Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-01-05, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 stycznia
1173 - Po śmierci księcia Bolesława IV Kędzierzawego nowym księciem zwierzchnim został książę wielkopolski Mieszko III Stary.

1393 – Hospodar mołdawski Roman I złożył hołd lenny królom Polski Jadwidze Andegaweńskiej i Władysławowi II Jagielle.

1818 - W Warszawie zmarł Marcello Bacciarelli, włoski malarz, od 1766 r. przebywający na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

1818 - W Sewerynach na Podolu urodził się Ernest Malinowski, inżynier, ekspert budownictwa kolejowego, projektant Transandyjskiej Linii Kolejowej w Peru, do niedawna najwyżej położonej linii kolejowej świata.

1841 - W Kaliszu urodził się Henryk Dobrzycki, lekarz, muzykolog, pionier lecznictwa sanatoryjnego i uzdrowiskowego.

1867 - W Wapowcach urodził się Stanisław Puchalski, marszałek polny cesarsko-królewskiej armii Austro-Węgier; od lutego do października 1916 r. komendant Legionów Polskich; od 1920 r. w rezerwie kadrowej.

1893 - We Lwowie urodził się Michał Karaszewicz-Tokarzewski, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie II wojny światowej Komendant Główny Służby Zwycięstwu Polsce, po powstaniu Związku Walki Zbrojnej komendant obszaru obejmującego okupację sowiecką; jeden z twórców Podziemnego Państwa Polskiego; część źródeł jako datę urodzenia Karaszewicza-Tokarzewskiego podaje 21 grudnia 1892 r.

1895 - W Warszawie zmarł Władysław Podkowiński, malarz, ilustrator, jeden z prekursorów impresjonizmu w polskiej sztuce, jego najbardziej znanym dziełem jest "Szał uniesień" .

1901 - W Krakowie urodził się Adam Ciołkosz, publicysta, historyk, poseł na Sejm II RP, jeden z czołowych działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej.

1914 - W Warszawie urodził się Tadeusz Trepkowski, grafik, plakacista.

1916 - W Czuchowie koło Rybnika urodził się Wilhelm Szewczyk, prozaik, publicysta, redaktor kilku śląskich pism, krytyk literacki, poeta, poseł na Sejm PRL.

1924 - W Drozdowie koło Łomży zmarł ksiądz Kazimierz Lutosławski, działacz harcerski, lekarz, ekonomista, pedagog, publicysta; współorganizator i członek władz Związku Ludowo-Narodowego; poseł na Sejm; bliski współpracownik Romana Dmowskiego.

1925 - W Gdańsku przy placu Heweliusza w Gdańsku otwarto nowy budynek Poczty Polskiej; 1 września 1939 roku był on broniony bohatersko przez pracowników poczty.

1927 - W Warszawie urodził się Władysław Ślesicki, reżyser filmowy, autor m.in. filmu i serialu "W pustyni i w puszczy".

1930 - W Brześciu nad Bugiem urodził się Jan Lebenstein, malarz, grafik; w 1959 r. otrzymał Grand Prix na I Biennale Młodych w Paryżu, gdzie pozostał na stałe; w 1976 roku wyróżniony nagrodą nowojorskiej Fundacji Alfreda Jurzykowskiego, a w 1987 otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa; do kraju wrócił w latach 90.; wystawiał m.in. w Berlinie, Kassel, Nowym Jorku, Oslo, Rzymie, Sao Paulo; jedną z największych kolekcji jego dzieł posiada Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

1939 - W Berchtesgaden doszło do spotkania szefa polskiej dyplomacji Józefa Becka z kanclerzem III Rzeszy Adolfem Hitlerem.

1942 - Grupa Inicjatywna polskich komunistów założyła w Warszawie Polską Partię Robotniczą; sekretarzem KC PPR został Marceli Nowotko. Nazwa partii, jej program i obsada personalna ustalone zostały w Moskwie.

1942 - W Warszawie urodziła się Elżbieta Ficowska (z domu Koppel), pisarka, pedagog, działaczka opozycji demokratycznej w PRL; uratowana z warszawskiego getta jako półroczne dziecko, w latach 2002-2006 przewodnicząca Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu.

1946 - W Warszawie uruchomiono komunikację trolejbusową.

1946 - W Pożarkach na Wileńszczyźnie urodził się Janusz Laskowski, piosenkarz, kompozytor, wykonawca takich piosenek jak "Żółty jesienny liść", "Beata z Albatrosa", "Kolorowe jarmarki".

1947 - Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali płk. Wincentego Kwiecińskiego, prezesa Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

1949 - W Tarnobrzegu urodził się Andrzej Mleczko, rysownik, grafik, autor rysunków satyrycznych.

1950 - W Szklarce Przygodzickiej w Wielkopolsce urodził się Krzysztof Wielicki, himalaista, alpinista, taternik; jako pierwszy dokonał zimowych wejść na Mount Everest (1980), Kanczendzongę (1986) i Lhotse (1988); jest piątym człowiekiem, który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum.

1952 - Stany Zjednoczone odebrały Polsce klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu.

1954 - W Poznaniu urodziła się Daria Trafankowska, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z ról w filmach "Zdjęcia próbne", "Bołdyn", seriali "Polskie drogi" i "Na dobre i na złe".

1956 - W Warszawie zainaugurował działalność Klub Krzywego Koła, krytyczny wobec działań władz PRL-u klub dyskusyjny, należeli do niego m.in. Władysław Bartoszewski, Stefan Kisielewski, Leszek Kołakowski, Maria i Stanisław Ossowscy, Karol Modzelewski, Adam Michnik, Jacek Kuroń.

1965 - Premiera pierwszego odcinka serialu "Barbara i Jan" z Janiną Traczykówną i Janem Kobuszewskim w rolach głównych.

1968 - W Warszawie urodził się Andrzej Gołota, bokser; brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Seulu (1988); w zawodowej karierze odniósł 41 zwycięstw, dziewięć walk przegrał, jeden pojedynek zremisował; cztery razy bez powodzenia walczył o mistrzostwo świata w kategorii ciężkiej.

1968 - W Krakowie zmarła Hanna Mortkowicz-Olczakowa, pisarka, poetka, autorka książek dla dzieci i młodzieży.

1979 - USA udzieliły Polsce 300 mln dolarów kredytu na zakup zbóż, pasz, tłuszczów i innych surowców rolnych.

1981 - Selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej został Antoni Piechniczek, funkcję tę pełnił dwukrotnie w latach 1981-1986 oraz 1996-1997; w 1982 r. na mistrzostwach świata w Hiszpanii prowadzona przez niego reprezentacja zajęła trzecie miejsce.

1982 - Stan wojenny: minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki rozwiązał Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS).

1983 - Metropolita gnieźnieński i warszawski arcybiskup Józef Glemp mianowany został kardynałem.

1987 - Premiera filmu "Nad Niemnem" w reżyserii Zbigniewa Kuźmińskiego.

2001 - Premiera filmu "Pieniądze to nie wszystko" w reżyserii Juliusza Machulskiego.

2008 - W Warszawie zmarł Edward Kłosiński, operator filmowy, autor zdjęć do filmów "Barwy ochronne", Człowiek z marmuru", "Pestka" i "Vinci".

2013 – W Warszawie odbyło się oficjalne pożegnanie tramwajów typu 13N, które służyły tam w latach 1959–2012.

2014 - W Rzeszowie zmarł prof. Władysław Serczyk, historyk, znawca dziejów Rosji i Ukrainy.

2017 - W Warszawie zmarł gen. Janusz Brochwicz-Lewiński ps. Gryf, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, dowódca obrony Pałacyku Michla.

2021 – W Warszawie zmarła płk Lidia Lwow-Eberle, żołnierz pierwszego oddziału partyzanckiego Okręgu Wileńskiego AK, dowodzonego przez ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”, a następnie 5. Wileńskiej Brygadzie AK rtm. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. 30 czerwca 1948 r. została wraz z „Łupaszką” aresztowana przez bezpiekę na karę dożywotniego więzienia. Wolność odzyskała w 1956 r.

Zobacz także

2024-01-08, godz. 09:00 130. rocznica urodzin św. Maksymiliana Marii Kolbego, franciszkanina 130 lat temu, 8 stycznia 1894 roku, urodził się Święty Maksymilian Maria Kolbe, franciszkanin, założyciel klasztoru w Niepokalanowie koło Warszawy. Był… » więcej 2024-01-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 stycznia » więcej 2024-01-07, godz. 11:00 75 rocznica śmierci Jana Rodowicza "Anody" 07 stycznia 1949 roku, podczas śledztwa w budynku Ministerstwa Publicznego w Warszawie przy ulicy Koszykowej w niejasnych okolicznościach zginął Jan Rodowicz… » więcej 2024-01-07, godz. 09:00 Paryż: wkrótce rozpocznie się rozbiórka zabytkowej pracowni Marii Skłodowskiej-Curie W Paryżu wkrótce rozpocznie się rozbiórka zabytkowej pracowni Marii Skłodowskiej-Curie. Sprawa oburza francuskich obrońców dziedzictwa kulturowego. Działania… » więcej 2024-01-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 stycznia » więcej 2024-01-06, godz. 10:00 Uroczystość Objawienia Pańskiego - Święto Trzech Króli 6 stycznia Kościół katolicki i chrześcijanie innych wyznań obchodzą uroczystość Objawienia Pańskiego, popularnie nazywaną "Trzech Króli". Jest to jedno… » więcej 2024-01-06, godz. 09:00 105 lat temu powstańcy wielkopolscy zdobyli lotnisko Ławica 105 lat temu, 6 stycznia 1919 roku, powstańcy wielkopolscy zdobyli lotnisko Ławica pod Poznaniem. Polskie oddziały przejęły około 70 samolotów i sprzęt… » więcej 2024-01-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 6 stycznia » więcej 2024-01-05, godz. 15:00 Patroni na 2024 rok ustanowieni przez parlament Polski parlament ustanowił dwunastu patronów na 2024 rok. Jak powiedziała Joanna Bancerowska, rzeczniczka Narodowego Centrum Kultury, wiele będzie się działo… » więcej 2024-01-05, godz. 13:00 Ostatnie dni wystawy "Wokół nas morze ognia" w Muzeum Polin Tylko do 8 stycznia można oglądać wystawę "Wokół nas morze ognia. Losy żydowskich cywilów podczas powstania w getcie warszawskim" w Muzeum Historii Żydów… » więcej
8283848586
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »