Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki 'Zośka'…
2024-01-24, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/dok.

103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki "Zośka", harcmistrz, podporucznik AK

Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
103 lata temu, 24 stycznia 1921 roku, urodził się Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, dowódca warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Był jednym z najaktywniejszych uczestników głośnych działań sabotażowych, a także wykonawcą kilku likwidacyjnych.
Pod jego komendą grupy szturmowe przeprowadziły 13 akcji bojowych, w 10 z nich uczestniczył "Zośka". Między innymi dowodził grupą "Atak" w głośnej akcji pod Arsenałem. Zginął 20 sierpnia 1943 roku, podczas akcji "Taśma", w ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa, na granicy między Generalnym Gubernatorstwem a polskimi ziemiami włączonymi do Rzeszy. Miał 22 lata. Był dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, a także Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Po śmierci Tadeusza Zawadzkiego, komendant Warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów Stefan Mirowski "Prawdzic" pisał: "Zginął śmiercią zwykłego żołnierza, choć żołnierzem był niezwykłym. Łączył w sobie wysoki talent organizacyjny i rzadko spotykany realizm pracy z nieprzeciętnym poziomem ideowym".

Wkrótce po śmierci harcmistrza, 1 września 1943 roku, dla uczczenia jego pamięci, powołano harcerski batalion "Zośka".

Tadeusz Zawadzki był przedstawicielem pokolenia, które dla ojczyzny gotowe było poświęcić wszystko. Jego legendarna odwaga stała się wzorem zarówno dla członków Szarych Szeregów, jak i następnych pokoleń.

(więcej)

Urodził się 24 stycznia 1921 roku w Warszawie. Jego ojciec był profesorem chemii i rektorem Politechniki Warszawskiej, matka - nauczycielką i działaczką oświatową. Tadeusz Zawadzki należał do harcerstwa od 12-go roku życia.

Ukończył gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Należał do 23. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, tzw. "Pomarańczarni". Podczas okupacji uczył się na tajnych kompletach, najpierw w Państwowej Szkole Budowy Maszyn, a potem, od 1942 roku, studiował chemię na Politechnice Warszawskiej.

Od listopada 1939 roku był członkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej. W grudniu tego samego roku wraz z grupą harcerzy przeszedł do Związku Walki Zbrojnej. Działał w komórce utrzymującej łączność z więźniami Pawiaka. Na początku 1941 roku nawiązał kontakty z Szarymi Szeregami. W marcu objął komendę nad Hufcem "Mokotów Górny" w Okręgu Południe Chorągwi Warszawskiej. Wkrótce hufiec włączył się do Organizacji Małego Sabotażu "Wawer", w której "Zośka" był komendantem Obwodu Mokotów Górny w Okręgu Południe. W 1942 roku "Zośka" otrzymał stopień podharcmistrza, a rok później - harcmistrza. Za największą liczbę "kotwic" wymalowanych w swojej dzielnicy otrzymał od komendanta głównego "Wawra" Aleksandra Kamińskiego honorowy pseudonim "Kotwicki".

3 listopada 1942 roku, po reorganizacji Chorągwi Warszawskiej i utworzeniu Grup Szturmowych, "Zośka" został dowódcą Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów, zastępcą porucznika Ryszarda Białousa "Jerzego" - wojskowego dowódcy GS, a także dowódcą jednego z czterech hufców GS - "Centrum".

Tadeusz Zawadzki uczestniczył w akcjach tzw. małego sabotażu, jak malowanie znaków Polski Walczącej na murach czy zrywanie niemieckich flag. Wraz ze swoim hufcem brał też udział w akcji "N", czyli dywersyjnej propagandzie w języku niemieckim. 26 marca 1943 roku dowodził grupą "Atak" w akcji pod Arsenałem - "Meksyk II" - podczas której odbito z rąk gestapo 21 więźniów, między innymi Jana Bytnara "Rudego". Dowodził też akcją odbicia więźniów pod Celestynowem w maju 1943 roku oraz miesiąc później - o kryptonimie "Czarnocin" - było to wysadzenie mostu na Wolbórce pod Czarnocinem.

Uczestniczył też w akcjach likwidacyjnych, między innymi 15 stycznia 1943 roku zastrzelił zdrajcę volksdeutscha Ludwika Herberta w jego mieszkaniu na Saskiej Kępie, z kolei 6 maja 1943 roku na ulicy Polnej brał udział w zamachu na funkcjonariusza gestapo Herberta Schulza, jednego z gestapowców przesłuchujących „Rudego” .

W lipcu 1943 roku Tadeusz Zawadzki został przypadkowo aresztowany przez niemiecką policję. Przez kilka tygodni był więziony w KL Warschau (Gęsiówka), a następnie zwolniony. Zginął 20 sierpnia 1943 roku. Został pochowany w kwaterze batalionu "Zośka" na warszawskich Powązkach Wojskowych.

Tadeusz Zawadzki jest jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec", której pierwszy nakład ukazał się w lipcu 1943 roku, kilka miesięcy po akcji pod Arsenałem.

Zobacz także

2024-01-21, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 21 stycznia » więcej 2024-01-20, godz. 11:00 100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", fotograf Powstania Warszawskiego 100 lat temu - 20 stycznia 1924 roku - urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", artysta fotografik, autor około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących przebieg… » więcej 2024-01-20, godz. 09:00 19 lat temu zmarł Jan Nowak-Jeziorański, legendarny "kurier z Warszawy" 19 lat temu, 20 stycznia 2005 roku, zmarł Jan Nowak-Jeziorański, pisarz, polityk, żołnierz AK, legendarny "kurier z Warszawy", cichociemny. Po wojnie wieloletni… » więcej 2024-01-20, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 20 stycznia » więcej 2024-01-19, godz. 13:00 79 lat temu została rozwiązana Armia Krajowa 79 lat temu, 19 stycznia 1945 roku, została rozwiązana Armia Krajowa - siły zbrojne Polskiego Państwa Podziemnego - największa konspiracyjna armia podczas… » więcej 2024-01-19, godz. 11:00 95 lat temu urodziła się Hanna Szczepanowska, harcerka, żołnierz AK 95 lat temu, 19 stycznia 1929 roku, urodziła się Hanna Szczepanowska, podczas II wojny światowej harcerka Szarych Szeregów, pseudonim "Heban", żołnierz Armii… » więcej 2024-01-19, godz. 09:30 Uroczystości pogrzebowe księcia Andrzeja Lubomirskiego, ordynata przeworskieg 19 stycznia w Przeworsku rozpoczną się dwudniowe uroczystości pogrzebowe księcia Andrzeja Lubomirskiego, ostatniego ordynata przeworskiego, zmarłego w 1953… » więcej 2024-01-19, godz. 09:00 Powstanie Narodowy Instytut Dziedzictwa Ministerstwo kultury i dziedzictwa narodowego poinformowało o połączeniu Narodowego Instytutu Dziedzictwa oraz Narodowego Instytutu Konserwacji Zabytków. W… » więcej 2024-01-19, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 19 stycznia » więcej 2024-01-18, godz. 16:00 105 lat temu powstał Polski Czerwony Krzyż 105 lat temu - 18 stycznia 1919 roku - powstał Polski Czerwony Krzyż. Jest to najstarsza polska organizacja humanitarna, zajmująca się udzielaniem pomocy ofiarom… » więcej
7879808182
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »