Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2023-12-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 grudnia » więcej 2023-12-07, godz. 13:00 Do Archiwum IPN trafiły pamiątki po Antonim Siczce, żołnierzu armii generała Władysława Andersa Pamiątki po żołnierzu armii generała Władysława Andersa, weteranie bitwy pod Monte Cassino, inwigilowanym przez komunistyczną bezpiekę Antonim Siczku… » więcej 2023-12-07, godz. 12:45 Zmarła Marianna Zdunek-Pędich, pielęgniarka, uczestniczka Powstania Warszawskiego W konspiracji, w szeregach Armii Krajowej działała od lutego 1942r. W powstaniu, pod pseudonimem "Bogna", pełniła funkcję sanitariuszki. Po wojnie studiowała… » więcej 2023-12-07, godz. 12:00 Trzeci (07.12) dzień zjazdu Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia O pomocy dla Żydów w czasie II wojny światowej rozmawiano wczoraj (06.12) podczas zjazdu Platformy Europejskiej Pamięci i Sumienia w Warszawie. Drugiego dnia… » więcej 2023-12-07, godz. 11:00 10 lat temu zmarł kapitan Józef Kowalski, ostatni weteran wojny polsko-bolszewickiej 10 lat temu, 7 grudnia 2013 roku, w wieku 113 lat, zmarł kapitan Józef Kowalski, ostatni weteran wojny polsko-bolszewickiej 1919-1921. Brał udział w jej najważniejszych… » więcej 2023-12-07, godz. 10:00 Dzisiaj (07.12) ostatni wykład z cyklu "Czwartki z biskupami". Tematem wykładu w Muzeum Powiatowym w Nysie będzie "Świat baroku biskupów wrocławskich", pokazany z rozmaitych stron, choć w sposób nieco inny, niż za… » więcej 2023-12-07, godz. 09:00 7 i 8 grudnia: Konferencja “Wojciech Korfanty i jego czasy” W piątek (8.12) o godz. 10.00 w Instytucie Śląskim odbędzie się opolska część konferencji naukowej podsumowującej Rok Wojciecha Korfantego pt. “Wojciech… » więcej 2023-12-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 grudnia » więcej 2023-12-06, godz. 18:35 Archiwum Państwowe w Opolu obchodzi jubileusz 70-lecia istnienia Opolskie Archiwum Państwowe ma 70 lat. W Studenckim Centrum Kultury odbyła się dziś (6.12) gala z tej okazji. Siedem dekad funkcjonowania placówki zaprezentowano… » więcej 2023-12-06, godz. 13:00 32 lata temu Sejm powołał Jana Olszewskiego na premiera 32 lata temu, 6 grudnia 1991 roku, Sejm powołał Jana Olszewskiego na stanowisko szefa rządu. Jego gabinet, pierwszy po II wojnie światowej wybrany po całkowicie… » więcej
111112113114115
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »