Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 32 lata temu Sejm powołał Jana Olszewskiego na…
2023-12-06, 13:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

32 lata temu Sejm powołał Jana Olszewskiego na premiera

Jan Olszewski. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Jan Olszewski. [Narodowe Archiwum Cyfrowe]
32 lata temu, 6 grudnia 1991 roku, Sejm powołał Jana Olszewskiego na stanowisko szefa rządu. Jego gabinet, pierwszy po II wojnie światowej wybrany po całkowicie wolnych wyborach, 23 grudnia otrzymał wotum zaufania od Sejmu.
Koalicyjny, centroprawicowy rząd Olszewskiego tworzyli przedstawiciele czterech partii: Porozumienia Centrum, Zjednoczenia Chrześcijańsko-Narodowego, Polskiego Stronnictwa Ludowego - Porozumienia Ludowego i Partii Chrześcijańskich Demokratów.

Jako premier Jan Olszewski stawiał przed sobą trzy zadania: wyprowadzenie Polski ze strefy wpływów postsowieckich, uwolnienie aparatu państwowego od agentury i zabezpieczenie majątku narodowego.

Mniejszościowy gabinet Jana Olszewskiego został odwołany przez Sejm po niespełna sześciu miesiącach pracy, w nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku, na tle tzw. kryzysu lustracyjnego, nazwanego też "nocą teczek".

Premier Olszewski nadał polskiej polityce zagranicznej prozachodni kierunek. Jako pierwszy otwarcie sformułował zamiar przystąpienia Polski do NATO. Miał wielkie zasługi przy negocjowaniu wycofywania wojsk radzieckich z Polski. Zapobiegł tworzeniu spółek typu "joint venture", do których mieli wejść radzieccy wojskowi stacjonujący w naszym kraju. To dzięki niemu w porozumieniu dotyczącym wycofania nie znalazł się zapis, popierany przez część polskich dyplomatów i ówczesnego prezydenta Lecha Wałęsę, o rosyjskich ośrodkach, które miałyby pozostać na terenie Polski.

Olszewski był przeciwny działaniom akceptującym funkcjonowanie środowisk postkomunistycznych w polityce, uważał, że ugoda z komunistami spowoduje brak rozliczeń, niechęć do lustracji i dekomunizacji. Wypowiadał się krytycznie wobec formy prywatyzacji gospodarki ustalonej w 1989 roku. Podkreślał, że prowadzony bardzo szybko proces sprzyja przechodzeniu dużej części polskiej gospodarki w ręce byłych aparatczyków PZPR.

W nocy z 4 na 5 czerwca 1992 roku, kiedy do rąk parlamentarzystów i prezydenta trafiła lista agentów SB przygotowana przez ówczesnego ministra spraw wewnętrznych Antoniego Macierewicza, prezydent Wałęsa zawnioskował o odwołanie premiera Jana Olszewskiego. Wydarzenia te przeszły do historii jako "noc teczek". Przekazana lista oraz forma lustracji wywołały wśród polityków ogromne emocje. Część z nich oceniała całą akcję jako próbę ratowania rządu. Zdaniem wielu jednak, był to spisek, a rząd Olszewskiego został odwołany ze względu na jego sprzeciw wobec kompromisu z komunistami. Uznano to za blokowanie ustaleń zawartych w 1989 roku przy Okrągłym Stole. Zmasowana kampania propagandowa przeciwko rządowi Jana Olszewskiego oraz sposób, w jaki obalono gabinet, sprawiły, że dla licznych Polaków stał się on ofiarą spisku.

Po latach Jan Olszewski przyznał, że obejmując urząd premiera w 1991 roku miał świadomość, że rzuca wyzwanie siłom politycznym, które nie godziły się na planowane zmiany. Ocenił też, że krótki okres trwania jego gabinetu był bardzo ważnym etapem w procesie wybijania się Polski na niepodległość. Udało się wówczas zapobiec próbom utrzymania statusu kraju jako państwa o ograniczonej suwerenności.

Jan Olszewski był działaczem opozycji demokratycznej i obrońcą w procesach politycznych w najtrudniejszych czasach PRL. Z upoważnienia prymasa Józefa Glempa w 1984 i 1985 roku występował jako oskarżyciel posiłkowy w procesie zabójców księdza Jerzego Popiełuszki, był też pełnomocnikiem rodziny duchownego. Mecenas Olszewski walczył o ujawnienie prawdziwych okoliczności zabójstwa księdza Stefana Niedzielaka, kapelana Armii Krajowej, współzałożyciela Rodzin Katyńskich, zamordowanego przez SB w styczniu 1989 roku, trzy tygodnie przed obradami Okrągłego Stołu.

Jan Olszewski sprawował mandat poselski, pełnił funkcję doradcy prezydenta Lecha Kaczyńskiego do spraw politycznych. Od 1995 do 2011 roku był przewodniczącym Ruchu Odbudowy Polski. W latach 1989-1991 i 2005-2006 zasiadał w Trybunale Stanu. Kawaler Orderu Orła Białego, zmarł 7 lutego 2019 roku, w wieku 88 lat.

Zobacz także

2023-12-26, godz. 11:30 Szopki w Muzeum Górnośląskim W drugi dzień świąt Bożego Narodzenia warto odwiedzić Muzeum Górnośląskie w Bytomiu, gdzie można oglądać wystawę "Boże Narodzenie bez granic. Szopki… » więcej 2023-12-26, godz. 11:00 Święto pierwszego męczennika - Świętego Szczepana 26 grudnia Kościół katolicki wspomina Świętego Szczepana, diakona i pierwszego męczennika. W liturgii ten dzień ma rangę święta. We wspomnienie św… » więcej 2023-12-26, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 26 grudnia » więcej 2023-12-25, godz. 18:15 128 lat temu urodził się Stefan Rowecki "Grot", organizator i pierwszy dowódca AK 128 lat temu, 25 grudnia 1895 roku, urodził się Stefan Rowecki "Grot", organizator i pierwszy dowódca Armii Krajowej. Był głównym architektem polskiego podziemia… » więcej 2023-12-25, godz. 10:15 Święta Bożego Narodzenia 25 grudnia przypada uroczystość Narodzenia Pańskiego, powszechnie nazywana świętami Bożego Narodzenia. Poprzedza je Wigilia 24 grudnia. » więcej 2023-12-25, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 25 grudnia » więcej 2023-12-24, godz. 11:00 225 lat temu urodził się Adam Mickiewicz 225 lat temu, 24 grudnia 1798 roku, urodził się Adam Mickiewicz, poeta i pisarz epoki romantyzmu, autor dramatu "Dziady" i epopei narodowej "Pan Tadeusz", działacz… » więcej 2023-12-24, godz. 09:00 205 lat temu po raz pierwszy wykonano kolędę Cicha noc Zarówno dziś, jak i w kolejnych dniach w wielu domach rozbrzmiewać będzie pieśń "Cicha noc", która stała się najsłynniejszą kolędą na świecie, śpiewaną… » więcej 2023-12-24, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 24 grudnia » więcej 2023-12-23, godz. 11:00 42 lata temu zakończył się strajk w Hucie Katowice 42 lata temu, 23 grudnia 1981 roku, zakończył się strajk okupacyjny w Hucie Katowice. Jej pracownicy przez 11 dni protestowali przeciwko wprowadzeniu (13 grudnia… » więcej
103104105106107
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »