Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego…
2023-12-13, 15:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego urzędnika Emila Brauna

Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 13 grudnia 1943 roku, żołnierze Armii Krajowej z oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat" zastrzelili hitlerowskiego urzędnika, kierownika warszawskiego urzędu kwaterunkowego Emila Brauna. Współpracował on z gestapo i był jednym z organizatorów masowych łapanek i przesiedleń, a także tworzenia wydzielonych dzielnic tylko dla Niemców. Emil Braun był także autorem planu masowego wysiedlenia mieszkańców Warszawy.
W akcji oprócz Emila Brauna zabita została także towarzysząca mu Polka oraz naczelny inżynier Warszawy Friedrich Pabst, który miał po wysiedleniu Polaków przebudować miasto, by mogło w nim zamieszkać 100 tysięcy Niemców. Warszawa miała pełnić, według jego projektów, rolę węzła komunikacyjnego..

Wywiad AK rozpracowywał Emila Brauna przez kilka tygodni. Do ataku doszło po godzinie 8.00 13 grudnia 1943 roku na ulicy Daniłowiczowskej w Warszawie przy wejściu do urzędu starosty warszawskiego Stadthaumptmanna. Plutonem Kedywu dowodził Kazimierz Kardaś "Orkan". Żołnierze "Agatu" czekali na niemieckiego urzędnika, jadącego samochodem z domu. Wyrok śmierci, wydany przez sąd podziemny, wykonywali Jerzy Kozłowski "Kastor" oraz Jerzy Sarnowski "Polluks". To ten drugi strzela Braunowi w brzuch i dwa razy w głowę. W grupie bojowej byli także Zbigniew Dąbrowski "Cyklon" oraz Ryszard Dulniak "Daniel". Wśród łączniczek zaangażowanych w operację "Braun" wyróżniła się między innymi 14-letnia Elżbieta Dziębowska, pseudonim "Dewajtis". To ona poinformowała o wyjeździe samochodu Emila Brauna sprzed domu. Podczas trwającej niecałą minutę akcji polski oddział nie odniósł żadnych strat.

(więcej)

Wyrok na Emilu Braunie został wykonany w ramach akcji "Główki". Była to seria ataków na niemieckich funkcjonariuszach organizowanych przez polski ruch oporu w odwecie za niemieckie zbrodnie. Nazwa akcji nawiązywała do nazistowskiego symbolu Totenkopf - czaszek umieszczonych na uniformach SS. Decyzja o rozpoczęciu operacji "Główki" zapadła pod koniec 1943 roku, a najprawdopodobniej rozkaz w tej sprawie wydał ówczesny dowódca Armii Krajowej generał Tadeusz Bór-Komorowski.

Na liście skazanych na śmierć znalazło się około 100 nazistów - funkcjonariuszy policji niemieckiej, gestapo, SS, administracji okupacyjnej, nadzorców polskich pracowników, personel więzień hitlerowskich, a także organizatorzy łapanek na Polaków. Pierwsze wyroki zaczęto wykonywać jeszcze w 1943. Każda z umieszczonych na liście osób musiała zostać osądzona przez podziemny sąd. Kary orzekane były za przestępstwa i zbrodnie osobiście popełnione przez oskarżonych, ewentualnie za decyzje, które się do nich przyczyniły.

Do wykonania wyroków przeznaczone były oddziały Kedywu (Kierownictwa Dywersji KG AK) do zadań specjalnych oraz grupy szturmowe AK. Wykonywali je żołnierze "Agatu" (potem "Pegaz", a od maja 1944 batalion "Parasol") oraz batalionów szturmowych "Zośka”, "Parasol” i "Miotła”. W sumie w latach 1943-1944 wykonano kilkadziesiąt wyroków. Zastrzeleni zostali między innymi: Franz Kutschera, dowódca SS i policji w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, Franz Bürkl, oficer gestapo, zastępca komendanta Pawiaka, August Kretschmann, zastępca komendanta Gęsiówki, Ernst Weffels, jeden ze słynących z sadyzmu funkcjonariuszy Pawiaka oraz Willy Leitgeber, oficer sekcji Kripo wyznaczony do walki z polskim podziemiem.

Zobacz także

2024-01-11, godz. 11:00 100 lat temu Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej 100 lat temu, 11 stycznia 1924 roku, Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, zwanej reformą Grabskiego. Była to jedna z kluczowych… » więcej 2024-01-11, godz. 09:00 105 lat temu Józef Piłsudski podpisał dekret o ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby 105 lat temu, 11 stycznia 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby. Był… » więcej 2024-01-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 11 stycznia » więcej 2024-01-10, godz. 15:00 15 lat temu zmarła generał Elżbieta Zawacka, kurierka AK, cichociemna 15 lat temu, 10 stycznia 2009 roku, zmarła generał Elżbieta Zawacka, legendarna kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, podczas II drugiej wojny światowej… » więcej 2024-01-10, godz. 13:00 105 lat temu zmarł Antoni Wiwulski, twórca Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie 105 lat temu, 10 stycznia 1919 roku, zmarł Antoni Wiwulski, rzeźbiarz, architekt, twórca Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie i pomnika Trzech Krzyży w Wilnie… » więcej 2024-01-10, godz. 11:00 II edycja konkursu „Opowiem Ci o Kresach” – śląskie losy kresowej rodziny Instytut Śląski zaprasza do udziału w konkursie „Opowiem Ci o Kresach” – śląskie losy kresowej rodziny. » więcej 2024-01-10, godz. 09:00 132 lata temu urodził się Melchior Wańkowicz, pisarz, publicysta, mistrz reportażu 132 lata temu, 10 stycznia 1892 roku, urodził się Melchior Wańkowicz, wybitny pisarz, publicysta i dziennikarz. Był mistrzem opowieści reportażowej, łączącej… » więcej 2024-01-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 10 stycznia » więcej 2024-01-09, godz. 15:00 82 lata temu zginął Jerzy Różycki, matematyk i kryptolog 82 lata temu, 9 stycznia 1942 roku, w katastrofie statku na Morzu Śródziemnym zginął Jerzy Różycki, matematyk i kryptolog, pracownik kontrwywiadu wojskowego… » więcej 2024-01-09, godz. 13:00 106 lat temu urodził się Stanisław Leopold, harcerz, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol" 106 lat temu, 9 stycznia 1918 roku, urodził się Stanisław Leopold, pseudonim "Rafał", harcerz, dowódca 1. kompanii batalionu "Parasol", szef akcji "Koppe"… » więcej
96979899100
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »