Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2023-11-19, 07:30 Autor: Skrzydelski Przemysław / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
19 listopada
1417 – Elżbieta Granowska z Pilczy, trzecia żona Władysława Jagiełły, została koronowana w Katedrze Wawelskiej na królową Polski.

1557 - W Bari zmarła Bona Sforza, królowa polska, żona Zygmunta I Starego.

1765 - W Warszawie rozpoczął działalność Teatr Narodowy; tego dnia w budynku Operalni aktorzy królewscy wystawili premierę "Natrętów" Józefa Bielawskiego.

1770 - W Kopenhadze urodził się Bertel Thorvaldsen, rzeźbiarz, autor m.in. warszawskich pomników księcia Józefa Poniatowskiego i Mikołaja Kopernika.

1816 - Cesarz Rosji i król Polski Aleksander I podpisał dyplom fundacyjny Szkoły Głównej, noszącej od 1817 r. nazwę Uniwersytetu Królewskiego Warszawskiego.

1851 - W Nowodworze koło Lubartowa urodził się Wacław Nałkowski, geograf, publicysta.

1875 - We wsi Górna Trójca w guberni twerskiej urodził się Michaił Kalinin, działacz komunistyczny, od 1898 r. w SDPRR, w 1919 r. został przewodniczącym Wszechrosyjskiego Centralnego Komitetu Wykonawczego; od 1926 r. członek Biura Politycznego KC WKP(b); przewodniczący Prezydium Rady Najwyższej ZSRS w latach 1938-1946; współodpowiedzialny za czystki lat trzydziestych i zbrodnię katyńską.

1879 - W Mławie urodził się Józef Unszlicht, działacz komunistyczny, jeden z przywódców SDKPiL, członek SDPRR; współorganizator Armii Czerwonej; w 1920 r. w Tymczasowym Komitecie Rewolucyjnym Polski; w latach 1921-1923 zastępca przewodniczącego WCzK (GPU od 1922 r.); w latach 1925-1930 zastępca komisarza ludowego spraw wojskowych ZSRS; rozstrzelany w 1938 r. w okresie Wielkiego Terroru.

1885 - W Warszawie urodził się Kazimierz Sosnkowski, założyciel Związku Walki Czynnej; szef sztabu I Brygady Legionów Polskich; w czasie wojny polsko-bolszewickiej dowódca Armii Rezerwowej; minister spraw wojskowych i członek Rady Obrony Państwa (1920-1924); w czasie kampanii polskiej 1939 r. dowodził Frontem Południowym; w rządzie RP na uchodźstwie wicepremier i minister stanu, przewodniczący Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju; Komendant Główny ZWZ (1939-1940); w lipcu 1941 r., po podpisaniu układu Sikorski-Majski, ustąpił z rządu na znak protestu; po śmierci gen. Władysława Sikorskiego objął funkcję Naczelnego Wodza, którą sprawował do 30 września 1944 r.

1894 - We Lwowie urodził się Wacław Stachiewicz, oficer Legionów Polskich, generał WP; od 1935 r. szef Sztabu Głównego WP; podczas kampanii polskiej 1939 r. szef Sztabu Naczelnego Wodza.

1901 - Urodził się Ksawery Piwocki, historyk sztuki, etnolog.

1906 - W Wiedniu rozpoczął się IX Zjazd PPS, w czasie którego doszło do rozłamu na PPS-Lewicę i PPS-Frakcję Rewolucyjną.

1909 - Urodziła się Wanda Modlibowska, polska lotniczka sportowa i szybowniczka, pilot eskadry sztabowej we wrześniu 1939 r.

1911 - Piłkarska drużyna Polonii Warszawa rozegrała swój pierwszy oficjalny mecz, przegrywając w nim z Koroną Warszawa 3:4.

1920 - W Łodzi urodził się Janusz Kłosiński, aktor, występował m.in. w łódzkim Teatrze Nowym i Teatrze Narodowym w Warszawie; zagrał w filmach "Ogniomistrz Kaleń", "Niespotykanie spokojny człowiek", "Wesołych Świąt", "Koty to dranie", a także w serialu "Czterdziestolatek".

1925 - W Poznaniu urodził się Zygmunt Bauman, socjolog, filozof.

1936 - Premiera filmu "Ada, to nie wypada" w reżyserii Konrada Toma.

1939 – Kilkunastu polskich lewicowych literatów (m.in. Tadeusz Boy-Żeleński, Władysław Broniewski, Stanisław Jerzy Lec, Aleksander Wat i Adam Ważyk) podpisało oświadczenie, w którym z radością witali przyłączenie "Zachodniej Ukrainy" do Ukraińskiej SRS.

1942 - W Drohobyczu zastrzelony został przez gestapowca Bruno Schulz, prozaik, malarz, rysownik, grafik; autor zbiorów opowiadań "Sklepy cynamonowe" oraz "Sanatorium pod klepsydrą".

1943 - W czasie przeprowadzanej przez Niemców likwidacji obozu koncentracyjnego przy ul. Janowskiej na przedmieściach Lwowa wybuchł bunt więźniów z Sonderkommando; liczba żydowskich ofiar utworzonego w 1941 r. obozu janowskiego szacowana jest na około 200 tys. osób, zmarłych z głodu, chorób, wycieńczenia, zamordowanych na tzw. lwowskich Piaskach oraz w obozie zagłady w Bełżcu.

1948 - W Warszawie sąd wojskowy ogłosił wyrok w sprawie przywódców PPS-WRN, którym zarzucono m.in. "planowanie obalenia przemocą ustroju ludowo-demokratycznego"; oskarżonym wymierzono kary do 10 lat więzienia; wśród skazanych był Kazimierz Pużak, jeden z przywódców PPS-WRN podczas II wojny światowej, przewodniczący Rady Jedności Narodowej (1944-1945); aresztowany w marcu 1945 r. przez NKWD i sądzony w Moskwie w tzw. procesie szesnastu.

1965 - W Warszawie otwarto odbudowany po zniszczeniach wojennych Teatr Wielki.

1977 - W Warszawie zmarł Władysław Hańcza, aktor, reżyser teatralny, pedagog; niezapomniany odtwórca ról Kargula w komediach Sylwestra Chęcińskiego, Macieja Boryny w "Chłopach" Jana Rybkowskiego oraz księcia Janusza Radziwiłła w "Potopie" Jerzego Hoffmana.

1985 - W Stanach Zjednoczonych utworzono Fundację "Solidarność".

1987 - Ewa Łętowska została pierwszym rzecznikiem praw obywatelskich.

1990 - W Paryżu państwa należące do NATO oraz Układu Warszawskiego podpisały Traktat o Konwencjonalnych Siłach Zbrojnych w Europie.

1995 - Odbyła się druga tura wyborów prezydenckich, które wygrał Aleksander Kwaśniewski (51,72 proc.), pokonując Lecha Wałęsę (48,28 proc.). Frekwencja: 68,23 proc.

1999 - Premiera filmu "Dług" w reżyserii Krzysztofa Krauze.

2005 - Zmarł Zbigniew Florczak, eseista, prozaika, tłumacz i krytyk literacki.

2007 - W Paryżu zmarła Wiera Gran, aktorka kabaretowa i filmowa, piosenkarka; w czasie wojny występowała w warszawskim getcie w kawiarni "Sztuka".

2010 Zmarł Piotr Hertel, kompozytor muzyki filmowej i teatralnej, jeden ze współzałożycieli Studenckiego Teatru Satyryków "Pstrąg".

2018 – W Konstancinie-Jeziornie zmarł Witold Sobociński, autor zdjęć m.in. do filmów "Frantic" Romana Polańskiego, "Ziemia obiecana" Andrzeja Wajdy, "Sanatorium pod klepsydrą" Wojciecha Jerzego Hasa, "Szpital Przemienienia" Edwarda Żebrowskiego, "Był jazz" Feliksa Falka, "Piratów" Romana Polańskiego, "Wrota Europy" Jerzego Wójcika.

Zobacz także

2024-07-01, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 1 lipca » więcej 2024-06-28, godz. 12:14 Romowie upamiętnią swoich przodków zgładzonych przez Niemców Obchody Europejskiego Dnia Pamięci o Holokauście Romów i Sinti odbędą się w dniach od 31 lipca do 2 sierpnia w Krakowie i Oświęcimiu. Wydarzenie upamiętnia… » więcej 2024-06-28, godz. 11:17 Muzeum Auschwitz: 3 tys. butów dzieci po konserwacji wróciło na ekspozycję Ponad 3 tys. bucików dziecięcych ofiar - z 8 tys. znajdujących się w zbiorach Muzeum Auschwitz – wróciło po konserwacji na ekspozycję w miejscu pamięci… » więcej 2024-06-28, godz. 10:04 110 lat temu w Sarajewie zginął Franciszek Ferdynand. Zamach przesądził o wybuchu I wojny światowej 28 czerwca 1914 r. w Sarajewie serbski zamachowiec zastrzelił następcę tronu austro-węgierskiego, Franciszka Ferdynanda Habsburga i jego żonę Zofię. To… » więcej 2024-06-28, godz. 09:42 68 lat temu rozpoczął się Poznański Czerwiec – bunt przeciw reżimowi komunistycznemu 28 czerwca 1956 r. w Poznaniu wybuchły masowe protesty społeczne. Do ich stłumienia władze użyły wojska. W konsekwencji śmierć poniosło co najmniej 79… » więcej 2024-06-28, godz. 07:00 Kalendarium historyczne 28 czerwca Narodowy Dzień Pamięci Poznańskiego Czerwca 1956 » więcej 2024-06-27, godz. 12:18 Muzeum Auschwitz wyremontuje dach i sufity w budynku tzw. sauny Muzeum Auschwitz podało, że zamierza poddać remontowi dach, sufity i kominy w historycznym budynku tak zwanej centralnej łaźni nazywanej sauną. Znajduje… » więcej 2024-06-27, godz. 11:50 Podczas rytuałów Majowie używali naparu z tytoniu Członkowie społeczności Majów spożywali tytoń w trakcie rytuałów na długo przed przybyciem europejskich kolonizatorów. Rośliny tej używano w formie… » więcej 2024-06-27, godz. 10:22 "Rz": Śledczy IPN zbadają obóz, w którym produkowano rakiety V-1 Prokuratorzy Instytutu Pamięci Narodowej z Koszalina rozpoczęli śledztwo w sprawie zbrodni niemieckich popełnionych na terenie podobozu KL Ravensbrück, zlokalizowanego… » więcej 2024-06-27, godz. 09:14 USA/ Dom Marilyn Monroe wpisany na listę zabytków w Los Angeles Rada Miejska Los Angeles jednomyślnie uznała dom, w którym w 1962 roku zmarła gwiazda kina Marilyn Monroe, za zabytek historyczny. Ma to na celu uniknięcie… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »