Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 42 lata temu rozpoczął się podziemny strajk w…
2023-12-14, 11:00 Autor: IAR/E.Leo/Porycka/K.Koziełł/dok.

42 lata temu rozpoczął się podziemny strajk w kopalni Piast

Kopalnia Piast. [fot. źródło: www.bierun.pl/turystyka/kopalnia-wegla-kamiennego-piast-i-kosciol-sw-barbary]
Kopalnia Piast. [fot. źródło: www.bierun.pl/turystyka/kopalnia-wegla-kamiennego-piast-i-kosciol-sw-barbary]
42 lata temu, 14 grudnia 1981 roku, górnicy z Kopalni Węgla Kamiennego Piast w Bieruniu rozpoczęli dwutygodniowy podziemny strajk. Był to najdłuższy protest w powojennej historii górnictwa, prowadzony pod ziemią. Jego uczestnicy żądali zniesienia stanu wojennego wprowadzonego dzień wcześniej oraz uwolnienia aresztowanych działaczy "Solidarności". Protest był spontaniczną, a przy tym świadomą i dobrze zorganizowaną formą obywatelskiego oporu.
Przez blisko 9 dni podobny protest - też pod ziemią - prowadzili górnicy z sąsiedniej kopalni - Ziemowit w Lędzinach. W tym czasie strajkowali górnicy z Wujka i Manifestu Lipcowego, a na Wybrzeżu oddziały milicji i wojska pacyfikowały bunt robotników w szczecińskiej stoczni im. Adolfa Warskiego.

W strajku w Piaście, 650 metrów pod ziemią, uczestniczyło dwa tysiące górników. Do końca protestu wytrwało ponad tysiąc osób. Spędzili tam 14 dni, także święta Bożego Narodzenia. Strajkujących wspierali duchowo księża, w tym biskup pomocniczy katowicki Jan Zimniak, który zjechał na dół do kopalni.

"To wspólne przebywanie, organizowanie sobie codziennego życia, dawało nam wrażenie, że w kraju ogarniętym wojną żyjemy w ostatniej oazie wolności" - wspominał po latach Stanisław Trybuś, jeden z przywódców strajku w kopalni Piast. To właśnie on 14 grudnia, gdy górnicy otrzymali informację o internowaniu liderów kopalnianej "Solidarności", zaapelował do górników o przeciwstawienie się tym - jak mówił - haniebnym i bezprawnym działaniom. Zdecydowano wtedy, aby nie wyjeżdżać z dołu kopalni.

Władze robiły wszystko, by skłonić górników do wyjazdu na powierzchnię. Między innymi rozpuszczano pogłoski o planowanym zalaniu kopalni lub użyciu gazu, ograniczano dostawy żywności, na pewien czas dyrekcja kopalni odcięła prąd. Strajkującym pozwolono kontaktować się telefonicznie z rodzinami, a później nagrania z podsłuchu rozmów wykorzystano w audycjach propagandowych.

28 grudnia, po uzyskaniu od władz gwarancji bezpieczeństwa, wszyscy górnicy wyjechali na powierzchnię o własnych siłach. Najpierw śpiewali hymn, a potem modlili się przed ołtarzem Świętej Barbary w kopalnianej cechowni.

Powracający do domów byli zatrzymywani przez milicję i SB. Niektórzy z nich zostali oskarżeni o sprawstwo kierownicze strajku. Groziły im surowe kary, nawet do 15 lat więzienia. Po wyroku uniewinniającym, co w okresie stanu wojennego było ewenementem, zostali jednak ponownie zatrzymani przez milicję, a następnie internowani.

Dwutygodniowy strajk w kopalni Piast i 11-dniowy w Hucie Katowice, były najdłuższymi po 13 grudnia 1981 roku. Protesty te, mimo ich zakończenia, stanowiły porażkę komunistycznej władzy. Pokazały silny opór społeczny wobec decyzji rządzących, jednocześnie konsolidując wewnętrznie struktury podziemnej "Solidarności".

Podziemny strajk stał się tematem jednej z najbardziej znanych piosenek okresu stanu wojennego, śpiewanych w drugim obiegu. Skomponował ją w 1982 roku Jan Krzysztof Kelus, internowany opozycjonista. Tekst zawierał znamienne słowa: "Tylko honor jest Wasz solidarni/ Bryłą węgla zaś polskie sumienie/ Wam już czas, wyjeżdżajcie z kopalni/ Wolna Polska zepchnięta pod ziemię".

Zobacz także

2023-12-21, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 21 grudnia » więcej 2023-12-20, godz. 13:00 85 lat ma kolej linowo-terenowa na Gubałówkę 85 lat temu, 20 grudnia 1938 roku, uruchomiono kolej linowo-terenową na Gubałówkę, jeden z najpopularniejszych szczytów w polskich Tatrach. Kolejkę wybudowano… » więcej 2023-12-20, godz. 11:00 Podsumowanie projektu Hereditas - Digitalizacja i udostępnianie zbiorów Muzeum Liczba opublikowanych obiektów ze zbiorów Muzeum Narodowego w Warszawie na platformie Cyfrowe MNW przekroczyła właśnie sto tysięcy. W ramach projektu "Hereditas"… » więcej 2023-12-20, godz. 10:00 Powstała kronika dokumentująca strajk studentów w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu w 1981 W Archiwum Akt Nowych w Warszawie zaprezentowano kronikę dokumentującą dzień po dniu strajk studentów w Wyższej Szkole Inżynierskiej w Radomiu w 1981 roku… » więcej 2023-12-20, godz. 09:00 60 lat temu zmarł Gustaw Morcinek, pisarz, który wprowadził Śląsk do polskiej literatury 60 lat temu, 20 grudnia 1963 roku, zmarł Gustaw Morcinek, pisarz, nauczyciel, publicysta, a także działacz społeczny i polityczny. Podczas II wojny światowej… » więcej 2023-12-20, godz. 07:30 Kartka z kalendarza 20 grudnia » więcej 2023-12-19, godz. 13:00 Środa w Instytucie Śląskim – grudzień 2023 Otwarte zebranie naukowe z cyklu Środy w Instytucie Śląskim odbędzie się 20 grudnia 2023 r., o godz. 14.00 w sali 301 Instytutu Śląskiego. Wydarzenie będzie… » więcej 2023-12-19, godz. 11:00 Inwentarz archiwalny IPN w nowej odsłonie Inwentarz archiwalny jest ogólnodostępnym źródłem informacji o dokumentach historycznych przechowywanych w Instytucie Pamięci Narodowej. Elektroniczny katalog… » więcej 2023-12-19, godz. 09:00 100. rocznica powołania drugiego rządu Władysława Grabskiego 100 lat temu, 19 grudnia 1923 roku, został powołany drugi rząd Władysława Grabskiego, polityka narodowej demokracji, ekonomisty i historyka. Był też ministrem… » więcej 2023-12-19, godz. 08:30 109 lat temu utworzono I Brygadę Legionów Polskich 109 lat temu, 19 grudnia 1914 roku, utworzono I Brygadę Legionów Polskich, nad którą dowództwo objął Józef Piłsudski. Jednostkę tworzyły głównie polskie… » więcej
9091929394
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »