Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki 'Zośka'…
2024-01-24, 10:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/dok.

103 lata temu urodził się Tadeusz Zawadzki "Zośka", harcmistrz, podporucznik AK

Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Tadeusz Zawadzki - Zośka. [fot. wikipedia/domena publiczna]
103 lata temu, 24 stycznia 1921 roku, urodził się Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz, podporucznik Armii Krajowej, dowódca warszawskich Grup Szturmowych Szarych Szeregów. Był jednym z najaktywniejszych uczestników głośnych działań sabotażowych, a także wykonawcą kilku likwidacyjnych.
Pod jego komendą grupy szturmowe przeprowadziły 13 akcji bojowych, w 10 z nich uczestniczył "Zośka". Między innymi dowodził grupą "Atak" w głośnej akcji pod Arsenałem. Zginął 20 sierpnia 1943 roku, podczas akcji "Taśma", w ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa, na granicy między Generalnym Gubernatorstwem a polskimi ziemiami włączonymi do Rzeszy. Miał 22 lata. Był dwukrotnie odznaczony Krzyżem Walecznych, a także Krzyżem Srebrnym Orderu Virtuti Militari.

Po śmierci Tadeusza Zawadzkiego, komendant Warszawskiej Chorągwi Szarych Szeregów Stefan Mirowski "Prawdzic" pisał: "Zginął śmiercią zwykłego żołnierza, choć żołnierzem był niezwykłym. Łączył w sobie wysoki talent organizacyjny i rzadko spotykany realizm pracy z nieprzeciętnym poziomem ideowym".

Wkrótce po śmierci harcmistrza, 1 września 1943 roku, dla uczczenia jego pamięci, powołano harcerski batalion "Zośka".

Tadeusz Zawadzki był przedstawicielem pokolenia, które dla ojczyzny gotowe było poświęcić wszystko. Jego legendarna odwaga stała się wzorem zarówno dla członków Szarych Szeregów, jak i następnych pokoleń.

(więcej)

Urodził się 24 stycznia 1921 roku w Warszawie. Jego ojciec był profesorem chemii i rektorem Politechniki Warszawskiej, matka - nauczycielką i działaczką oświatową. Tadeusz Zawadzki należał do harcerstwa od 12-go roku życia.

Ukończył gimnazjum im. Stefana Batorego w Warszawie. Należał do 23. Warszawskiej Drużyny Harcerzy im. Bolesława Chrobrego, tzw. "Pomarańczarni". Podczas okupacji uczył się na tajnych kompletach, najpierw w Państwowej Szkole Budowy Maszyn, a potem, od 1942 roku, studiował chemię na Politechnice Warszawskiej.

Od listopada 1939 roku był członkiem Polskiej Ludowej Akcji Niepodległościowej. W grudniu tego samego roku wraz z grupą harcerzy przeszedł do Związku Walki Zbrojnej. Działał w komórce utrzymującej łączność z więźniami Pawiaka. Na początku 1941 roku nawiązał kontakty z Szarymi Szeregami. W marcu objął komendę nad Hufcem "Mokotów Górny" w Okręgu Południe Chorągwi Warszawskiej. Wkrótce hufiec włączył się do Organizacji Małego Sabotażu "Wawer", w której "Zośka" był komendantem Obwodu Mokotów Górny w Okręgu Południe. W 1942 roku "Zośka" otrzymał stopień podharcmistrza, a rok później - harcmistrza. Za największą liczbę "kotwic" wymalowanych w swojej dzielnicy otrzymał od komendanta głównego "Wawra" Aleksandra Kamińskiego honorowy pseudonim "Kotwicki".

3 listopada 1942 roku, po reorganizacji Chorągwi Warszawskiej i utworzeniu Grup Szturmowych, "Zośka" został dowódcą Grup Szturmowych Chorągwi Warszawskiej Szarych Szeregów, zastępcą porucznika Ryszarda Białousa "Jerzego" - wojskowego dowódcy GS, a także dowódcą jednego z czterech hufców GS - "Centrum".

Tadeusz Zawadzki uczestniczył w akcjach tzw. małego sabotażu, jak malowanie znaków Polski Walczącej na murach czy zrywanie niemieckich flag. Wraz ze swoim hufcem brał też udział w akcji "N", czyli dywersyjnej propagandzie w języku niemieckim. 26 marca 1943 roku dowodził grupą "Atak" w akcji pod Arsenałem - "Meksyk II" - podczas której odbito z rąk gestapo 21 więźniów, między innymi Jana Bytnara "Rudego". Dowodził też akcją odbicia więźniów pod Celestynowem w maju 1943 roku oraz miesiąc później - o kryptonimie "Czarnocin" - było to wysadzenie mostu na Wolbórce pod Czarnocinem.

Uczestniczył też w akcjach likwidacyjnych, między innymi 15 stycznia 1943 roku zastrzelił zdrajcę volksdeutscha Ludwika Herberta w jego mieszkaniu na Saskiej Kępie, z kolei 6 maja 1943 roku na ulicy Polnej brał udział w zamachu na funkcjonariusza gestapo Herberta Schulza, jednego z gestapowców przesłuchujących „Rudego” .

W lipcu 1943 roku Tadeusz Zawadzki został przypadkowo aresztowany przez niemiecką policję. Przez kilka tygodni był więziony w KL Warschau (Gęsiówka), a następnie zwolniony. Zginął 20 sierpnia 1943 roku. Został pochowany w kwaterze batalionu "Zośka" na warszawskich Powązkach Wojskowych.

Tadeusz Zawadzki jest jednym z bohaterów książki Aleksandra Kamińskiego "Kamienie na szaniec", której pierwszy nakład ukazał się w lipcu 1943 roku, kilka miesięcy po akcji pod Arsenałem.

Zobacz także

2024-02-20, godz. 09:00 105 lat temu Sejm Ustawodawczy uchwalił Małą Konstytucję 105 lat temu, 20 lutego 1919 roku, Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił Małą Konstytucję. Uchwała oddawała władzę ustawodawczą w ręce jednoizbowego Sejmu… » więcej 2024-02-20, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 20 lutego » więcej 2024-02-19, godz. 13:00 140 lat temu urodził się Maciej Rataj, polityk, marszałek Sejmu II RP Maciej Rataj 140 lat temu - 19 lutego 1884 roku - urodził się Maciej Rataj, polityk, działacz ludowy, marszałek Sejmu w II Rzeczpospolitej, a w czasie II wojny światowej… » więcej 2024-02-19, godz. 12:00 Po raz piąty obchodzimy Dzień Nauki Polskiej Dziś po raz piąty obchodzimy Dzień Nauki Polskiej, święto państwowe. Upamiętnia ono dokonania polskich naukowców i ich dążenia do poznania prawdy, służy… » więcej 2024-02-19, godz. 11:00 551 lat temu urodził się Mikołaj Kopernik, astronom, twórca teorii heliocentrycznej 551 lat temu, 19 lutego 1473 roku, urodził się Mikołaj Kopernik, sławny astronom, matematyk i lekarz. Był twórcą heliocentrycznej teorii Układu Słonecznego… » więcej 2024-02-19, godz. 09:00 Nie będzie organizacji wydarzeń upamiętniających Józefa Kurasia „Ognia” oraz Brygady Świętokrzyskiej NSZ Minister Rodziny Pracy i Polityki Społecznej Agnieszka Dziemianowicz-Bąk podjęła decyzję o zaprzestaniu organizacji wydarzeń upamiętniających Józefa Kurasia… » więcej 2024-02-19, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 19 lutego » więcej 2024-02-18, godz. 13:00 Wystawa poświęcona Powstaniu Warszawskiemu we francuskim Compiegne W Compiegne, w północnej Francji została otwarta wystawa o Powstaniu Warszawskim. Powstała ona z okazji obchodzonej w tym roku 80. rocznicy tego zrywu. » więcej 2024-02-18, godz. 10:45 Obchody 43. rocznicy porozumień rzeszowsko-ustrzyckich Mszą świętą intencji polskich rolników i suwerennej ojczyzny w kościele farnym w Rzeszowie (godz.11.00) rozpoczną się obchody 43. rocznicy porozumień… » więcej 2024-02-18, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 18 lutego » więcej
7374757677
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »