Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120 lat temu Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy…
2023-12-10, 13:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/dok.

120 lat temu Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy otrzymała Nagrodę Nobla

Maria Skłodowska-Curie [fot. www.europeana.eu]
Maria Skłodowska-Curie [fot. www.europeana.eu]
120 lat temu, 10 grudnia 1903 roku, polska uczona Maria Skłodowska-Curie, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla, otrzymała to wyróżnienie po raz pierwszy. Została nagrodzona wraz z mężem Piotrem Curie oraz z Henrim Becquerelem.
Uhonorowano ich za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości odkrytym przez Becquerela. Po raz drugi Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla w 1911 roku, tym razem w dziedzinie chemii, za odkrycie polonu i radu, wydzielenie czystego radu i pracę nad własnościami chemicznymi pierwiastków promieniotwórczych.

Polka należy do grona jedynie czterech osób, które otrzymały to wyróżnienie więcej niż raz. W tej czwórce jest jedną z dwóch osób, które zostały uhonorowane w różnych dyscyplinach. Wśród nich jest też jedyną kobietą oraz jedynym uczonym nagrodzonym Noblem w dwóch różnych przyrodniczych dyscyplinach naukowych. Maria Skłodowska-Curie była też jedną z pierwszych kobiet, które studiowały nauki ścisłe na paryskiej Sorbonie, a także pierwszą kobietą będącą doktorem fizyki i wykładowczynią na tej prestiżowej uczelni.

Do dokonań Marii Skłodowskiej-Curie, oprócz opracowania teorii promieniotwórczości, należą: stworzenie technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków - radu i polonu w 1898 roku. Ten drugi został nazwany na cześć, będącej wówczas pod zaborami, ojczyzny uczonej. Odkrycia Polki dały początek nowej gałęzi chemii - radiochemii. Były też punktem wyjścia dla radiologii. Z jej inicjatywy prowadzono także pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Polka stała się powszechnie znana nie tylko dzięki swoim dokonaniom naukowym, lecz również dzięki działalności na rzecz ochrony praw człowieka. W czasie I wojny światowej zorganizowała Francuską Wojskową Służbę Radiologiczną.

Mieszkając we Francji, nie zerwała kontaktów z krajem. Często przyjeżdżała do ojczyzny, wygłaszała odczyty, publikowała w polskich czasopismach naukowych. Przez jej paryską pracownię przewinęło się wielu Polaków, którzy później w kraju rozwijali badania jądrowe. Od 1913 roku kierowała za pośrednictwem swych asystentów Pracownią Radiologiczną przy Towarzystwie Naukowym Warszawskim. Z jej inicjatywy powstał w Warszawie Instytut Radowy, któremu przekazała pierwszy gram radu. Pieniądze na cenny dar zebrała wśród kobiet z amerykańskiej Polonii. Mimo polskiej narodowości, sentymentów i sympatii do ojczyzny, nigdy nie otrzymała polskiego obywatelstwa. Do Francji wyjechała z paszportem Imperium Rosyjskiego, potem uzyskała obywatelstwo francuskie.

Polska noblistka zmarła 4 lipca 1934 roku w Passy we Francji, spoczęła na cmentarzu w Sceaux. W 1995 roku, w uznaniu zasług naukowych, jej szczątki zostały przeniesione do paryskiego Panteonu, w którym pochowani są wybitni Francuzi. Była pierwszą osobą nieurodzoną we Francji, która spoczęła w Panteonie.
W 2018 roku, w 100. rocznicę odzyskania przez nasz kraj niepodległości, uczona została uhonorowana pośmiertnie Orderem Orła Białego.

(więcej)

Maria Skłodowska urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie, znajdującej się wtedy w Królestwie Polskim, będącym częścią Imperium Rosyjskiego. Była piątym dzieckiem Władysława - nauczyciela fizyki i matematyki oraz Bronisławy z Boguskich - przełożonej pensji dla dziewcząt. Od najmłodszych lat wykazywała zamiłowanie do nauki. Była zdolna, pracowita i obdarzona doskonałą pamięcią.

W wieku 24 lat wyjechała do Paryża, by rozpocząć studia na Sorbonie, ponieważ w tamtych czasach kobiety nie mogły studiować na ziemiach polskich. W 1895 roku wyszła za mąż za francuskiego fizyka Piotra Curie. Otrzymała wówczas francuskie obywatelstwo. Swoje dzieci uczyła polskiego. Żyjąc na emigracji, utrzymywała z rodzinnymi stronami ścisły kontakt.

W Paryżu rozwinęła swoją karierę naukową. W 1903 roku uzyskała tytuł doktora, a rok później została kierownikiem laboratorium w katedrze fizyki na Sorbonie, utworzonej specjalnie dla jej męża.

Po śmierci Piotra Curie w 1906 roku, przejęła po nim katedrę fizyki na Sorbonie. Była pierwszą kobietą zajmującą tak wysokie stanowisko w środowisku uniwersyteckim. Samodzielnie kontynuowała badania naukowe, które doprowadziły ją do otrzymania metalicznego radu. Opracowała także metody dokładnego pomiaru aktywności promieniotwórczej preparatów radu oraz wydzielania i oczyszczania pierwiastków promieniotwórczych.

Badania nad promieniotwórczością, prowadzone bez pełnej wiedzy o niezbędnych środkach ostrożności, zrujnowały zdrowie Marii Skłodowskiej-Curie. Uczona zmarła 4 lipca 1934 roku.

Zobacz także

2023-12-18, godz. 09:00 Kalendarium Grudnia ’70 14 grudnia 1970 r. w Stoczni Gdańskiej wybuchł strajk wywołany ogłoszonymi podwyżkami na artykuły pierwszej potrzeby, zwłaszcza na żywność. Rozpoczął… » więcej 2023-12-18, godz. 08:00 Rzecznik IPN o masakrze robotników w Gdyni 1970 r. "Czarny czwartek" przeszedł do historii jako jedno z najdramatyczniejszych wydarzeń w powojennej historii Polski" - mówi rzecznik Instytutu Pamięci Narodowej… » więcej 2023-12-18, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 18 grudnia » więcej 2023-12-17, godz. 11:00 42 lata temu powstał Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności 42 lata temu, 17 grudnia 1981 roku, powstał Prymasowski Komitet Pomocy Osobom Pozbawionym Wolności i ich Rodzinom. Kilka dni po wprowadzeniu przez komunistyczne… » więcej 2023-12-17, godz. 09:00 53. rocznica masakry robotników w Gdyni 53 lata temu, 17 grudnia 1970 roku, podczas protestów na Wybrzeżu doszło do masakry robotników w Gdyni. W tzw. czarny czwartek wojsko i milicja otworzyły… » więcej 2023-12-17, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 17 grudnia » więcej 2023-12-16, godz. 13:15 Syreny alarmowe w 42. rocznicę pacyfikacji kopalni Wujek O godzinie 11 w Katowicach rozległ się dźwięk syren alarmowych – w ten sposób uczczono pamięć o dziewięciu górnikach z kopalni Wujek, zastrzelonych… » więcej 2023-12-16, godz. 13:00 42 lata temu podczas pacyfikacji kopalni Wujek zginęło 9 górników 42 lata temu, 16 grudnia 1981 roku, podczas pacyfikacji kopalni Wujek w Katowicach od kul plutonu specjalnego ZOMO zginęło 9 górników, a ponad 20 zostało… » więcej 2023-12-16, godz. 11:00 Wręczono Nagrody Semper Fidelis przyznawane przez IPN Lubelska Wojewódzka Komenda Ochotniczych Hufców Pracy, Towarzystwo Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, Kresowe Towarzystwo Turystyczno-Krajoznawcze… » więcej 2023-12-16, godz. 09:00 (16.12) 101 lat temu został zastrzelony prezydent Gabriel Narutowicz 101 lat temu, 16 grudnia 1922 roku, został zastrzelony Gabriel Narutowicz, pierwszy prezydent odrodzonej Polski. Najwyższy urząd w państwie piastował pięć… » więcej
9394959697
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »