Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski 'Jur'…
2024-01-20, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", fotograf Powstania Warszawskiego

Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
100 lat temu - 20 stycznia 1924 roku - urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", artysta fotografik, autor około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących przebieg Powstania Warszawskiego. Był fotoreporterem i korespondentem z ramienia Delegata Rządu na Kraj i Komendanta Głównego Armii Krajowej. Zmarł w 2016 roku.
Gdy wybuchła wojna, w wieku 15 lat, Jerzy Tomaszewski został łącznikiem przy dowództwie Obrony Przeciwlotniczej. Podczas okupacji działał w konspiracji, ukończył tajny kurs techniki fotografii. Delegatura Rządu na Kraj skierowała go do niemieckiej firmy filmowo-fotograficznej Foto-Rys, pracującej na potrzeby propagandy III Rzeszy. Działała tam tajna komórka, która zajmowała się przechwytywaniem zdjęć niemieckich. Chodziło między innymi o fotografie z egzekucji, z getta, z obozów koncentracyjnych. Następnie poddawano je po kryjomu specjalnemu procesowi obróbki - mikrofilmowaniu i przez konspiracyjnych kurierów przewożono do rządu RP w Londynie. W 1943 roku grupa została zdekonspirowana. Jerzy Tomaszewski ocalał, jednak jej szef - fotograf i chemik Andrzej Honowski - poległ w walce z gestapo.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego "Jur" został jednym z fotoreporterów. Dokumentował przebieg wydarzeń na Powiślu, w Śródmieściu oraz na Woli. W czasie walk został ciężko ranny. Ostatnie zdjęcia wykonał, leżąc w bramie rodzinnego domu przy ulicy Tamka. Dostał się do niemieckiego obozu jenieckiego w Pruszkowie, skąd uciekł dzięki pomocy matki Danuty Puchalskiej, sanitariuszki i łączniczki. Na początku 1945 roku wrócił do Warszawy. Jego autorskie fotografie ocalały dzięki działającej w konspiracji laborantce, która ukryła wywołane negatywy. Odzyskał je dopiero po 30 latach. W 1979 roku ukazały się w albumie "Epizody Powstania Warszawskiego".

W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W ostatnim okresie życia prowadził Ośrodek Popularyzacji Historii II Wojny i Okupacji Polski oraz Fundację Nie Zapomnieliśmy, której był również założycielem. Należał do Rady Honorowej Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego.
Zmarł 26 stycznia 2016 roku.

Zobacz także

2024-02-21, godz. 15:00 Wystawa pt. „Władysław Kozielsko-Bytomski” Już od 29 lutego w Muzeum Ziemi Kozielskiej nowa wystawa czasowa pt. Władysław Kozielsko-Bytomski. » więcej 2024-02-21, godz. 13:00 Powstanie warszawskie w dokumentach z Archiwum IPN – warsztaty dla nauczycieli Archiwum IPN zaprasza nauczycieli i edukatorów na cykl warsztatów pt. Powstanie warszawskie w dokumentach z Archiwum IPN. Zajęcia realizowane są we współpracy… » więcej 2024-02-21, godz. 12:00 Portret Adama Stanisława Naruszewicza” powrócił do Wilanowa Obraz „Portret Adama Stanisława Naruszewicza” utracony w czasie II wojny światowej powrócił do zbiorów Muzeum Pałacu Króla Jana III w warszawskim W… » więcej 2024-02-21, godz. 09:00 160. rocznica bitwy pod Opatowem stoczonej podczas Powstania Styczniowego 160 lat temu, 21 lutego 1864 roku, w bitwie pod Opatowem polskie oddziały powstańcze zostały rozbite przez wojsko rosyjskie. Przesądziło to ostatecznie o… » więcej 2024-02-21, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 21 lutego » więcej 2024-02-20, godz. 15:00 10 rocznica pacyfikacji Majdanu w cieniu wojny Na Ukrainie obchodzona jest dziś dziesiąta rocznica krwawej pacyfikacji Majdanu. To Dzień Pamięci Bohaterów Niebiańskiej Sotni. W lutym 2014 roku zginęło… » więcej 2024-02-20, godz. 13:00 110 lat temu urodził się Józef Batory, żołnierz niezłomny, członek IV Zarządu WiN 110 lat temu, 20 lutego 1914 roku, urodził się Józef Batory, pseudonim „Argus”, „Wojtek”, członek podziemia niepodległościowego podczas II wojny… » więcej 2024-02-20, godz. 11:00 80 lat temu w niemieckim obozie zginął hm. Florian Marciniak, pierwszy naczelnik Szarych Szeregów 80 lat temu, 20 lutego 1944 roku, w niemieckim obozie koncentracyjnym Gross-Rosen zginął harcmistrz Florian Marciniak, pierwszy naczelnik Szarych Szeregów… » więcej 2024-02-20, godz. 09:00 105 lat temu Sejm Ustawodawczy uchwalił Małą Konstytucję 105 lat temu, 20 lutego 1919 roku, Sejm Ustawodawczy II RP uchwalił Małą Konstytucję. Uchwała oddawała władzę ustawodawczą w ręce jednoizbowego Sejmu… » więcej 2024-02-20, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 20 lutego » więcej
7374757677
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »