Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski…
2024-01-18, 11:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

175 lat temu urodził się Aleksander Świętochowski, pisarz, publicysta i działacz społeczny

Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
Aleksander Świętochowski [rysunek Ignacy Łopieński - wikipedia/domena publiczna]
175 lat temu, 18 stycznia 1849 roku, urodził się Aleksander Świętochowski, doktor filozofii, pisarz i publicysta, dramaturg, a także działacz społeczny. Publikował pod wieloma pseudonimami, w tym "Władysław Okoński”, „Poseł Prawdy” i „Nauczyciel”. W życiu prywatnym i poglądach społecznych kierował się liberalizmem. Jednocześnie był uważany za ideologa pozytywizmu, tak zwanego nurtu warszawskiego. Jego dzieła: "My i wy" z 1871 roku oraz "Praca u podstaw" napisana dwa lata później, stały się manifestem i deklaracją podstawowych założeń pozytywistów. Zmarł w 1938 roku.
Pisał artykuły w warszawskim „Przeglądzie Tygodniowym”, dzienniku „Nowiny”, a następnie założył tygodnik "Prawda", w którym opublikował cykl felietonów "Liberum veto". W latach 1908-1912 redagował miesięcznik „Kultura Polska”. Współpracował też z „Humanistą Polskim” i z „Myślą Narodową”. Zamieszczał tam felietony pod pseudonimem „Poseł Prawdy”. Pisał także dramaty, w tym: poruszająca problematykę filozficzno-moralną trylogia "Dusze nieśmiertelne" oraz dramat historiozoficzny "Duchy", opowiadania i rozprawy filozoficzno-moralne. Był między innymi autorem studiów "O prawach człowieka i obywatela. O prawach mniejszości" z 1906 roku, "Ofiarność obywatelska " z 1911 oraz "Historia chłopów polskich w zarysie", opracowana w latach 1925-1928.

Publikacje Świętochowskiego stanowiły odpowiedź na sytuację społeczną i polityczną Polaków po upadku powstania styczniowego. Tereny polskie pod zaborem rosyjskim były wówczas objęte szczególnymi represjami ze strony władz carskich. Nurt pozytywistycznego budowania rozwoju cywilizacyjnego wśród Polaków ze wszystkich warstw społecznych był reakcją na nieskuteczność i ogromny koszt zrywów przeciwko zaborcom. Świętochowski uznawał, że niepodległość należy budować poprzez konsekwentne podnoszenie poziomu oświaty i zapewnianie równości praw oraz wzrost dobrobytu wśród Polaków. Publicyście były bliskie idee narodowe, a jednocześnie opowiadał się za zrównaniem praw mniejszości, w tym Żydów. Sprzeciwiał się także polityce władz sanacyjnych.

Za swoje publikacje otrzymał w 1935 roku Złoty Wawrzyn Akademicki - nagrodę przyznawaną pisarzom przez Polską Akademię Literatury.

(więcej)

Aleksander Świętochowski urodził się 18 stycznia 1849 roku w Stoczku Łukowskim w województwie lubelskim. zdobywał Wykształcenie zdobywał w Siedlcach i Lublinie. Następnie rozpoczął studia w Szkole Głównej Warszawskiej i na Cesarskim Uniwersytecie Warszawskim, na filologiczno-historycznym.

Od 1874 roku kontynuował naukę w Lipsku. Na tamtejszym uniwersytecie uzyskał doktorat z filozofii, na podstawie pracy "O powstaniu praw moralnych". Po studiach wrócił do Warszawy, gdzie zajął się działalnością publicystyczną, stając się wzorem dla takich autorów jak Henryk Sienkiewicz czy Bolesław Prus. W 1912 roku zamieszkał we wsi Gołotczyzna niedaleko Ciechanowa na Mazowszu. Wraz z Aleksandrą Bąkowską, tłumaczką i działaczką społeczną, już w 1909 roku współtworzył tam szkołę gospodarstwa domowego dla dziewcząt oraz szkołę rolniczą dla chłopców. Uważał te placówki za najważniejsze dokonanie swojego życia. Obecnie tworzą one Zespół Szkół Centrum Kształcenia Rolniczego w Gołotczyźnie, a ich patronem od 1984 roku jest Aleksander Świętochowski.

Pisarz zmarł 25 kwietnia 1938 roku w Gołotczyźnie. Został pochowany w Sońsku koło Ciechanowa.

Zobacz także

2024-02-14, godz. 10:00 82 lata temu powstała Armia Krajowa 82 lata temu, 14 lutego 1942 roku, powstała Armia Krajowa, największa i najsilniejsza podziemna armia w okupowanej Europie. Rozkaz podpisał Naczelny Wódz Polskich… » więcej 2024-02-14, godz. 08:00 105 lat temu wybuchła wojna polsko-bolszewicka 105 lat temu - 14 lutego 1919 roku - w okolicy miejscowości Mosty nad Niemnem doszło do starć wojsk odrodzonej Polski z oddziałami Armii Czerwonej, które… » więcej 2024-02-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 lutego » więcej 2024-02-13, godz. 15:00 80. rocznica akcji „Burza” - IPN w Opolu zorganizował wystawę W 2024 roku mija 80 lat od przeprowadzenia akcji „Burza” – operacji polityczno-wojskowej Armii Krajowej wymierzonej przeciwko Niemcom, trwającej od 4 stycznia… » więcej 2024-02-13, godz. 13:00 10 lat temu zmarł Zbigniew Romaszewski, działacz opozycji w PRL, senator 10 lat temu, 13 lutego 2014 roku, zmarł Zbigniew Romaszewski, działacz opozycji demokratycznej w PRL, obrońca praw człowieka, wieloletni senator od czasu przywrócenia… » więcej 2024-02-13, godz. 11:00 Premiera książki „Mefisto z Auschwitz” o Josefie Mengele "Mefisto z Auschwitz”, książka o Josefie Mengele, oficerze SS i lekarzu odpowiedzialnym za pseudomedyczne eksperymenty w niemieckim obozie koncentracyjnym… » więcej 2024-02-13, godz. 09:00 XIII Światowy Dzień Radia - Polskie Radio ma 99 lat 13 lutego obchodzimy XIII Światowy Dzień Radia. Został ustanowiony z inicjatywy Hiszpanii i proklamowany przez UNESCO w 2011 roku. Dzień ten upamiętnia inaugurację… » więcej 2024-02-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 lutego » więcej 2024-02-12, godz. 15:38 Uroczystości i wystawa w ramach obchodów rocznicy masowych deportacji Polaków na Sybir. W Lublinie trwają obchody 84 rocznicy masowych deportacji Polaków na Sybir. Pierwsze transporty sowieckie NKWD na wschód wyjechały 10 lutego 1940 roku. » więcej 2024-02-12, godz. 13:00 Bieg "Tropem Wilczym" w Prudniku - trwają zapisy Prudnicki bieg "Tropem Wilczym" upamiętni też miejscowych żołnierzy niezłomnych powojennego podziemia antykomunistycznego i antysowieckiego. Start i meta… » więcej
6768697071
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »