Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-01-12, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
12 stycznia
1578 - W Jazdowie pod Warszawą na weselu podkanclerzego koronnego Jana Zamojskiego i Krystyny Radziwiłłówny odbyła się premierowa inscenizacja "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego.

1758 - Zmarł Jan Józef Przypkowski, herbu Radwan, astronom, matematyk, profesor Uniwersytetu Krakowskiego.

1760 - W Bursie nad Morzem Marmara, urodziła się Zofia Glavani, Greczynka słynąca z urody i licznych romansów, żona gen. Józefa Witta, a następnie Stanisława Szczęsnego Potockiego - najzamożniejszego magnata Rzeczypospolitej, marszałka konfederacji targowickiej.

1860 - W Krakowie zmarł gen. Jan Zygmunt Skrzynecki, uczestnik wojen napoleońskich, naczelny wódz w Powstaniu Listopadowym.

1899 - W Markowicach (obecnie dzielnica Raciborza) urodził się Arka Bożek (właśc. Arkadiusz Bożek), polski działacz narodowy na Śląsku Opolskim, uczestnik Powstań Śląskich.

1907 - W Lipawie urodził się Stanisław Jaśkiewicz, aktor teatralny i filmowy.

1919 - W Warszawie urodził się Jan Józef Szczepański, pisarz, tłumacz, scenarzysta filmowy, reporter, wieloletni prezes Związku Literatów Polskich; uczestnik kampanii 1939 r., oficer AK; autor m.in. powieści "Portki Odysa", "Polska jesień", "Pojedynek", "Ikar", "Wyspa"; opowiadań "Dzień bohatera", "Motyl", "Za przełęczą", "Trzy czerwone róże", "Historyjki" oraz "Dziennika" obejmującego lata 1945-2002; do jego najbardziej znanych zbiorów reportaży należą "Zatoka Białych Niedźwiedzi", "Trzy podróże" i "Przed nieznanym trybunałem".

1919 – Dowództwo sił bolszewickich wydało Armii Czerwonej rozkaz ofensywy do rzek Niemen i Szczara, a następnie 12 lutego aż po Bug. W ten sposób rozpoczynano przygotowania do podboju Polski oraz pozostałej części Europy Środkowej.

1922 - W Warszawie urodził się Henryk Giedroyc, działacz emigracyjny, kierownik Instytutu Literackiego, żołnierz Brygady Strzelców Karpackich.

1924 - W Kołomyi urodził się Mieczysław Jagielski, ekonomista, minister rolnictwa w latach 1959-1970, wicepremier w latach 1970 - 1981, działacz komunistyczny, w latach 1971-1981 członek Biura Politycznego KC PZPR; przewodniczył delegacji rządowej na rozmowy z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w sierpniu 1980 roku.

1924 - W Warszawie zmarł Wincenty Rapacki (ojciec), aktor i reżyser teatralny.

1929 - W Warszawie urodził się Janusz Szpotański, filolog, z zamiłowania szachista; autor satyrycznych wierszy i poematów wyśmiewających rzeczywistość PRL-u, za które skazany został na trzy lata więzienia.

1929 - W Łodzi urodził się Hieronim Przybył, reżyser filmowy, autor m.in. filmów "Rzeczpospolita babska" i "Milion za Laurę".

1934 - W Nowym Jorku zmarł Paweł Kochański, skrzypek, pedagog.

1939 - W Warszawie urodził się Arkadiusz Bazak, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Westerplatte", "Potop", "Katastrofa w Gibraltarze", a także serialu "Naznaczony".

1939 - Urodziła się Grażyna Hase, projektantka mody, kostiumolog.

1940 - W Chełmie Niemcy rozstrzelali 440 pacjentów szpitala psychiatrycznego.

1944 - Władze sowieckie powołały Komisję Specjalną do Spraw Ustalenia i Zbadania Okoliczności Rozstrzelania przez Niemieckich Najeźdźców Faszystowskich w Lesie Katyńskim (tzw. Komisja Burdenki), której zadaniem było przypisanie Niemcom odpowiedzialności za zbrodnię katyńską.

1944 - W Gliwicach urodził się Gerard Wilk, tancerz, choreograf, pedagog.

1945 - Początek wielkiej ofensywy Armii Czerwonej na kierunku berlińskim, prowadzonej przez 1 Front Białoruski marszałka Gieorgija Żukowa i 1 Front Ukraiński marszałka Iwana Koniewa.

1946 - W Świebodowie koło Milicza urodził się Ryszard Szurkowski, kolarz szosowy, złoty medalista mistrzostw świata w wyścigu indywidualnym (1973) i dwukrotny wicemistrz świata w wyścigu drużynowym; srebrny medalista igrzysk olimpijskich w Monachium (1972) i Montrealu (1976) w drużynie; czterokrotny zwycięzca Wyścigu Pokoju.

1949 - W Krakowie urodził się Andrzej Zaucha, wokalista jazzowy, piosenkarz, saksofonista, perkusista; wśród jego najbardziej znanych i lubianych piosenek są "Byłaś serca biciem", "Siódmy rok", "Bądź moim natchnieniem".

1952 - W Gdańsku urodziła się Alina Pienkowska, pielęgniarka, działaczka opozycyjna; w latach 70. współzałożycielka Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża; w 1980 r. współorganizatorka strajku w Stoczni Gdańskiej i sygnatariuszka Porozumień Sierpniowych; senator RP (1991-1993).

1953 - Nominacja kardynalska dla prymasa Stefana Wyszyńskiego.

1953 - W Gdańsku urodził się Arkadiusz Rybicki, uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, redaktor niezależnego pisma "Bratniak"; członek Ruchu Młodej Polski; szef Biura Informacji Prasowej NSZZ "Solidarność" (1981); internowany w stanie wojennym; w latach 1983-1988 sekretarz Lecha Wałęsy; sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP (1990-1991); wiceprzewodniczący Partii Konserwatywnej (1992-1996); członek Platformy Obywatelskiej od 2001 r.; od 2007 r. poseł na Sejm; zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.

1959 - Premiera filmu "Zamach" w reżyserii Jerzego Passendorfera.

1971 - W Warszawie zmarł Jerzy Zaruba, malarz, karykaturzysta.

1984 - Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Manaslu.

1986 - Polscy himalaiści Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia na trzeci szczyt ziemi - Kanczendzongę (8586 m n.p.m.)

1989 - W Warszawie zmarł Zygmunt Huebner, reżyser, aktor, pedagog; dyrektor Starego Teatru w Krakowie i Teatru Powszechnego w Warszawie.

1991 - Sejm powołał rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego.

1993 - W Maisons-Laffitte pod Paryżem zmarł Józef Czapski, malarz, krytyk sztuki, pisarz, współzałożyciel i współredaktor paryskiej Kultury; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. i kampanii polskiej 1939 r.; więzień sowieckich łagrów; żołnierz Armii Polskiej w ZSRS utworzonej przez gen. Władysława Andersa i 2 Korpusu Polskiego.

1994 - W Pradze na spotkaniu z prezydentem USA Billem Clintonem prezydenci państw Grupy Wyszehradzkiej - Czechy, Słowacja, Węgry i Polska - zaakceptowali program NATO "Partnerstwo dla Pokoju".

1999 - W Lublinie zmarł Kazimierz Grześkowiak, muzyk, piosenkarz, satyryk, autor tekstów, kompozytor.

2001 - W Warszawie zmarł Aleksander Bocheński, eseista, tłumacz, publicysta, związany ze Stowarzyszeniem "Pax".

2009 - W Warszawie zmarła Joanna Guze, tłumaczka z języka francuskiego, autorka książek poświęconych historii sztuki.

2012 - Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok, w którym uznał, że stan wojenny w grudniu 1981 r. nielegalnie wprowadziła tajna grupa przestępcza pod kierunkiem Wojciecha Jaruzelskiego w celu likwidacji Solidarności, zachowania ówczesnego ustroju oraz osobistych pozycji we władzach.

2020 – W Częstochowie zmarła Sabina Świątek, w latach 1946–1947 łączniczka w Oddziale „Babinicza” Konspiracyjnego Wojska Polskiego, w lutym 1947 r. aresztowana przez funkcjonariuszy UB i skazana na pięć lat więzienia (w maju 1947 zwolniona na mocy amnestii). W latach 1951–1952 współpracowała z organizacją antykomunistyczną Liga Walki Patriotów Polski, od kwietnia 1952 do kwietnia 1956 r. więziona przez reżim. W latach osiemdziesiątych działaczka „Solidarności”.

2022 – W Warszawie zmarł raper Pjus, właściwie Karol Jerzy Nowakowski. Był znany z występów z m.in. 2cztery7, Ten Typ Mes, Numer Raz, Molesta Ewenement, Pezetem i Eldo. Był znany jako raper, któremu operacyjnie przywrócono słuch.

Zobacz także

2023-12-13, godz. 09:30 Dzisiaj (13.12) początek konferencji “Biskup Wincenty Urban (1911-1983) – pasterz Kościoła wrocławskiego (…)… Pierwszy dzień konferencji odbędzie się w restauracji Bajka przy ul. Klasztornej 5, w miejscowości Grodziec k. Opola » więcej 2023-12-13, godz. 09:00 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego – działania IPN IPN W OPOLU 13 grudnia 2023, Opole – specjalne lekcje dla młodzieży szkolnej związane z rocznicą wprowadzenia stanu wojennego (siedziba IPN w Opolu, ul… » więcej 2023-12-13, godz. 09:00 42 Rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Muzeum na Rakowieckiej Od 9 do 13 grudnia 2023 r. w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL odbywają się wydarzenia i uroczystości upamiętniające ofiary systemu… » więcej 2023-12-13, godz. 08:45 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Opolskie wspomina 42. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego wspominać będą dzisiaj (13.12) w Opolu uczestnicy tamtych wydarzeń. Uroczystości rozpoczną się od złożenia… » więcej 2023-12-13, godz. 07:30 42 lata temu komunistyczne władze wprowadziły w Polsce stan wojenny 42 lata temu, w nocy z 12-go na 13-ty grudnia 1981 roku, komunistyczne władze, niezgodnie z konstytucją, wprowadziły w Polsce stan wojenny. Jego celem była… » więcej 2023-12-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 grudnia » więcej 2023-12-12, godz. 13:00 60 lat temu zmarł gen. Józef Zając, we wrześniu 1939 naczelny dowódca lotnictwa i obrony przeciwlotniczej 60 lat temu, 12 grudnia 1963 roku, w Ottawie zmarł generał dywizji Józef Zając, w czasie wojny obronnej w 1939 naczelny dowódca lotnictwa i obrony przeciwlotniczej… » więcej 2023-12-12, godz. 12:00 Konferencja "Kolekcje królów polskich" Na Zamku Królewskim w Warszawie od wczoraj (11.12) trwa konferencja poświęcona kolekcjom królów polskich. Badacze różnych dziedzin rozmawiają o tworzeniu… » więcej 2023-12-12, godz. 11:00 Rok temu zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos Rok temu, 12 grudnia 2022 roku, generał zmarł Mirosław Hermaszewski, pierwszy i jedyny Polak, który odbył lot w kosmos. W 1978 roku wziął udział w misji… » więcej 2023-12-12, godz. 10:00 Wernisaż wystawy "Dwie wojny - jedno cierpienie" Na placu przed Auditorium Maximum Uniwersytetu Warszawskiego można obejrzeć wystawę "Dwie wojny - jedno cierpienie". Ukazane są losy polskich dzieci - więźniów… » więcej
96979899100
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »