Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski 'Jur'…
2024-01-20, 11:00 Autor: IAR/O.Kłosińska/K.Koziełł/dok.

100 lat temu urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", fotograf Powstania Warszawskiego

Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Jerzy Tomaszewski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
100 lat temu - 20 stycznia 1924 roku - urodził się Jerzy Tomaszewski "Jur", artysta fotografik, autor około dwóch tysięcy zdjęć dokumentujących przebieg Powstania Warszawskiego. Był fotoreporterem i korespondentem z ramienia Delegata Rządu na Kraj i Komendanta Głównego Armii Krajowej. Zmarł w 2016 roku.
Gdy wybuchła wojna, w wieku 15 lat, Jerzy Tomaszewski został łącznikiem przy dowództwie Obrony Przeciwlotniczej. Podczas okupacji działał w konspiracji, ukończył tajny kurs techniki fotografii. Delegatura Rządu na Kraj skierowała go do niemieckiej firmy filmowo-fotograficznej Foto-Rys, pracującej na potrzeby propagandy III Rzeszy. Działała tam tajna komórka, która zajmowała się przechwytywaniem zdjęć niemieckich. Chodziło między innymi o fotografie z egzekucji, z getta, z obozów koncentracyjnych. Następnie poddawano je po kryjomu specjalnemu procesowi obróbki - mikrofilmowaniu i przez konspiracyjnych kurierów przewożono do rządu RP w Londynie. W 1943 roku grupa została zdekonspirowana. Jerzy Tomaszewski ocalał, jednak jej szef - fotograf i chemik Andrzej Honowski - poległ w walce z gestapo.

Po wybuchu Powstania Warszawskiego "Jur" został jednym z fotoreporterów. Dokumentował przebieg wydarzeń na Powiślu, w Śródmieściu oraz na Woli. W czasie walk został ciężko ranny. Ostatnie zdjęcia wykonał, leżąc w bramie rodzinnego domu przy ulicy Tamka. Dostał się do niemieckiego obozu jenieckiego w Pruszkowie, skąd uciekł dzięki pomocy matki Danuty Puchalskiej, sanitariuszki i łączniczki. Na początku 1945 roku wrócił do Warszawy. Jego autorskie fotografie ocalały dzięki działającej w konspiracji laborantce, która ukryła wywołane negatywy. Odzyskał je dopiero po 30 latach. W 1979 roku ukazały się w albumie "Epizody Powstania Warszawskiego".

W 2007 roku został odznaczony Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W ostatnim okresie życia prowadził Ośrodek Popularyzacji Historii II Wojny i Okupacji Polski oraz Fundację Nie Zapomnieliśmy, której był również założycielem. Należał do Rady Honorowej Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego.
Zmarł 26 stycznia 2016 roku.

Zobacz także

2024-03-07, godz. 09:00 105 lat temu zginął Leopold Kula "Lis", bohater walk o niepodległość Polski 105 lat temu, 7 marca 1919 roku, zmarł Leopold Kula, pseudonim "Lis", bohater walk o niepodległość kraju, naczelny komendant Polskiej Organizacji Wojskowej… » więcej 2024-03-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 marca » więcej 2024-03-06, godz. 15:00 Konkurs „Sztafeta Pamięci - losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej” Zaczyna się ogólnopolski konkurs „Sztafeta Pamięci - losy mojej rodziny w czasie II wojny światowej”. W konkursie przygotowanym przez Instytut Pamięci… » więcej 2024-03-06, godz. 13:00 Wystawa prac Jana Matejki w warszawskim Zamku Królewskim Nowa wystawa czasowa w Zamku Królewskim w Warszawie - „Matejko nieznany. Dzieła z kolekcji prywatnych”. Zgromadzono na niej niemal 50 prac - obrazów olejnych… » więcej 2024-03-06, godz. 11:00 Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych 6 marca przypada Europejski Dzień Pamięci o Sprawiedliwych. Ustanowiony przez Parlament Europejski w 2012 roku, jest poświęcony pamięci osób, które sprzeciwiały… » więcej 2024-03-06, godz. 09:00 Pogrzeb Józefa Orkisza "Lotnego", żołnierza powojennej konspiracji niepodległościowej 6 marca w Krościenku nad Dunajcem odbędzie się pogrzeb Józefa Orkisza "Lotnego", żołnierza powojennej konspiracji niepodległościowej. Zginął w 1948 roku… » więcej 2024-03-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 6 marca » więcej 2024-03-05, godz. 14:46 "Kobiety niezłomne" w Centrum Dialogu Obywatelskiego w Opolu W ramach 2. Tygodnia Kobiet w Opolu Stowarzyszenie Rodło Opole zaprosiło prof. Adrianę Dawid, dr Magdalenę Przysiężną-Pizarską oraz Joannę Siek, które… » więcej 2024-03-05, godz. 14:34 „Ukryli osiemnastu Żydów” – 6. odcinek cyklu filmowego „Nie tylko Ulmowie” W kolejnym filmie poznajemy historię ośmioosobowej rodziny Franciszka i Stanisławy Andrzejczyków, która w dwóch niewielkich schronach ukrywała osiemnastu… » więcej 2024-03-05, godz. 13:31 Wystawa plenerowa „Serce tamtego miasta” Cenne eksponaty z Żydowskiego Instytutu Historycznego można oglądać na ulicach Warszawy. Instytut przygotował wystawę plenerową "Serce tamtego miasta”… » więcej
6667686970
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »