Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 120 lat temu Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy…
2023-12-10, 13:00 Autor: IAR/E.Leo/K.Koziełł/dok.

120 lat temu Maria Skłodowska-Curie po raz pierwszy otrzymała Nagrodę Nobla

Maria Skłodowska-Curie [fot. www.europeana.eu]
Maria Skłodowska-Curie [fot. www.europeana.eu]
120 lat temu, 10 grudnia 1903 roku, polska uczona Maria Skłodowska-Curie, współtwórczyni nauki o promieniotwórczości, dwukrotna laureatka Nagrody Nobla, otrzymała to wyróżnienie po raz pierwszy. Została nagrodzona wraz z mężem Piotrem Curie oraz z Henrim Becquerelem.
Uhonorowano ich za badania nad zjawiskiem promieniotwórczości odkrytym przez Becquerela. Po raz drugi Maria Skłodowska-Curie otrzymała Nagrodę Nobla w 1911 roku, tym razem w dziedzinie chemii, za odkrycie polonu i radu, wydzielenie czystego radu i pracę nad własnościami chemicznymi pierwiastków promieniotwórczych.

Polka należy do grona jedynie czterech osób, które otrzymały to wyróżnienie więcej niż raz. W tej czwórce jest jedną z dwóch osób, które zostały uhonorowane w różnych dyscyplinach. Wśród nich jest też jedyną kobietą oraz jedynym uczonym nagrodzonym Noblem w dwóch różnych przyrodniczych dyscyplinach naukowych. Maria Skłodowska-Curie była też jedną z pierwszych kobiet, które studiowały nauki ścisłe na paryskiej Sorbonie, a także pierwszą kobietą będącą doktorem fizyki i wykładowczynią na tej prestiżowej uczelni.

Do dokonań Marii Skłodowskiej-Curie, oprócz opracowania teorii promieniotwórczości, należą: stworzenie technik rozdzielania izotopów promieniotwórczych oraz odkrycie dwóch nowych pierwiastków - radu i polonu w 1898 roku. Ten drugi został nazwany na cześć, będącej wówczas pod zaborami, ojczyzny uczonej. Odkrycia Polki dały początek nowej gałęzi chemii - radiochemii. Były też punktem wyjścia dla radiologii. Z jej inicjatywy prowadzono także pierwsze badania nad leczeniem raka za pomocą promieniotwórczości. Polka stała się powszechnie znana nie tylko dzięki swoim dokonaniom naukowym, lecz również dzięki działalności na rzecz ochrony praw człowieka. W czasie I wojny światowej zorganizowała Francuską Wojskową Służbę Radiologiczną.

Mieszkając we Francji, nie zerwała kontaktów z krajem. Często przyjeżdżała do ojczyzny, wygłaszała odczyty, publikowała w polskich czasopismach naukowych. Przez jej paryską pracownię przewinęło się wielu Polaków, którzy później w kraju rozwijali badania jądrowe. Od 1913 roku kierowała za pośrednictwem swych asystentów Pracownią Radiologiczną przy Towarzystwie Naukowym Warszawskim. Z jej inicjatywy powstał w Warszawie Instytut Radowy, któremu przekazała pierwszy gram radu. Pieniądze na cenny dar zebrała wśród kobiet z amerykańskiej Polonii. Mimo polskiej narodowości, sentymentów i sympatii do ojczyzny, nigdy nie otrzymała polskiego obywatelstwa. Do Francji wyjechała z paszportem Imperium Rosyjskiego, potem uzyskała obywatelstwo francuskie.

Polska noblistka zmarła 4 lipca 1934 roku w Passy we Francji, spoczęła na cmentarzu w Sceaux. W 1995 roku, w uznaniu zasług naukowych, jej szczątki zostały przeniesione do paryskiego Panteonu, w którym pochowani są wybitni Francuzi. Była pierwszą osobą nieurodzoną we Francji, która spoczęła w Panteonie.
W 2018 roku, w 100. rocznicę odzyskania przez nasz kraj niepodległości, uczona została uhonorowana pośmiertnie Orderem Orła Białego.

(więcej)

Maria Skłodowska urodziła się 7 listopada 1867 roku w Warszawie, znajdującej się wtedy w Królestwie Polskim, będącym częścią Imperium Rosyjskiego. Była piątym dzieckiem Władysława - nauczyciela fizyki i matematyki oraz Bronisławy z Boguskich - przełożonej pensji dla dziewcząt. Od najmłodszych lat wykazywała zamiłowanie do nauki. Była zdolna, pracowita i obdarzona doskonałą pamięcią.

W wieku 24 lat wyjechała do Paryża, by rozpocząć studia na Sorbonie, ponieważ w tamtych czasach kobiety nie mogły studiować na ziemiach polskich. W 1895 roku wyszła za mąż za francuskiego fizyka Piotra Curie. Otrzymała wówczas francuskie obywatelstwo. Swoje dzieci uczyła polskiego. Żyjąc na emigracji, utrzymywała z rodzinnymi stronami ścisły kontakt.

W Paryżu rozwinęła swoją karierę naukową. W 1903 roku uzyskała tytuł doktora, a rok później została kierownikiem laboratorium w katedrze fizyki na Sorbonie, utworzonej specjalnie dla jej męża.

Po śmierci Piotra Curie w 1906 roku, przejęła po nim katedrę fizyki na Sorbonie. Była pierwszą kobietą zajmującą tak wysokie stanowisko w środowisku uniwersyteckim. Samodzielnie kontynuowała badania naukowe, które doprowadziły ją do otrzymania metalicznego radu. Opracowała także metody dokładnego pomiaru aktywności promieniotwórczej preparatów radu oraz wydzielania i oczyszczania pierwiastków promieniotwórczych.

Badania nad promieniotwórczością, prowadzone bez pełnej wiedzy o niezbędnych środkach ostrożności, zrujnowały zdrowie Marii Skłodowskiej-Curie. Uczona zmarła 4 lipca 1934 roku.

Zobacz także

2024-06-26, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 26 czerwca » więcej 2024-06-25, godz. 13:05 Warszawa/ Otwarto Warsaw Arcade Muzeum, prezentujące historie gier wideo Ponad 120 historycznych gier wideo, dokumentujących ich ewolucję od lat 70., znalazło się w Warsaw Arcade Muzeum, otwartym w czerwcu w Warszawie. Jest to jedno… » więcej 2024-06-25, godz. 12:22 Mija 82. rocznica utworzenia karnej kompanii kobiet w Auschwitz 82 lata mijają we wtorek od utworzenia przez Niemców w Auschwitz karnej kompanię kobiet. Był to odwet za ucieczkę z obozu Polki Janiny Nowak. 400 więźniarek… » więcej 2024-06-25, godz. 11:16 Pogrzeb Andrzeja Mularczyka odbędzie się 28 czerwca na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach Pogrzeb zmarłego 21 czerwca scenarzysty, pisarza i reportera Andrzeja Mularczyka odbędzie się 28 czerwca na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach w Warszawie. » więcej 2024-06-25, godz. 10:14 Muzeum Auschwitz zamierza wyremontować dach poobozowego bloku Muzeum Auschwitz chce wyremontować dach poobozowego bloku na terenie tak zwanego obozu macierzystego Auschwitz I. We wtorek ogłosiło przetarg, który ma wyłonić… » więcej 2024-06-25, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 25 czerwca » więcej 2024-06-24, godz. 14:16 Londyńskie muzea latem - od Michała Anioła do Yoko Ono Wystawa na temat ostatnich dekad życia Michała Anioła, ostatniego obrazu Caravaggia, portrety sześciu żon Henryka VIII, retrospektywa dzieł Yoko Ono czy… » więcej 2024-06-24, godz. 13:53 Aidan Gillen i polskie gwiazdy na nowych zdjęciach z historycznego filmu „Pojedynek” Pod Warszawą trwają zdjęcia do polskiej superprodukcji zatytułowanej "Pojedynek", w obsadzie której znaleźli się m.in. Bogusław Linda, Jakub Gierszał… » więcej 2024-06-24, godz. 11:46 Nowy Sącz/ Areszt dla podejrzanego o podpalenie zabytkowego kościoła Policja zatrzymali 22-letniego sądeczanina podejrzanego o podpalenie zabytkowego kościoła Świętej Heleny w Nowym Sączu. Mężczyzna usłyszał zarzut i decyzją… » więcej 2024-06-24, godz. 10:22 USA/ Polacy w Nowym Jorku uczcili 110. rocznicę urodzin Jana Karskiego Jana Karskiego - legendarnego kuriera z Warszawy, emisariusza Polski Podziemnej - upamiętnili w 110 rocznicę urodzin rodacy podczas niedzielnej uroczystości… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »