Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2023-11-20, godz. 08:00 Prawie 2 miliony euro za kapelusz Napoleona Bonaparte Za rekordową kwotę prawie dwóch milionów euro sprzedano na aukcji kapelusz należący do Napoleona Bonaparte. Kwota pobiła poprzedni rekord kapelusza napoleońskiego… » więcej 2023-11-20, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 20 listopada » więcej 2023-11-19, godz. 12:00 105 rocznicę walk o Lwów upamiętni Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej w Lublinie 105. rocznicę walk o Lwów upamiętni Muzeum Ziem Wschodnich Dawnej Rzeczypospolitej w Lublinie. Msza święta w intencji obrońców Lwowa zostanie odprawiona… » więcej 2023-11-19, godz. 11:00 Finisaż wystawy "Ślad pamięciowy" w Muzeum na Rakowieckiej [DŹWIĘK] W Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL w Warszawie zakończyła się wystawa "Ślad pamięciowy". Multimedialny projekt historyczny przedstawia… » więcej 2023-11-19, godz. 09:00 Francja: aukcja pamiątek po Napoleonie, m.in. bikornu [DŹWIĘK] Miejscowość Fontainebleau (czyt. Fątenblo) pod Paryżem będzie dziś (19.11) w centrum uwagi miłośników epopei napoleońskiej. Odbędzie się tam wyjątkowa… » więcej 2023-11-19, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 19 listopada » więcej 2023-11-18, godz. 11:00 58. rocznica orędzia biskupów polskich do niemieckich Mija 58 lat od słynnego orędzia biskupów polskich do niemieckich. W dokumencie z 18 listopada 1965 roku padły historyczne słowa: "przebaczamy i prosimy o… » więcej 2023-11-18, godz. 09:00 368 lat temu rozpoczęło się szwedzkie oblężenie klasztoru na Jasnej Górze 368 lat temu, 18 listopada 1655 roku, rozpoczęło się szwedzkie oblężenie klasztoru paulinów na Jasnej Górze. Trwało do końca grudnia. Wojska szwedzkie… » więcej 2023-11-18, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 18 listopada » więcej 2023-11-17, godz. 15:00 34 lata temu w Czechosłowacji wybuchła "aksamitna rewolucja" 34 lata temu - 17 listopada 1989 roku - w Czechosłowacji wybuchła "aksamitna rewolucja", która doprowadziła do bezkrwawego obalenia rządów komunistycznych… » więcej
107108109110111
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »