Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu w niemieckim obozie zagłady zginęła…
2023-11-03, 11:30 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok

80 lat temu w niemieckim obozie zagłady zginęła Pola Braun, poetka i kompozytorka

Majdanek [pixabay.com]
Majdanek [pixabay.com]
80 lat temu, 3 listopada 1943 roku, w KL Lublin, czyli niemieckim nazistowskim obozie koncentracyjnym i zagłady na Majdanku, została zamordowana Pola Braun, (właściwie Paulina Braun) polska poetka i kompozytorka żydowskiego pochodzenia, autorka tekstów kabaretowych oraz piosenek. Śpiewała o swoim codziennym otoczeniu, tożsamości żydowskiej, a później o deportacji. Ocalało zaledwie kilka jej wierszy, jednak prawdopodobnie żaden przedwojenny.
Dokładna data urodzenia Poli Braun w Warszawie nie jest znana. Według różnych źródeł mógł to być rok 1910 lub 1915. Przed wybuchem II wojny światowej pracowała w redakcji "Szpilek” oraz występowała w warszawskich kabaretach.

Podczas okupacji trafiła do getta, gdzie kontynuowała działalność artystyczną. Tworzyła wiersze i teksty piosenek, a także komponowała utwory. Pisała po polsku i - rzadziej - w języku jidysz. Wstępowała w teatrze Femina i w kawiarni artystycznej Sztuka, śpiewając własne utwory i grając na fortepianie.

Na scenie pojawiała się między innymi z Władysławem Szlenglem, Stefanią Ney i Władysławem Szpilmanem. Współpracowała z Wierą Gran i Dianą Blumenfeld, dla których pisała piosenki. Do jej najbardziej znanych utworów należy "Curik ahejm" ("Powrót do domu"), opisujący historie wygnanych polskich Żydów. Wraz z Władysławem Szlenglem pisała teksty do "Żywego Dziennika" - kabaretu błyskotliwie opisującego życie w getcie i zawierającego liczne ryzykowne aluzje do nazistów.

Dzięki pracy w niemieckim zakładzie przemysłowym OBW w 1942 roku, Pola Braun uniknęła wywózki do niemieckiego obozu zagłady w Treblince. Jednak na przełomie kwietnia i maja 1943 roku, po stłumieniu powstania w getcie warszawskim, trafiła do obozu na Majdanku. Tam uczestniczyła nadal w życiu kulturalnym, ale też konspiracyjnym. Skomponowała piosenkę "Przeprowadzka", której tekst zachował się w pamięci polskich więźniarek. W obozie napisała też "List do Warszawy", wyznając w nim "Pragnę przypaść do gruzów twoich ulic, Całować mury, do serca je przytulić...".

Została zamordowana 3 listopada 1943 roku, podczas "Aktion Erntefest" ("Akcja Dożynki") - największej egzekucji w historii Majdanka, nazywanej "krwawą środą", kiedy to tylko w tym obozie rozstrzelano około 18 tysięcy Żydów. Jej ciała nie udało się odnaleźć i pochować.

Ocalałe wiersze Poli Braun zostały zebrane po wojnie w różnych tomach i publikacjach, między innymi w antologii pisarza i poety Michała Borwicza pod tytułem "Pieśń ujdzie cało", wydanej w 1947 roku przez Centralną Żydowską Komisję Historyczną.

Zobacz także

2023-11-03, godz. 15:30 Na zachodzie Francji odnaleziono groby uczestników Wielkiej Emigracji W zachodniej Francji odnaleziono groby uczestników Wielkiej Emigracji. To efekt poszukiwań prowadzonych przez Towarzystwo Opieki nad Polskimi Zabytkami i Grobami… » więcej 2023-11-03, godz. 13:30 103 lata temu urodził się Aleksy Dawidowski "Alek" z Szarych Szeregów 103 lata temu, 3 listopada 1920 roku, urodził się Maciej Aleksy Dawidowski, pseudonim "Alek", instruktor harcerski, podharcmistrz, członek Grup Szturmowych… » więcej 2023-11-03, godz. 12:00 Dziś 84. rocznica egzekucji w lasach piaśnickich Dziś 84. rocznica egzekucji w lasach piaśnickich. 3 listopada 1939 roku koło Wejherowa Niemcy rozstrzelali co najmniej 82 Polaków, a 11 listopada tego samego… » więcej 2023-11-03, godz. 09:30 80 lat temu podczas akcji Erntefest Niemcy zamordowali 42 tysiące Żydów Mija 80. rocznica niemieckiej akcji o kryptonimie "Erntefest" - "Dożynki". Jej celem była likwidacja Żydów w Generalnym Gubernatorstwie na Lubelszczyźnie… » więcej 2023-11-03, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 3 listopada » więcej 2023-11-02, godz. 15:00 Odeszli w minionym roku - Wojciech Narębski 27 stycznia, niedługo przed swoimi 98. urodzinami, zmarł profesor Wojciech Narębski, znany chemik i geolog, w czasie II wojny światowej żołnierz 2. Korpusu… » więcej 2023-11-02, godz. 14:00 Odeszli w minionym roku - Bolesław Biega 18 maja w USA zmarł Bolesław Biega, pseudonim "Pałąk", oficer Armii Krajowej i Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, dowódca 2. kompanii "Szare Szeregi”… » więcej 2023-11-02, godz. 13:00 Odeszli w minionym roku - Zbigniew Mieczkowski 19 grudnia 2022 roku w Londynie zmarł major Zbigniew Mieczkowski, żołnierz 1. Dywizji Pancernej generała Stanisława Maczka. Brał między innymi udział w… » więcej 2023-11-02, godz. 11:00 Dziś uroczystości w 98. rocznicę osłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza O 13.00 uroczystym apelem zostanie uczczona 98. rocznica odsłonięcia Grobu Nieznanego Żołnierza w Warszawie. Weźmie w nim udział między innymi szef Urzędu… » więcej
129130131132133
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »