Aleksander Ładoś był ministrem w rządzie Rzeczypospolitej Polskiej, a następne posłem w Bernie w randze chargé d’affaires i twórcą Grupy Berneńskiej, której działalność, co najmniej od początku 1941 do końca 1943 roku, polegała na dostarczaniu tysięcy nielegalnych, południowoamerykańskich paszportów. Dokumenty te trafiały do gett w całej Europie. Na ich podstawie Żydzi nie byli wywożeni do obozów zagłady, tylko do innych, gdzie czekali na wymianę na Niemców internowanych w państwach alianckich. Szacuje się, że grupa wystawiła około 10 tysięcy paszportów. Instytut Pileckiego zidentyfikował do tej pory ponad 3280 posiadaczy takich paszportów.

W skład Grupy wchodzili: Aleksander Ładoś, de facto ambasador RP w Bernie, jego zastępca Stefan Ryniewicz, konsul Konstanty Rokicki, a także attaché ambasady Juliusz Kühl. Ich partnerami były: komitet RELICO, kierowany przez Abrahama Silberscheina, przed wojną posła na Sejm RP, oraz szwajcarski oddział Agudat Israel pod wodzą Chaima Eissa, kupca z Zurychu, urodzonego w Ustrzykach Dolnych. Koordynatorem Grupy był Aleksander Ładoś, który naciskał na państwa Ameryki Łacińskiej, aby uznały fałszywe paszporty. Interweniował też w Międzynarodowym Czerwonym Krzyżu i uzyskał od organizacji poparcie dla idei wymiany Żydów Latynosów na obywateli Niemiec. Koordynował również finanse, które przechodziły przez Berno na pomoc humanitarną dla polskich uchodźców na całym świecie. Aleksander Ładoś i jego współpracownicy działali na rzecz państwa polskiego na uchodźstwie. Polacy informowali też świat o niemieckich zbrodniach popełnianych na narodowości żydowskiej.

Po wojnie Aleksander Ładoś pozostał na emigracji. W 1960 roku powrócił do Polski, zamieszkał w Warszawie. Zmarł w 1963 roku, w wieku 72 lat. Pozostawił po sobie trzy tomy niepublikowanych pamiętników.

Decyzją Sejmu Rzeczpospolitej, rok 2021 był obchodzony jako Rok Grupy Ładosia.

(więcej)

Aleksander Ładoś urodził się 27 grudnia 1891 roku we Lwowie. Studiował historię na tamtejszym Uniwersytecie Jana Kazimierza. Po wybuchu I wojny światowej brał udział w organizacji Legionu Wschodniego, a następnie wyjechał do Lozanny, gdzie kontynuował przerwane studia.

Po odzyskaniu przez Polskę niepodległości, wrócił do kraju wiosną 1919 roku i wstąpił do służby dyplomatycznej. Pracował w centrali MSZ w Warszawie i kierował wydziałem prasowym resortu. W latach 1920-1921 był sekretarzem polskiej delegacji na rozmowy pokojowe z Rosją Sowiecką w Mińsku i Rydze.

Do wybuchu II wojny światowej pełnił różne funkcje, między innymi naczelnika Wydziału Środkowo-Europejskiego w Departamencie Politycznym MSZ, był posłem w Rydze oraz konsulem generalnym w Monachium. Zajmował się też publicystyką polityczną, pisał do wielu czasopism, jak "Gazeta Handlowa", "Polonia" czy "Wieczór Warszawski".

Od 3 października do 7 grudnia 1939 roku sprawował funkcję ministra bez teki w rządzie Władysława Sikorskiego z ramienia Stronnictwa Ludowego, później należał do Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju. Od maja 1940 do lipca 1945 roku był posłem w Bernie w randze chargé d’affaires ad interim. Opiekował się polskimi i żydowskimi uchodźcami, a także kilkunastoma tysiącami internowanych żołnierzy 2. Dywizji Strzelców Polskich generała Bronisława Prugar-Ketlinga. Prowadził negocjacje dotyczące przystąpienia Litwy do planowanej po wojnie konfederacji polsko-czechosłowackiej, a pod koniec wojny - nieformalne rozmowy na temat kształtu granicy wschodniej

Po zakończeniu działań wojennych osiadł na emigracji, najpierw w Lozannie, potem w Clamart pod Paryżem. Zmarł w Warszawie, w 1963 roku. Został pochowany na Starych Powązkach.