Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Uroczystości z okazji 80. rocznicy ucieczki 300…
2023-10-12, 11:00 Autor: IAR/K.Koziełł/E.Leo

Uroczystości z okazji 80. rocznicy ucieczki 300 więźniów z Sobiboru

Plan obozu zagłady w Sobiborze [fot. wikipedia.pl]
Plan obozu zagłady w Sobiborze [fot. wikipedia.pl]
12 października odbędą się uroczystości upamiętniające 80. rocznicę wybuchu powstania w Sobiborze i masowej ucieczki więźniów. Z niemieckiego nazistowskiego obozu zagłady zbiegło wówczas około 300 osób, a tylko około 50 z nich szczęśliwie doczekało końca wojny. Wydarzenie to było jednym z najbardziej heroicznych przejawów oporu Żydów podczas II wojny światowej.
W programie obchodów w Muzeum i Miejscu Pamięci w Sobiborze znajdą się przemówienia, ekumeniczna modlitwa za pomordowanych, a także złożenie wieńców. Po zakończeniu części oficjalnej uczestnicy uroczystości będą mogli zapoznać się z wystawą stałą "SS-Sonderkommando Sobibor. Niemiecki obóz zagłady 1942-1943", prezentowaną w budynku muzealnym, a także z nowym założeniem pomnikowym.

Do zbrojnego buntu w obozie zagłady w Sobiborze doszło 14 października 1943 roku. Około 300 więźniów podjęło próbę ucieczki. Niemal 100 osób zostało przez Niemców zabitych w czasie walk, rozstrzelanych przy forsowaniu zabezpieczeń lub zginęło na polach minowych otaczających obóz. Była to jedyna w czasie II wojny światowej udana ucieczka z obozu zagłady na taką skalę.

Powstaniem w Sobiborze kierowali - oficer sowiecki Aleksander "Sasza" Peczerski i były przewodniczący Judenratu w getcie w Żółkiewce Leon Feldhendler. O wyznaczonej godzinie do warsztatów i magazynów ściągnięto część strażników obozowych, których zamordowano. Uszkodzono również transformator oraz przecięto linie telefoniczne. Następnie konspiratorzy zwołali więźniów na plac apelowy. Plan przewidywał, że poprowadzą ich do bramy głównej. Nie udało się jednak sformować kolumny marszowej, a zdenerwowani i zdesperowani Żydzi zabili kolejnego strażnika. Peczerski, świadom niekorzystnego rozwoju sytuacji, wezwał więźniów do walki. Tłum rzucił się chaotycznie w kierunku bramy głównej. Wybuchła strzelanina.

W obozie przebywało wówczas ponad 500 więźniów. Próbę ucieczki podjęło około 300. Pozostałych Niemcy zamordowali w kolejnych dniach, podczas masowych egzekucji. Obóz, funkcjonujący kilka kilometrów od wsi Sobibór od maja 1942 roku, był miejscem zagłady polskich i europejskich Żydów. Powstał - jako drugi po Bełżcu - ośrodek eksterminacji Żydów w ramach "Aktion Reinhardt". Zdecydowaną większość przybyłych kierowano do natychmiastowej zagłady. W Sobiborze zamordowano około 180 tysięcy Żydów.

(więcej)

Sobibór, to stacja kolejowa na linii Chełm - Włodawa, niedaleko rzeki Bug i granicy polsko-ukraińskiej. Na przełomie marca i kwietnia 1942 roku Niemcy rozpoczęli tam budowę obozu. Wtedy też zaczęły przybywać tu pierwsze transporty. Od maja (1942) rozpoczął się systematyczny proces zagłady.

Początkowo do obozu przywożono Żydów z Krasnegostawu, Chełma i Hrubieszowa oraz z okolic tych miast, później z całego dystryktu Galicji, a także z Belgii, Holandii, Francji, Austrii, Czech oraz Żydów sowieckich. Trafiali tam także Polacy. Większość przywożonych mordowano. W początkowym okresie funkcjonowania obozu istniały trzy komory gazowe, jednak jesienią 1942 roku ich liczbę zwiększono do sześciu.

Czasami z transportów wyłączano fachowców, których umiejętności były przydatne w obozie, a także osoby młode i silne, które miały pracować w obozowych komandach roboczych.

Do pierwszego buntu w Sobiborze, na mniejszą skalę niż w październiku 1943 roku, doszło kilka miesięcy wcześniej, w lipcu. Próbę ucieczki podjęło wówczas 28 Żydów pracujących poza obozem, w tak zwanym komandzie leśnym. Pomimo pościgu i poszukiwań pięciu uciekinierów przeżyło i doczekało końca wojny. Tych, którzy nie zdołali zbiec, esesmani zamordowali na oczach pozostałych więźniów.

W tym samym okresie, latem 1943 roku, wśród więźniów zawiązała się grupa planująca stawienie oporu władzom obozu na wypadek jego likwidacji. Przygotowania do buntu nabrały tempa, kiedy z jednego z transportów z Mińska Niemcy wyselekcjonowali grupę żydowskich jeńców sowieckich. Ich doświadczenie wojskowe dawało szansę powodzenia zbrojnego zrywu.

Od 1993 roku w Sobiborze istnieje Muzeum Byłego Obozu Zagłady w Sobiborze. Obecnie "Muzeum i Miejsce Pamięci w Sobiborze. Niemiecki nazistowski obóz zagłady (1942-1943)" jest oddziałem Państwowego Muzeum na Majdanku.

O wydarzeniach w obozie, do których doszło w październiku 1943 roku, opowiada między innymi film fabularny produkcji angielsko-jugosłowiańskiej pod tytułem "Ucieczka z Sobiboru" z 1987 roku, dokument Claude'a Lanzmanna "Sobibór" z 2001, a także rosyjska produkcja z tego roku o tym samym tytule.

Zobacz także

2023-11-11, godz. 08:00 Święto Niepodległości w Polskim Radiu Polskie Radio zaprasza na specjalne audycje oraz relacje związane z obchodami 105. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. O godz. 12.00 we wszystkich… » więcej 2023-11-11, godz. 07:45 105. rocznica odzyskania przez Polskę Niepodległości - obchody w regionie Z tej okazji w miastach w całym regionie odbywać się będą okolicznościowe uroczystości. To m.in. Opole, Nysa, Brzeg, Kędzierzyn Koźle, Olesno, Krapkowice… » więcej 2023-11-11, godz. 07:30 105 lat temu Polska odzyskała niepodległość 105 lat temu, 11 listopada 1918 roku, Polska odzyskała niepodległość. Po 123 latach zaborów, niewoli naznaczonej walką, cierpieniem i wysiłkiem wielu pokoleń… » więcej 2023-11-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 11 listopada » więcej 2023-11-10, godz. 11:00 Premiera filmu animowanego o Wojtku, misiu- żołnierzu "Niedźwiedź zwany Wojtkiem" - to tytuł animowanego filmu o misiu - żołnierzu, którego podczas II wojny przygarnęli polscy żołnierze. » więcej 2023-11-10, godz. 10:00 Obchody 105. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości Biuro "Niepodległa" po raz kolejny zachęca do wspólnego świętowania 105. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości. Jak co roku zaplanowano wiele… » więcej 2023-11-10, godz. 09:00 65 lat temu zmarła Wanda Gertz, major WP, uczestniczka I i II wojny światowej, działaczka niepodległościowa 65 lat temu, 10 listopada 1958, zmarła na emigracji w Londynie Wanda Gertz, "Lena”, działaczka patriotyczna i niepodległościowa, major Wojska Polskiego… » więcej 2023-11-10, godz. 08:00 Ponad 19 tys. zgłoszeń do udziału w kolejnej edycji akcji „Szkoła do hymnu” Mamy już ponad 19 tys. zgłoszeń do udziału w kolejnej edycji akcji MEiN "Szkoła do hymnu" - poinformowało na portalu X Ministerstwo Edukacji Narodowej. … » więcej 2023-11-10, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 10 listopada » więcej 2023-11-09, godz. 16:00 34 lata temu runął mur berliński 34 lata temu, 9 listopada 1989 roku, runął mur berliński, który przez 28 lat dzielił Niemcy na dwa różne państwa. Był też symbolem ideologicznego podziału… » więcej
125126127128129
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »