Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków…
2024-02-09, 09:00 Autor: AR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Wschód

Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
84 lata temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza z czterech masowych deportacji Polaków na Sybir, przeprowadzona przez Sowietów, którzy od 17 września 1939 okupowali wschodnie tereny II Rzeczypospolitej.
Tego dnia w głąb Związku Radzieckiego wywieziono około 140 tysięcy obywateli polskich. Wielu umarło w drodze, tysiące nie wróciły do kraju. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników państwowych, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.

Następne wywózki NKWD przeprowadziło w kwietniu i na przełomie czerwca i lipca 1940 roku oraz na przełomie maja i czerwca 1941-go. Ich celem była depolonizacja Kresów Wschodnich i sowietyzacja ludności mieszkającej na terenach zagarniętych Polsce we wrześniu 1939 roku.

Pierwsza masowa deportacja odbyła się w warunkach, które dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła do minus 40 stopni. Wywożonym dawano na spakowanie się od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a czasem nie pozwalano zabrać ze sobą niczego. Ludzi przewożono w wagonach towarowych z zakratowanymi oknami. Podróż na miejsce zsyłki trwała niekiedy nawet kilka tygodni. Wiele osób umierało z zimna, głodu i wyczerpania. Po dotarciu na miejsce zesłańców czekała niewolnicza praca i nędza.

Według historyków, co trzecia deportowana osoba zmarła z głodu i wycieńczenia. Badacze zajmujący się zbrodniami stalinowskimi nazwali nieogrzewane wagony bydlęce, którymi wywożono Polaków, "białymi krematoriami". Jadący nimi ludzie umierali wskutek chorób i głodu, zamarzali na śmierć.

Wśród deportowanych w pierwszej wywózce około 140 tysięcy obywateli Rzeczpospolitej najwięcej było Polaków - ponad 70 procent, pozostali to osoby narodowości ukraińskiej i białoruskiej.

Według szacunków władz RP na emigracji, w wyniku deportacji w latach 1940-1941 do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych. Dane z dokumentów sowieckich to 320 tysięcy wywiezionych. Historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oceniają liczbę deportowanych na 800 tysięcy osób. Badający te zagadnienia podkreślają, że dokumenty NKWD nie uwzględniają osób skazanych w trybie doraźnym oraz tych, którzy nie zostali zarejestrowani. Według szacunków co trzeci deportowany nie przeżył zesłania.

Niektórzy z wywiezionych na wschód wydostali się z łagrów, dzięki formowanej na terenie ZSRR armii generała Władysława Andersa, po zawarciu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski.

Zobacz także

2024-03-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 1 marca » więcej 2024-02-29, godz. 15:30 Niezłomni w naszej pamięci - spotkanie już jutro (01.03) w Brzegu W programie: Żołnierze Niezłomni na mojej drodze - panel z udziałem dziennikarzy i historyków i osób, które znały Wyklętych, wspomnienia i pieśni przypominające… » więcej 2024-02-29, godz. 11:00 Obchody Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Nysie Gmina Nysa zaprasza 01.03. mieszkańców do wzięcia udziału w obchodach Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. » więcej 2024-02-29, godz. 12:00 Uroczystości w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych w Warszawie 1 marca w Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych odbędą się oficjalne uroczystości w stolicy. Organizatorzy uroczystości to Muzeum Żołnierzy Wyklętych… » więcej 2024-02-29, godz. 11:00 Narodowy Dzień Pamięci Żołnierzy Wyklętych uczci opolski IPN oraz Stowarzyszenie rtm. Pileckiego Instytutu Pamięci Narodowej Delegatura w Opolu oraz Stowarzyszenie Miłośników Historii i Wojskowości im. rtm. W. Pileckiego Kryptonim T-IV zapraszają 01.03… » więcej 2024-02-29, godz. 09:00 W 80. rocznicę zbrodni w Hucie Pieniackiej uczczono pomordowanych Polaków Na Placu Marszałka Józefa Piłsudskiego przy Grobie Nieznanego Żołnierza rodziny ofiar, przedstawiciele rządu, wojska, duchowieństwa, harcerze i poczty sztandarowe… » więcej 2024-02-29, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 29 lutego » więcej 2024-02-28, godz. 22:00 Andrzej Duda w 80. rocznicę pacyfikacji wsi Wanaty Prezydent Andrzej Duda w 80. rocznicę pacyfikacji wsi Wanaty na Mazowszu oddał hołd ofiarom tej niemieckiej zbrodni. 28 lutego 1944 roku Niemcy zamordowali… » więcej 2024-02-28, godz. 13:00 80 lat temu w pacyfikacji wsi Wanaty koło Garwolina zginęło 108 osób 80 lat temu, 28 lutego 1944 roku, podczas pacyfikacji przez Niemców wsi Wanaty koło Garwolina, zginęło 108 osób, w tym 35 kobiet i 47 dzieci. Ocalały tylko… » więcej 2024-02-28, godz. 11:00 10. edycja (O)polskiego Testu Wiedzy o Żołnierzach Wyklętych Rywalizacja odbędzie 4 marca się w trzech kategoriach wiekowych: szkoły podstawowe, szkoły ponadpodstawowe oraz studenci i dorośli. » więcej
6768697071
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »