Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki 'Zośka'…
2024-01-24, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/dok.

103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki "Zośka", harcmistrz, podporucznik AK

Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
103 lata temu, 24 stycznia 1921 roku, urodził się Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, dowódca warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Był jednym z najaktywniejszych uczestników głośnych działań sabotażowych, a także wykonawcą kilku likwidacyjnych.
Pod jego komendą grupy szturmowe przeprowadziły 13 akcji bojowych, w 10 z nich uczestniczył "Zośka". Między innymi dowodził grupą "Atak" w głośnej akcji pod Arsenałem. Zginął 20 sierpnia 1943 roku, podczas akcji "Taśma", w ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa, na granicy między Generalnym Gubernatorstwem a polskimi ziemiami włączonymi do Rzeszy. Miał 22 lata. Był dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, a także Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Po śmierci Tadeusza Zawadzkiego, komendant Warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów Stefan Mirowski "Prawdzic" pisał: "Zginął śmiercią zwykłego żołnierza, choć żołnierzem był niezwykłym. Łączył w sobie wysoki talent organizacyjny i rzadko spotykany realizm pracy z nieprzeciętnym poziomem ideowym".

Wkrótce po śmierci harcmistrza, 1 września 1943 roku, dla uczczenia jego pamięci, powołano harcerski batalion "Zośka".

Tadeusz Zawadzki był przedstawicielem pokolenia, które dla ojczyzny gotowe było poświęcić wszystko. Jego legendarna odwaga stała się wzorem zarówno dla członków Szarych Szeregów, jak i następnych pokoleń.

(więcej)

Urodził się 24 stycznia 1921 roku w Warszawie. Jego ojciec był profesorem chemii i rektorem Politechniki Warszawskiej, matka - nauczycielką i działaczką oświatową. Tadeusz Zawadzki należał do harcerstwa od 12-go roku życia.

Ukończył gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Należał do 23. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, tzw. "Pomarańczarni". Podczas okupacji uczył się na tajnych kompletach, najpierw w Państwowej Szkole Budowy Maszyn, a potem, od 1942 roku, studiował chemię na Politechnice Warszawskiej.

Od listopada 1939 roku był członkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej. W grudniu tego samego roku wraz z grupą harcerzy przeszedł do Związku Walki Zbrojnej. Działał w komórce utrzymującej łączność z więźniami Pawiaka. Na początku 1941 roku nawiązał kontakty z Szarymi Szeregami. W marcu objął komendę nad Hufcem "Mokotów Górny" w Okręgu Południe Chorągwi Warszawskiej. Wkrótce hufiec włączył się do Organizacji Małego Sabotażu "Wawer", w której "Zośka" był komendantem Obwodu Mokotów Górny w Okręgu Południe. W 1942 roku "Zośka" otrzymał stopień podharcmistrza, a rok później - harcmistrza. Za największą liczbę "kotwic" wymalowanych w swojej dzielnicy otrzymał od komendanta głównego "Wawra" Aleksandra Kamińskiego honorowy pseudonim "Kotwicki".

3 listopada 1942 roku, po reorganizacji Chorągwi Warszawskiej i utworzeniu Grup Szturmowych, "Zośka" został dowódcą Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów, zastępcą porucznika Ryszarda Białousa "Jerzego" - wojskowego dowódcy GS, a także dowódcą jednego z czterech hufców GS - "Centrum".

Tadeusz Zawadzki uczestniczył w akcjach tzw. małego sabotażu, jak malowanie znaków Polski Walczącej na murach czy zrywanie niemieckich flag. Wraz ze swoim hufcem brał też udział w akcji "N", czyli dywersyjnej propagandzie w języku niemieckim. 26 marca 1943 roku dowodził grupą "Atak" w akcji pod Arsenałem - "Meksyk II" - podczas której odbito z rąk gestapo 21 więźniów, między innymi Jana Bytnara "Rudego". Dowodził też akcją odbicia więźniów pod Celestynowem w maju 1943 roku oraz miesiąc później - o kryptonimie "Czarnocin" - było to wysadzenie mostu na Wolbórce pod Czarnocinem.

Uczestniczył też w akcjach likwidacyjnych, między innymi 15 stycznia 1943 roku zastrzelił zdrajcę volksdeutscha Ludwika Herberta w jego mieszkaniu na Saskiej Kępie, z kolei 6 maja 1943 roku na ulicy Polnej brał udział w zamachu na funkcjonariusza gestapo Herberta Schulza, jednego z gestapowców przesłuchujących „Rudego” .

W lipcu 1943 roku Tadeusz Zawadzki został przypadkowo aresztowany przez niemiecką policję. Przez kilka tygodni był więziony w KL Warschau (Gęsiówka), a następnie zwolniony. Zginął 20 sierpnia 1943 roku. Został pochowany w kwaterze batalionu "Zośka" na warszawskich Powązkach Wojskowych.

Tadeusz Zawadzki jest jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec", której pierwszy nakład ukazał się w lipcu 1943 roku, kilka miesięcy po akcji pod Arsenałem.

Zobacz także

2024-01-13, godz. 10:00 Odnowienie unikalnych malowideł w najstarszych kościele w Wilnie W Wilnie odbyła się uroczysta prezentacja unikalnych malowideł ojca Franciszka Niemirowskiego. Przetrwały one na sklepieniu nawy głównej franciszkańskiego… » więcej 2024-01-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 stycznia » więcej 2024-01-12, godz. 15:00 Krzysztof Szwagrzyk o pracach Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w 2023 roku Ponad 50 miejsc przebadali w 2023 roku eksperci Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej. Prace wykonano w Polsce, na Litwie i w Niemcze… » więcej 2024-01-12, godz. 14:00 92. urodziny Eugeniusza Szylara, ratującego Żydów podczas II wojny światowej Eugeniusz Szylar urodził się 12 stycznia 1932 roku w Markowej. Podczas II wojny światowej Szylarowie udzielili pomocy siedmioosobowej rodzinie żydowskiej pochodzącej… » więcej 2024-01-12, godz. 13:15 2023 rekordowy dla muzeów Ubiegły rok był rekordowy dla muzeów w Brukseli. Odwiedziło je prawie 5 milionów osób. Tak wynika z danych przedstawionych przez federację muzeów, skupiających… » więcej 2024-01-12, godz. 09:00 100 lat temu urodził się Henryk Kończykowski, ps. Halicz, żołnierz batalionu Zośka Sto lat temu, 12 stycznia 1924 roku, urodził się Henryk Kończykowski, pseudonim "Halicz", żołnierz legendarnego batalionu "Zośka", uczestnik Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-01-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 stycznia » więcej 2024-01-11, godz. 15:00 "Powstaniec 1863" wejdzie do kin w piątek. W Warszawie odbyła się premiera filmu "Powstaniec 1863" w reżyserii Tadeusza Syki - pierwszego od ponad 30 lat filmu fabularnego opowiadającego o powstaniu… » więcej 2024-01-11, godz. 13:00 Rok temu zmarł Jan Ludwiczak, przewodniczący "Solidarności" w kopalni Wujek Rok temu, 11 stycznia, w wieku 85 lat zmarł Jan Ludwiczak, przewodniczący "Solidarności" w kopalni Wujek w Katowicach w 1981 roku. To w jego obronie, gdy został… » więcej 2024-01-11, godz. 11:00 100 lat temu Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej 100 lat temu, 11 stycznia 1924 roku, Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, zwanej reformą Grabskiego. Była to jedna z kluczowych… » więcej
8283848586
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »