Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski…
2024-01-18, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski, pisarz, publicysta i działacz społeczny

Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
175 lat temu, 18 stycznia 1849 roku, urodził się Aleksander Świętochowski, doktor filozofii, pisarz i publicysta, dramaturg, a także działacz społeczny. Publikował pod wieloma pseudonimami, w tym "Władysław Okoński”, „Poseł Prawdy” i „Nauczyciel”. W życiu prywatnym i poglądach społecznych kierował się liberalizmem. Jednocześnie był uważany za ideologa pozytywizmu, tak zwanego nurtu warszawskiego. Jego dzieła: "My i wy" z 1871 roku oraz "Praca u podstaw" napisana dwa lata później, stały się manifestem i deklaracją podstawowych założeń pozytywistów. Zmarł w 1938 roku.
Pisał artykuły w warszawskim „Przeglądzie Tygodniowym”, dzienniku „Nowiny”, a następnie założył tygodnik "Prawda", w którym opublikował cykl felietonów "Liberum veto". W latach 1908-1912 redagował miesięcznik „Kultura Polska”. Współpracował też z „Humanistą Polskim” i z „Myślą Narodową”. Zamieszczał tam felietony pod pseudonimem „Poseł Prawdy”. Pisał także dramaty, w tym: poruszająca problematykę filozficzno-moralną trylogia "Dusze nieśmiertelne" oraz dramat historiozoficzny "Duchy", opowiadania i rozprawy filozoficzno-moralne. Był między innymi autorem studiów "O prawach człowieka i obywatela. O prawach mniejszości" z 1906 roku, "Ofiarność obywatelska " z 1911 oraz "Historia chłopów polskich w zarysie", opracowana w latach 1925-1928.

Publikacje Świętochowskiego stanowiły odpowiedź na sytuację społeczną i polityczną Polaków po upadku powstania styczniowego. Tereny polskie pod zaborem rosyjskim były wówczas objęte szczególnymi represjami ze strony władz carskich. Nurt pozytywistycznego budowania rozwoju cywilizacyjnego wśród Polaków ze wszystkich warstw społecznych był reakcją na nieskuteczność i ogromny koszt zrywów przeciwko zaborcom. Świętochowski uznawał, że niepodległość należy budować poprzez konsekwentne podnoszenie poziomu oświaty i zapewnianie równości praw oraz wzrost dobrobytu wśród Polaków. Publicyście były bliskie idee narodowe, a jednocześnie opowiadał się za zrównaniem praw mniejszości, w tym Żydów. Sprzeciwiał się także polityce władz sanacyjnych.

Za swoje publikacje otrzymał w 1935 roku Złoty Wawrzyn Akademicki - nagrodę przyznawaną pisarzom przez Polską Akademię Literatury.

(więcej)

Aleksander Świętochowski urodził się 18 stycznia 1849 roku w Stoczku Łukowskim w województwie lubelskim. zdobywał Wykształcenie zdobywał w Siedlcach i Lublinie. Następnie rozpoczął studia w Szkole Głównej Warszawskiej i na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, na filologiczno-historycznym.

Od 1874 roku kontynuował naukę w Lipsku. Na tamtejszym uniwersytecie uzyskał doktorat z filozofii, na podstawie pracy "O powstaniu praw moralnych". Po studiach wrócił do Warszawy, gdzie zajął się działalnością publicystyczną, stając się wzorem dla takich autorów jak Henryk Sienkiewicz czy Bolesław Prus. W 1912 roku zamieszkał we wsi Gołotczyzna niedaleko Ciechanowa na Mazowszu. Wraz z Aleksandrą Bąkowską, tłumaczką i działaczką społeczną, już w 1909 roku współtworzył tam szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt oraz szkołę rolniczą dla chłopców. Uważał te placówki za najważniejsze dokonanie swojego życia. Obecnie tworzą one Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Gołotczyźnie, a ich patronem od 1984 roku jest Aleksander Świętochowski.

Pisarz zmarł 25 kwietnia 1938 roku w Gołotczyźnie. Został pochowany w Sońsku koło Ciechanowa.

Zobacz także

2024-01-23, godz. 09:00 Toomas Hendrik Ilves laureatem Medalu Kuriera z Warszawy Były prezydent Estonii Toomas Hendrik Ilves został laureatem Medalu Kuriera z Warszawy. Wyróżnienie wręczono podczas uroczystej gali w Muzeum Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-01-23, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 23 stycznia » więcej 2024-01-22, godz. 14:00 15 lat temu zmarł gen. Stanisław Karolkiewicz "Szczęsny", żołnierz AK i Zrzeszenia WiN 15 lat temu, 22 stycznia 2009 roku, zmarł Stanisław Karolkiewicz, pseudonim "Szczęsny", generał, żołnierz Armii Krajowej. Po wojnie działał w antykomunistycznym… » więcej 2024-01-22, godz. 12:32 Uroczystości z okazji 161. rocznicy wybuchu powstania styczniowego Dziś 161. rocznica wybuchu powstania styczniowego - skierowane przeciwko Rosji największego i najdłuższego zrywu narodowowyzwoleńczego Polaków. » więcej 2024-01-22, godz. 12:00 81 lat temu utworzono Kedyw - Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii 81 lat temu - 22 stycznia 1943 roku - w okupowanej Polsce utworzono Kedyw, czyli Kierownictwo Dywersji Komendy Głównej Armii Krajowej. Oficjalny rozkaz o utworzeniu… » więcej 2024-01-22, godz. 10:00 Prezydenci Polski i Litwy upamiętnili 161. rocznicę Powstania Styczniowego (21.01) Prezydent Andrzej Duda powiedział, że Polaków i Litwinów łączy żywa pamięć o wielkim wspólnym dziedzictwie wolności i wspaniała tradycja walk o samostanowienie… » więcej 2024-01-22, godz. 09:00 161 lat temu wybuchło Powstanie Styczniowe 161 lat temu, 22 stycznia 1863 roku, wybuchło Powstanie Styczniowe, skierowane przeciwko Rosji, największy zryw narodowowyzwoleńczy Polaków XIX wieku i najdłużej… » więcej 2024-01-22, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 22 stycznia » więcej 2024-01-21, godz. 11:00 35 lat temu zginął ksiądz Stefan Niedzielak, opiekun Rodzin Katyńskich 35 lat temu, w nocy z 20 na 21 stycznia 1989 roku, zginął ksiądz Stefan Niedzielak, proboszcz parafii św. Karola Boromeusza na Powązkach, współzałożyciel… » więcej 2024-01-21, godz. 09:00 150. rocznica urodzin Wincentego Witosa 150 lat temu - 21 stycznia 1874 roku - urodził się Wincenty Witos, działacz ludowy, przywódca ruchu chłopskiego, jeden z najaktywniejszych polityków w 20-leciu… » więcej
7778798081
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »