagarniętych Polsce we wrześniu 1939 roku.

Pierwsza masowa deportacja odbyła się w warunkach, które dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła do minus 40 stopni. Wywożonym dawano na spakowanie się od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a czasem nie pozwalano zabrać ze sobą niczego. Ludzi przewożono w wagonach towarowych z zakratowanymi oknami. Podróż na miejsce zsyłki trwała niekiedy nawet kilka tygodni. Wiele osób umierało z zimna, głodu i wyczerpania. Po dotarciu na miejsce zesłańców czekała niewolnicza praca i nędza.

Według historyków, co trzecia deportowana osoba zmarła z głodu i wycieńczenia. Badacze zajmujący się zbrodniami stalinowskimi nazwali nieogrzewane wagony bydlęce, którymi wywożono Polaków, "białymi krematoriami". Jadący nimi ludzie umierali wskutek chorób i głodu, zamarzali na śmierć.

Wśród deportowanych w pierwszej wywózce około 140 tysięcy obywateli Rzeczpospolitej najwięcej było Polaków - ponad 70 procent, pozostali to osoby narodowości ukraińskiej i białoruskiej.

Według szacunków władz RP na emigracji, w wyniku deportacji w latach 1940-1941 do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych. Dane z dokumentów sowieckich to 320 tysięcy wywiezionych. Historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oceniają liczbę deportowanych na 800 tysięcy osób. Badający te zagadnienia podkreślają, że dokumenty NKWD nie uwzględniają osób skazanych w trybie doraźnym oraz tych, którzy nie zostali zarejestrowani. Według szacunków co trzeci deportowany nie przeżył zesłania.

Niektórzy z wywiezionych na wschód wydostali się z łagrów, dzięki formowanej na terenie ZSRR armii generała Władysława Andersa, po zawarciu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski.

Zobacz także

2024-02-05, godz. 09:00 IPN organizuje ogólnopolski konkurs plastyczny "Bohater na stówę" z okazji jubileuszu polskiego złotego Instytut Pamięci Narodowej organizuje ogólnopolski konkurs plastyczny "Bohater na stówę" z okazji jubileuszu polskiego złotego. Chce w ten sposób zainteresować… » więcej 2024-02-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 5 lutego » więcej 2024-02-04, godz. 11:00 519 lat temu urodził się Mikołaj Rej, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury" 519 lat temu, 4 lutego 1505 roku, urodził się Mikołaj Rej z Nagłowic, poeta renesansu, zwany "ojcem polskiej literatury", jeden z pierwszych poetów piszących… » więcej 2024-02-04, godz. 09:00 278 lat temu urodził się Tadeusz Kościuszko, generał, przywódca insurekcji 278 lat temu, 4 lutego 1746 roku, urodził się Tadeusz Kościuszko, generał, polski i amerykański bohater narodowy, niezłomny bojownik w walkach o niepodległość… » więcej 2024-02-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 4 lutego » więcej 2024-02-03, godz. 15:00 77 lat temu sąd skazał przywódców antykomunistycznej organizacji Wolność i Niezawisłość 77 lat temu, 3 lutego 1947 roku, zapadł wyrok w procesie przywódców antykomunistycznej organizacji Wolność i Niezawisłość. Przed sądem w Warszawie stanęło… » więcej 2024-02-03, godz. 11:00 Rok temu zmarł Szewach Weiss, były ambasador Izraela w Polsce Rok temu, 3 lutego 2023 roku, zmarł Szewach Weiss, obywatel II RP pochodzenia żydowskiego, uratowany z Holokaustu przez polskich sąsiadów, polityk izraelskiej… » więcej 2024-02-03, godz. 09:00 160 lat temu urodziła się pisarka Maria Rodziewiczówna 160 lat temu - 3 lutego 1864 roku - urodziła się Maria Rodziewiczówna, jedna z najpopularniejszych pisarek okresu międzywojennego, autorka powieści "Lato… » więcej 2024-02-03, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 3 lutego » więcej 2024-02-02, godz. 21:15 Spotkanie z cyklu „Tajemnice bezpieki” 5 lutego w Warszawie spotkanie otwarte „Zbrodnia Katyńska w świetle współczesnych relacji polsko-rosyjskich” z cyklu „Tajemnice bezpieki”. » więcej
6869707172
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »