Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków…
2024-02-09, 09:00 Autor: AR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Wschód

Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
84 lata temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza z czterech masowych deportacji Polaków na Sybir, przeprowadzona przez Sowietów, którzy od 17 września 1939 okupowali wschodnie tereny II Rzeczypospolitej.
Tego dnia w głąb Związku Radzieckiego wywieziono około 140 tysięcy obywateli polskich. Wielu umarło w drodze, tysiące nie wróciły do kraju. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników państwowych, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.

Następne wywózki NKWD przeprowadziło w kwietniu i na przełomie czerwca i lipca 1940 roku oraz na przełomie maja i czerwca 1941-go. Ich celem była depolonizacja Kresów Wschodnich i sowietyzacja ludności mieszkającej na terenach zagarniętych Polsce we wrześniu 1939 roku.

Pierwsza masowa deportacja odbyła się w warunkach, które dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła do minus 40 stopni. Wywożonym dawano na spakowanie się od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a czasem nie pozwalano zabrać ze sobą niczego. Ludzi przewożono w wagonach towarowych z zakratowanymi oknami. Podróż na miejsce zsyłki trwała niekiedy nawet kilka tygodni. Wiele osób umierało z zimna, głodu i wyczerpania. Po dotarciu na miejsce zesłańców czekała niewolnicza praca i nędza.

Według historyków, co trzecia deportowana osoba zmarła z głodu i wycieńczenia. Badacze zajmujący się zbrodniami stalinowskimi nazwali nieogrzewane wagony bydlęce, którymi wywożono Polaków, "białymi krematoriami". Jadący nimi ludzie umierali wskutek chorób i głodu, zamarzali na śmierć.

Wśród deportowanych w pierwszej wywózce około 140 tysięcy obywateli Rzeczpospolitej najwięcej było Polaków - ponad 70 procent, pozostali to osoby narodowości ukraińskiej i białoruskiej.

Według szacunków władz RP na emigracji, w wyniku deportacji w latach 1940-1941 do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych. Dane z dokumentów sowieckich to 320 tysięcy wywiezionych. Historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oceniają liczbę deportowanych na 800 tysięcy osób. Badający te zagadnienia podkreślają, że dokumenty NKWD nie uwzględniają osób skazanych w trybie doraźnym oraz tych, którzy nie zostali zarejestrowani. Według szacunków co trzeci deportowany nie przeżył zesłania.

Niektórzy z wywiezionych na wschód wydostali się z łagrów, dzięki formowanej na terenie ZSRR armii generała Władysława Andersa, po zawarciu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski.

Zobacz także

2024-07-04, godz. 15:26 Indonezja/ Odkryto najstarsze malarstwo figuratywne na świecie, liczy co najmniej 52 tys. lat Najstarsze figuratywne malarstwo na świecie odkryli w indonezyjskiej prowincji Celebes Południowy naukowcy z Australii i Indonezji – poinformowała stacja… » więcej 2024-07-04, godz. 10:32 Rozpoczęły się uroczystości z okazji 35-lecia odrodzonego Senatu RP W czwartek o godzinie 11 rozpoczęły się uroczystości z okazji 35-lecia odrodzonego Senatu RP, w których udział wezmą prezydent Andrzej Duda, marszałkowie… » więcej 2024-07-04, godz. 09:00 Muzeum Auschwitz: wirtualna lekcja o losie Świadków Jehowy w obozie Lekcję internetową poświęconą losom Świadków Jehowy i Badaczy Pisma Świętego - więźniów niemieckiego obozu Auschwitz, przygotowało Międzynarodowe… » więcej 2024-07-04, godz. 08:29 Wrocław/ Uczczono pamięć profesorów lwowskich zamordowanych przez Niemców w 1941 roku Przedstawiciele władz i uczelni wyższych uczcili pamięć profesorów lwowskich. W 1941 roku tuż po zajęciu Lwowa Niemcy zamordowali kilkadziesiąt osób związanych… » więcej 2024-07-04, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 4 lipca » więcej 2024-07-03, godz. 11:40 MKiDN ogłosiło konkurs na kandydata na dyrektora Muzeum Narodowego w Gdańsku Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego ogłosiło w środę konkurs na kandydata na stanowisko dyrektora Muzeum Narodowego w Gdańsku. Dokumenty można… » więcej 2024-07-03, godz. 14:33 Śląskie/ Pochód Gwarkowski na Krajowej Liście Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego Organizowany co roku w Tarnowskich Górach Pochód Gwarkowski został wpisany na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego. O decyzji resortu kultury… » więcej 2024-07-03, godz. 09:15 Przed 90 laty zmarła Maria Skłodowska-Curie, powodem zgonu była złośliwa anemia Przed 90 laty 4 lipca 1934 r. w wieku zaledwie 67 lat z powodu anemii złośliwej zmarła Maria Skłodowska-Curie, jedyna kobieta, która otrzymała Nagrodę Nobla… » więcej 2024-07-03, godz. 08:41 80 lat temu zmarł Adolf Nowaczyński, pisarz, satyryk i publicysta związany z endecją 3 lipca 1944 roku zmarł w Warszawie Adolf Nowaczyński, pisarz, satyryk i publicysta, autor felietonów i dramatów, związany z Narodową Demokracją. Jego -… » więcej 2024-07-03, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 3 lipca » więcej
12345
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »