Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-01-05, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 stycznia
1173 - Po śmierci księcia Bolesława IV Kędzierzawego nowym księciem zwierzchnim został książę wielkopolski Mieszko III Stary.

1393 – Hospodar mołdawski Roman I złożył hołd lenny królom Polski Jadwidze Andegaweńskiej i Władysławowi II Jagielle.

1818 - W Warszawie zmarł Marcello Bacciarelli, włoski malarz, od 1766 r. przebywający na dworze króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

1818 - W Sewerynach na Podolu urodził się Ernest Malinowski, inżynier, ekspert budownictwa kolejowego, projektant Transandyjskiej Linii Kolejowej w Peru, do niedawna najwyżej położonej linii kolejowej świata.

1841 - W Kaliszu urodził się Henryk Dobrzycki, lekarz, muzykolog, pionier lecznictwa sanatoryjnego i uzdrowiskowego.

1867 - W Wapowcach urodził się Stanisław Puchalski, marszałek polny cesarsko-królewskiej armii Austro-Węgier; od lutego do października 1916 r. komendant Legionów Polskich; od 1920 r. w rezerwie kadrowej.

1893 - We Lwowie urodził się Michał Karaszewicz-Tokarzewski, żołnierz Legionów Polskich, generał WP; w czasie II wojny światowej Komendant Główny Służby Zwycięstwu Polsce, po powstaniu Związku Walki Zbrojnej komendant obszaru obejmującego okupację sowiecką; jeden z twórców Podziemnego Państwa Polskiego; część źródeł jako datę urodzenia Karaszewicza-Tokarzewskiego podaje 21 grudnia 1892 r.

1895 - W Warszawie zmarł Władysław Podkowiński, malarz, ilustrator, jeden z prekursorów impresjonizmu w polskiej sztuce, jego najbardziej znanym dziełem jest "Szał uniesień" .

1901 - W Krakowie urodził się Adam Ciołkosz, publicysta, historyk, poseł na Sejm II RP, jeden z czołowych działaczy Polskiej Partii Socjalistycznej.

1914 - W Warszawie urodził się Tadeusz Trepkowski, grafik, plakacista.

1916 - W Czuchowie koło Rybnika urodził się Wilhelm Szewczyk, prozaik, publicysta, redaktor kilku śląskich pism, krytyk literacki, poeta, poseł na Sejm PRL.

1924 - W Drozdowie koło Łomży zmarł ksiądz Kazimierz Lutosławski, działacz harcerski, lekarz, ekonomista, pedagog, publicysta; współorganizator i członek władz Związku Ludowo-Narodowego; poseł na Sejm; bliski współpracownik Romana Dmowskiego.

1925 - W Gdańsku przy placu Heweliusza w Gdańsku otwarto nowy budynek Poczty Polskiej; 1 września 1939 roku był on broniony bohatersko przez pracowników poczty.

1927 - W Warszawie urodził się Władysław Ślesicki, reżyser filmowy, autor m.in. filmu i serialu "W pustyni i w puszczy".

1930 - W Brześciu nad Bugiem urodził się Jan Lebenstein, malarz, grafik; w 1959 r. otrzymał Grand Prix na I Biennale Młodych w Paryżu, gdzie pozostał na stałe; w 1976 roku wyróżniony nagrodą nowojorskiej Fundacji Alfreda Jurzykowskiego, a w 1987 otrzymał Nagrodę im. Jana Cybisa; do kraju wrócił w latach 90.; wystawiał m.in. w Berlinie, Kassel, Nowym Jorku, Oslo, Rzymie, Sao Paulo; jedną z największych kolekcji jego dzieł posiada Muzeum Narodowe we Wrocławiu.

1939 - W Berchtesgaden doszło do spotkania szefa polskiej dyplomacji Józefa Becka z kanclerzem III Rzeszy Adolfem Hitlerem.

1942 - Grupa Inicjatywna polskich komunistów założyła w Warszawie Polską Partię Robotniczą; sekretarzem KC PPR został Marceli Nowotko. Nazwa partii, jej program i obsada personalna ustalone zostały w Moskwie.

1942 - W Warszawie urodziła się Elżbieta Ficowska (z domu Koppel), pisarka, pedagog, działaczka opozycji demokratycznej w PRL; uratowana z warszawskiego getta jako półroczne dziecko, w latach 2002-2006 przewodnicząca Stowarzyszenia Dzieci Holokaustu.

1946 - W Warszawie uruchomiono komunikację trolejbusową.

1946 - W Pożarkach na Wileńszczyźnie urodził się Janusz Laskowski, piosenkarz, kompozytor, wykonawca takich piosenek jak "Żółty jesienny liść", "Beata z Albatrosa", "Kolorowe jarmarki".

1947 - Funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali płk. Wincentego Kwiecińskiego, prezesa Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

1949 - W Tarnobrzegu urodził się Andrzej Mleczko, rysownik, grafik, autor rysunków satyrycznych.

1950 - W Szklarce Przygodzickiej w Wielkopolsce urodził się Krzysztof Wielicki, himalaista, alpinista, taternik; jako pierwszy dokonał zimowych wejść na Mount Everest (1980), Kanczendzongę (1986) i Lhotse (1988); jest piątym człowiekiem, który zdobył Koronę Himalajów i Karakorum.

1952 - Stany Zjednoczone odebrały Polsce klauzulę najwyższego uprzywilejowania w handlu.

1954 - W Poznaniu urodziła się Daria Trafankowska, aktorka teatralna i filmowa, znana m.in. z ról w filmach "Zdjęcia próbne", "Bołdyn", seriali "Polskie drogi" i "Na dobre i na złe".

1956 - W Warszawie zainaugurował działalność Klub Krzywego Koła, krytyczny wobec działań władz PRL-u klub dyskusyjny, należeli do niego m.in. Władysław Bartoszewski, Stefan Kisielewski, Leszek Kołakowski, Maria i Stanisław Ossowscy, Karol Modzelewski, Adam Michnik, Jacek Kuroń.

1965 - Premiera pierwszego odcinka serialu "Barbara i Jan" z Janiną Traczykówną i Janem Kobuszewskim w rolach głównych.

1968 - W Warszawie urodził się Andrzej Gołota, bokser; brązowy medalista igrzysk olimpijskich w Seulu (1988); w zawodowej karierze odniósł 41 zwycięstw, dziewięć walk przegrał, jeden pojedynek zremisował; cztery razy bez powodzenia walczył o mistrzostwo świata w kategorii ciężkiej.

1968 - W Krakowie zmarła Hanna Mortkowicz-Olczakowa, pisarka, poetka, autorka książek dla dzieci i młodzieży.

1979 - USA udzieliły Polsce 300 mln dolarów kredytu na zakup zbóż, pasz, tłuszczów i innych surowców rolnych.

1981 - Selekcjonerem reprezentacji Polski w piłce nożnej został Antoni Piechniczek, funkcję tę pełnił dwukrotnie w latach 1981-1986 oraz 1996-1997; w 1982 r. na mistrzostwach świata w Hiszpanii prowadzona przez niego reprezentacja zajęła trzecie miejsce.

1982 - Stan wojenny: minister nauki, szkolnictwa wyższego i techniki rozwiązał Niezależne Zrzeszenie Studentów (NZS).

1983 - Metropolita gnieźnieński i warszawski arcybiskup Józef Glemp mianowany został kardynałem.

1987 - Premiera filmu "Nad Niemnem" w reżyserii Zbigniewa Kuźmińskiego.

2001 - Premiera filmu "Pieniądze to nie wszystko" w reżyserii Juliusza Machulskiego.

2008 - W Warszawie zmarł Edward Kłosiński, operator filmowy, autor zdjęć do filmów "Barwy ochronne", Człowiek z marmuru", "Pestka" i "Vinci".

2013 – W Warszawie odbyło się oficjalne pożegnanie tramwajów typu 13N, które służyły tam w latach 1959–2012.

2014 - W Rzeszowie zmarł prof. Władysław Serczyk, historyk, znawca dziejów Rosji i Ukrainy.

2017 - W Warszawie zmarł gen. Janusz Brochwicz-Lewiński ps. Gryf, żołnierz AK, uczestnik Powstania Warszawskiego, dowódca obrony Pałacyku Michla.

2021 – W Warszawie zmarła płk Lidia Lwow-Eberle, żołnierz pierwszego oddziału partyzanckiego Okręgu Wileńskiego AK, dowodzonego przez ppor. Antoniego Burzyńskiego „Kmicica”, a następnie 5. Wileńskiej Brygadzie AK rtm. Zygmunta Szendzielarza „Łupaszki”. 30 czerwca 1948 r. została wraz z „Łupaszką” aresztowana przez bezpiekę na karę dożywotniego więzienia. Wolność odzyskała w 1956 r.

Zobacz także

2024-01-14, godz. 09:00 90 lat temu urodził się Marek Hłasko 90 lat temu - 14 stycznia 1934 roku - urodził się Marek Hłasko, pisarz, który stał się symbolem buntu wobec władzy i socrealizmu. Uważany za jednego z… » więcej 2024-01-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 stycznia » więcej 2024-01-13, godz. 11:45 W Muzeum na Rakowieckiej spotkanie w ramach setnej rocznicy urodzin śp. Henryka Kończykowskiego „Halicza” W południe w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie rozpocznie się spotkanie w ramach obchodów setnej rocznicy urodzin Henryka… » więcej 2024-01-13, godz. 10:00 Odnowienie unikalnych malowideł w najstarszych kościele w Wilnie W Wilnie odbyła się uroczysta prezentacja unikalnych malowideł ojca Franciszka Niemirowskiego. Przetrwały one na sklepieniu nawy głównej franciszkańskiego… » więcej 2024-01-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 stycznia » więcej 2024-01-12, godz. 15:00 Krzysztof Szwagrzyk o pracach Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN w 2023 roku Ponad 50 miejsc przebadali w 2023 roku eksperci Biura Poszukiwań i Identyfikacji Instytutu Pamięci Narodowej. Prace wykonano w Polsce, na Litwie i w Niemcze… » więcej 2024-01-12, godz. 14:00 92. urodziny Eugeniusza Szylara, ratującego Żydów podczas II wojny światowej Eugeniusz Szylar urodził się 12 stycznia 1932 roku w Markowej. Podczas II wojny światowej Szylarowie udzielili pomocy siedmioosobowej rodzinie żydowskiej pochodzącej… » więcej 2024-01-12, godz. 13:15 2023 rekordowy dla muzeów Ubiegły rok był rekordowy dla muzeów w Brukseli. Odwiedziło je prawie 5 milionów osób. Tak wynika z danych przedstawionych przez federację muzeów, skupiających… » więcej 2024-01-12, godz. 09:00 100 lat temu urodził się Henryk Kończykowski, ps. Halicz, żołnierz batalionu Zośka Sto lat temu, 12 stycznia 1924 roku, urodził się Henryk Kończykowski, pseudonim "Halicz", żołnierz legendarnego batalionu "Zośka", uczestnik Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-01-12, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 12 stycznia » więcej
7980818283
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »