Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski 'Jur'…
2024-01-20, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", fotograf Powstania Warszawskiego

Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
100 lat temu - 20 stycznia 1924 roku - urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", artysta fotografik, autor około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących przebieg Powstania Warszawskiego. Był fotoreporterem i korespondentem z ramienia Delegata Rządu na Kraj i Komendanta Głównego Armii Krajowej. Zmarł w 2016 roku.
Gdy wybuchła wojna, w wieku 15 lat, Jerzy Tomaszewski został łącznikiem przy dowództwie Obrony Przeciwlotniczej. Podczas okupacji działał w konspiracji, ukończył tajny kurs techniki fotografii. Delegatura Rządu na Kraj skierowała go do niemieckiej firmy filmowo-fotograficznej Foto-Rys, pracującej na potrzeby propagandy III Rzeszy. Działała tam tajna komórka, która zajmowała się przechwytywaniem zdjęć niemieckich. Chodziło między innymi o fotografie z egzekucji, z getta, z obozów koncentracyjnych. Następnie poddawano je po kryjomu specjalnemu procesowi obróbki - mikrofilmowaniu i przez konspiracyjnych kurierów przewożono do rządu RP w Londynie. W 1943 roku grupa została zdekonspirowana. Jerzy Tomaszewski ocalał, jednak jej szef - fotograf i chemik Andrzej Honowski - poległ w walce z gestapo.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego "Jur" został jednym z fotoreporterów. Dokumentował przebieg wydarzeń na Powiślu, w Śródmieściu oraz na Woli. W czasie walk został ciężko ranny. Ostatnie zdjęcia wykonał, leżąc w bramie rodzinnego domu przy ulicy Tamka. Dostał się do niemieckiego obozu jenieckiego w Pruszkowie, skąd uciekł dzięki pomocy matki Danuty Puchalskiej, sanitariuszki i łączniczki. Na początku 1945 roku wrócił do Warszawy. Jego autorskie fotografie ocalały dzięki działającej w konspiracji laborantce, która ukryła wywołane negatywy. Odzyskał je dopiero po 30 latach. W 1979 roku ukazały się w albumie "Epizody Powstania Warszawskiego".

W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W ostatnim okresie życia prowadził Ośrodek Popularyzacji Historii II Wojny i Okupacji Polski oraz Fundację Nie Zapomnieliśmy, której był również założycielem. Należał do Rady Honorowej Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego.
Zmarł 26 stycznia 2016 roku.

Zobacz także

2024-02-08, godz. 10:00 40 lat temu został zamordowany Piotr Bartoszcze, lider rolniczej Solidarności 40 lat temu, między 7 a 8 lutego 1984 roku, został zamordowany Piotr Bartoszcze, działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z przywódców NSZZ Rolników Indywidualnych… » więcej 2024-02-08, godz. 09:00 73 lata temu został stracony Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" 73 lata temu, 8 lutego 1951 roku, w warszawskim więzieniu na Mokotowie został stracony Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", major kawalerii Wojska Polskiego i Armii… » więcej 2024-02-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 lutego » więcej 2024-02-07, godz. 22:20 Poselski projekt uchwały o upamiętnieniu Eugeniusza Romera w 70. rocznicę śmierci. Stanowisko komisji przedstawił Piotr Babinetz. » więcej 2024-02-07, godz. 13:00 105 lat temu powołano Najwyższą Izbę Kontroli Państwa 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o powołaniu Najwyższej Izby Kontroli Państwa, zajmującej się kompleksową… » więcej 2024-02-07, godz. 11:00 105 lat temu powstała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, powołano Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. Została utworzona dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego… » więcej 2024-02-07, godz. 09:00 105 lat temu powołano Pocztową Kasę Oszczędności 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o powołaniu Pocztowej Kasy Oszczędności - państwowej instytucji bankowej… » więcej 2024-02-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 lutego » więcej 2024-02-06, godz. 23:15 Archiwum IPN: "Historia w artefaktach zapisana" - Maria Marynowska Maria Marynowska z domu Koziełł-Poklewska jest bohaterką najnowszej wystawy w Izbie Pamięci Strzelecka 8. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało… » więcej 2024-02-06, godz. 13:00 Upamiętniono 81. rocznicę początku likwidacji białostockiego getta Przy wmurowanej w chodnik tablicy u zbiegu ulic Jurowieckiej i Sienkiewicza i pod pomnikiem Bohaterów Getta w Białymstoku upamiętniono w poniedziałek żydowskich… » więcej
6768697071
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »