Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski…
2024-01-18, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski, pisarz, publicysta i działacz społeczny

Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
175 lat temu, 18 stycznia 1849 roku, urodził się Aleksander Świętochowski, doktor filozofii, pisarz i publicysta, dramaturg, a także działacz społeczny. Publikował pod wieloma pseudonimami, w tym "Władysław Okoński”, „Poseł Prawdy” i „Nauczyciel”. W życiu prywatnym i poglądach społecznych kierował się liberalizmem. Jednocześnie był uważany za ideologa pozytywizmu, tak zwanego nurtu warszawskiego. Jego dzieła: "My i wy" z 1871 roku oraz "Praca u podstaw" napisana dwa lata później, stały się manifestem i deklaracją podstawowych założeń pozytywistów. Zmarł w 1938 roku.
Pisał artykuły w warszawskim „Przeglądzie Tygodniowym”, dzienniku „Nowiny”, a następnie założył tygodnik "Prawda", w którym opublikował cykl felietonów "Liberum veto". W latach 1908-1912 redagował miesięcznik „Kultura Polska”. Współpracował też z „Humanistą Polskim” i z „Myślą Narodową”. Zamieszczał tam felietony pod pseudonimem „Poseł Prawdy”. Pisał także dramaty, w tym: poruszająca problematykę filozficzno-moralną trylogia "Dusze nieśmiertelne" oraz dramat historiozoficzny "Duchy", opowiadania i rozprawy filozoficzno-moralne. Był między innymi autorem studiów "O prawach człowieka i obywatela. O prawach mniejszości" z 1906 roku, "Ofiarność obywatelska " z 1911 oraz "Historia chłopów polskich w zarysie", opracowana w latach 1925-1928.

Publikacje Świętochowskiego stanowiły odpowiedź na sytuację społeczną i polityczną Polaków po upadku powstania styczniowego. Tereny polskie pod zaborem rosyjskim były wówczas objęte szczególnymi represjami ze strony władz carskich. Nurt pozytywistycznego budowania rozwoju cywilizacyjnego wśród Polaków ze wszystkich warstw społecznych był reakcją na nieskuteczność i ogromny koszt zrywów przeciwko zaborcom. Świętochowski uznawał, że niepodległość należy budować poprzez konsekwentne podnoszenie poziomu oświaty i zapewnianie równości praw oraz wzrost dobrobytu wśród Polaków. Publicyście były bliskie idee narodowe, a jednocześnie opowiadał się za zrównaniem praw mniejszości, w tym Żydów. Sprzeciwiał się także polityce władz sanacyjnych.

Za swoje publikacje otrzymał w 1935 roku Złoty Wawrzyn Akademicki - nagrodę przyznawaną pisarzom przez Polską Akademię Literatury.

(więcej)

Aleksander Świętochowski urodził się 18 stycznia 1849 roku w Stoczku Łukowskim w województwie lubelskim. zdobywał Wykształcenie zdobywał w Siedlcach i Lublinie. Następnie rozpoczął studia w Szkole Głównej Warszawskiej i na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, na filologiczno-historycznym.

Od 1874 roku kontynuował naukę w Lipsku. Na tamtejszym uniwersytecie uzyskał doktorat z filozofii, na podstawie pracy "O powstaniu praw moralnych". Po studiach wrócił do Warszawy, gdzie zajął się działalnością publicystyczną, stając się wzorem dla takich autorów jak Henryk Sienkiewicz czy Bolesław Prus. W 1912 roku zamieszkał we wsi Gołotczyzna niedaleko Ciechanowa na Mazowszu. Wraz z Aleksandrą Bąkowską, tłumaczką i działaczką społeczną, już w 1909 roku współtworzył tam szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt oraz szkołę rolniczą dla chłopców. Uważał te placówki za najważniejsze dokonanie swojego życia. Obecnie tworzą one Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Gołotczyźnie, a ich patronem od 1984 roku jest Aleksander Świętochowski.

Pisarz zmarł 25 kwietnia 1938 roku w Gołotczyźnie. Został pochowany w Sońsku koło Ciechanowa.

Zobacz także

2024-02-07, godz. 13:00 105 lat temu powołano Najwyższą Izbę Kontroli Państwa 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o powołaniu Najwyższej Izby Kontroli Państwa, zajmującej się kompleksową… » więcej 2024-02-07, godz. 11:00 105 lat temu powstała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, powołano Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. Została utworzona dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego… » więcej 2024-02-07, godz. 09:00 105 lat temu powołano Pocztową Kasę Oszczędności 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o powołaniu Pocztowej Kasy Oszczędności - państwowej instytucji bankowej… » więcej 2024-02-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 lutego » więcej 2024-02-06, godz. 23:15 Archiwum IPN: "Historia w artefaktach zapisana" - Maria Marynowska Maria Marynowska z domu Koziełł-Poklewska jest bohaterką najnowszej wystawy w Izbie Pamięci Strzelecka 8. Archiwum Instytutu Pamięci Narodowej zaprezentowało… » więcej 2024-02-06, godz. 13:00 Upamiętniono 81. rocznicę początku likwidacji białostockiego getta Przy wmurowanej w chodnik tablicy u zbiegu ulic Jurowieckiej i Sienkiewicza i pod pomnikiem Bohaterów Getta w Białymstoku upamiętniono w poniedziałek żydowskich… » więcej 2024-02-06, godz. 11:00 Starożytne artefakty na wystawie „Okruchy Antyku” w Muzeum Zamkowym Ponad tysiąc starożytnych artefaktów, w tym rzymskie miecze, srebrne ozdoby i biżuterię będzie można zobaczyć od piątku na wystawie „Okruchy Antyku… » więcej 2024-02-06, godz. 09:00 35 lat temu rozpoczęły się obrady Okrągłego Stołu 35 lat temu, 6 lutego 1989 roku, w Pałacu Namiestnikowskim w Warszawie, będącym wówczas siedzibą Urzędu Rady Ministrów (obecnie Pałac Prezydencki) rozpoczęły… » więcej 2024-02-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 6 lutego » więcej 2024-02-05, godz. 16:00 Bieg Pamięci Sybiru: 10 lutego w Białymstoku, 17 lutego we Wrocławiu 1,3 tys. osób może wziąć udział w Biegu Pamięci Sybiru - upamiętniającym ofiary wywózek na Wschód, który 10 lutego odbędzie się w Białymstoku, a… » więcej
7071727374
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »