Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski 'Jur'…
2024-01-20, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", fotograf Powstania Warszawskiego

Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
100 lat temu - 20 stycznia 1924 roku - urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", artysta fotografik, autor około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących przebieg Powstania Warszawskiego. Był fotoreporterem i korespondentem z ramienia Delegata Rządu na Kraj i Komendanta Głównego Armii Krajowej. Zmarł w 2016 roku.
Gdy wybuchła wojna, w wieku 15 lat, Jerzy Tomaszewski został łącznikiem przy dowództwie Obrony Przeciwlotniczej. Podczas okupacji działał w konspiracji, ukończył tajny kurs techniki fotografii. Delegatura Rządu na Kraj skierowała go do niemieckiej firmy filmowo-fotograficznej Foto-Rys, pracującej na potrzeby propagandy III Rzeszy. Działała tam tajna komórka, która zajmowała się przechwytywaniem zdjęć niemieckich. Chodziło między innymi o fotografie z egzekucji, z getta, z obozów koncentracyjnych. Następnie poddawano je po kryjomu specjalnemu procesowi obróbki - mikrofilmowaniu i przez konspiracyjnych kurierów przewożono do rządu RP w Londynie. W 1943 roku grupa została zdekonspirowana. Jerzy Tomaszewski ocalał, jednak jej szef - fotograf i chemik Andrzej Honowski - poległ w walce z gestapo.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego "Jur" został jednym z fotoreporterów. Dokumentował przebieg wydarzeń na Powiślu, w Śródmieściu oraz na Woli. W czasie walk został ciężko ranny. Ostatnie zdjęcia wykonał, leżąc w bramie rodzinnego domu przy ulicy Tamka. Dostał się do niemieckiego obozu jenieckiego w Pruszkowie, skąd uciekł dzięki pomocy matki Danuty Puchalskiej, sanitariuszki i łączniczki. Na początku 1945 roku wrócił do Warszawy. Jego autorskie fotografie ocalały dzięki działającej w konspiracji laborantce, która ukryła wywołane negatywy. Odzyskał je dopiero po 30 latach. W 1979 roku ukazały się w albumie "Epizody Powstania Warszawskiego".

W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W ostatnim okresie życia prowadził Ośrodek Popularyzacji Historii II Wojny i Okupacji Polski oraz Fundację Nie Zapomnieliśmy, której był również założycielem. Należał do Rady Honorowej Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego.
Zmarł 26 stycznia 2016 roku.

Zobacz także

2024-02-01, godz. 22:45 Uroczystość upamiętniająca 80. rocznicę akcji „Kutschera” Z udziałem przedstawicieli władz, kombatantów, wojska i organizacji patriotycznych w Warszawie upamiętniono 80. rocznicę akcji „Kutschera”. Po mszy świętej… » więcej 2024-02-01, godz. 15:00 81 lat temu polscy partyzanci zwyciężyli Niemców w bitwie pod Zaborecznem 81 lat temu, 1 lutego 1943 roku, polscy partyzanci stoczyli zwycięską bitwę z Niemcami pod Zaborecznem. Dzień później wyszli z niemieckiego okrążenia pod… » więcej 2024-02-01, godz. 13:00 135 lat temu urodził się Tadeusz Piskor, bliski współpracownik Piłsudskiego 135 lat temu - 1 lutego 1889 roku - urodził się Tadeusz Piskor, oficer Legionów Polskich, jeden z najbliższych współpracowników Józefa Piłsudskiego. W… » więcej 2024-02-01, godz. 11:00 99 lat temu wyemitowano pierwszą eksperymentalną polską audycję radiową 99 lat temu, 1 lutego 1925 roku, wyemitowano pierwszą, polską eksperymentalną audycję radiową. W niedzielny wieczór, o godzinie 18.00, w stacji nadawczej… » więcej 2024-02-01, godz. 10:43 Andrzej Kryński z IPN o akcji zgładzenia przez AK "kata Warszawy" Franza Kutschery [DŹWIĘK] 80 lat temu odbyła się bohaterska akcja żołnierzy AK, wymierzona w "kata Warszawy". 1 lutego 1944 roku od ich kul zginął Franz Kutschera, szef SS i policji… » więcej 2024-02-01, godz. 09:00 80. rocznica wykonania wyroku na generale SS Franzu Kutscherze Mija 80 lat od wykonania wyroku wydanego przez Polskie Państwo Podziemne na kata Warszawy Franza Kutscherę. 1 lutego 1944 roku żołnierze oddziału "Pegaz"… » więcej 2024-02-01, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 1 lutego » więcej 2024-01-31, godz. 21:51 105 lat temu w Polsce w obiegu było osiem walut 105 lat temu w obiegu było Polsce osiem walut, co było skutkiem zaborów i I wojny światowej. Stanowiło to ogromne wyzwanie integracyjne dla rządu odrodzonego… » więcej 2024-01-31, godz. 13:27 Zmarł prof. Przemysław Waingertner – historyk Uniwersytetu Łódzkiego, publicysta W wieku 55 lat zmarł w Łodzi historyk, publicysta, prof. Przemysław Waingertner. Był kierownikiem Katedry Historii Polski Najnowszej Uniwersytetu Łódzkiego… » więcej 2024-01-31, godz. 11:00 Nagroda IPN „Kustosz Pamięci Narodowej”. Zgłoszenia do 25 lutego 2024 Instytut Pamięci Narodowej zaprasza osoby, instytucje i organizacje społeczne do zgłaszania kandydatów do Nagrody „Kustosz Pamięci Narodowej”. » więcej
7071727374
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »