Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego…
2023-10-07, 10:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł/

105 lat temu Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego"

Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
Rada Regencyjna. Od lewej: Józef Ostrowski, Aleksander Kakowski, Zdzisław Lubomirski. [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 7 października 1918 roku, Rada Regencyjna Królestwa Polskiego wydała manifest "Do Narodu Polskiego", w którym zapowiadała utworzenie wolnej Polski po 123 latach zaborów. Dokument był, pod względem chronologicznym, pierwszym formalnym aktem władzy państwowej, proklamującym odbudowę niepodległości państwa polskiego.
W manifeście "Do Narodu Polskiego" trzej członkowie Rady Regencyjnej - arcybiskup warszawski Aleksander Kakowski, ówczesny prezydent miasta książę Zdzisław Lubomirski i prawnik hrabia Józef Ostrowski - napisali o odrodzeniu "Polski Zjednoczonej Niepodległej". Miała być monarchią bez króla i objąć ziemie wszystkich trzech zaborów. W dokumencie Rada Regencyjna rozwiązała też Tymczasową Radę Stanu, która funkcjonowała od stycznia 1917 roku, a także zapowiedziała powołanie rządu międzypartyjnego i rozpisanie wyborów do Sejmu.

Manifest zapowiadający utworzenie wolnej Polski został sformułowany na podstawie orędzia do Kongresu prezydenta Stanów Zjednoczonych Thomasa Woodrowa Wilsona z 8 stycznia 1918 roku. Amerykański prezydent w 13. punkcie tego dokumentu podkreślił, że należy utworzyć niezawisłe państwo polskie, zamieszkane przez ludność "niezaprzeczalnie polską", zapewnić mu dostęp do morza, a jego suwerenność zagwarantować paktem międzynarodowym. Orędzie Wilsona zostało zaakceptowane później przez państwa centralne jako podstawa rokowań pokojowych.

Rada Regencyjna stanowiła namiastkę władzy w kraju okupowanym przez Niemcy oraz Austro-Węgry. Była zależna od państw okupacyjnych i z tej przyczyny nie cieszyła się dużym poparciem w polskim społeczeństwie. Mając ograniczone kompetencje, Rada podejmowała jednak działania, między innymi w celu uwolnienia Józefa Piłsudskiego z Magdeburga i unieważnienia niemiecko-austriacko-ukraińskiego traktatu brzeskiego w punkcie oddającym Ukrainie Chełmszczyznę i część Podlasia.

Rada powołała polskie sądownictwo, szkolnictwo i administrację niższego stopnia, sprawowała nadzór nad Polską Krajową Kasą Pożyczkową, czyli bankiem centralnym przyszłego państwa, utworzyła urząd Szefa Sztabu Wojska Polskiego i uchwaliła tymczasową ustawę o powszechnym obowiązku służby wojskowej. 13 lipca 1918 roku Rada Regencyjna powołała, istniejący do dziś, Główny Urząd Statystyczny, tworząc podwaliny polskiej statystyki.

11 listopada 1918 roku Rada Regencyjna przekazała władzę nad podległym jej wojskiem brygadierowi Józefowi Piłsudskiemu, uwolnionemu z twierdzy magdeburskiej, który przybył do Warszawy specjalnym pociągiem z Berlina. Trzy dni później, 14 listopada, Rada Regencyjna rozwiązała się.

Zobacz także

2023-10-07, godz. 12:00 80 lat temu w sowieckim łagrze zmarł Eugeniusz Bodo, gwiazda polskiego kina i estrady rady Eugeniusz Bodo 80 lat temu, 7 października 1943 roku, w sowieckim łagrze w Kotłasie w obwodzie archangielskim, zmarł Eugeniusz Bodo, jeden z najbardziej popularnych aktorów… » więcej 2023-10-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 7 października » więcej 2023-10-06, godz. 14:00 Warszawskie Łazienki odzyskają niedługo stracony podczas wojny świecznik Warszawskie Łazienki odzyskają niedługo stracony podczas wojny świecznik ścienny: mieniący się złotem i ozdobiony głową Meduzy. Po ośmiu dekadach pracownicy… » więcej 2023-10-06, godz. 12:00 33 lata temu zmarł Henryk Vogelfänger, gwiazda "Wesołej Lwowskiej Fali" 33 lata temu, 6 października 1990 roku, zmarł Henryk Vogelfänger, aktor radiowy i filmowy, gwiazda przedwojennego programu radiowego "Wesoła Lwowska Fala"… » więcej 2023-10-06, godz. 10:00 W Starym Grodkowie - "Rotmistrz Witold Pilecki - Polski Super Bohater" W tym roku mijają dwie rocznice związane z postacią rotmistrza Witolda Pileckiego: 80. ucieczki z Auschwitz oraz 75. rocznica śmierci rotmistrza. Z tej okazji… » więcej 2023-10-06, godz. 08:00 Wystawa “40 lat temu na Górze Św. Anny. 21 czerwca 1983 r.” Instytut Śląski w Opolu wraz z Instytutem Historii Uniwersytetu Opolskiego zaprasza na oficjalne otwarcie wystawy wspomnieniowej 40 lat temu na Górze Św. Anny… » więcej 2023-10-06, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 6 października » więcej 2023-10-05, godz. 16:00 85 lat temu zmarła św. Faustyna, mistyczka, orędowniczka Miłosierdzia Bożego 85 lat temu, 5 października 1938 roku, zmarła Święta Faustyna, orędowniczka Miłosierdzia Bożego, jedna z największych mistyczek XX wieku. Siostra Faustyna… » więcej 2023-10-05, godz. 14:00 W całej Polsce będą tworzone i modernizowane lokalne "Izby Pamięci" W całej Polsce będą tworzone i modernizowane lokalne instytucje pamięci. Zapewni to program "Izby Pamięci". Do pierwszej ogólnopolskiej edycji zgłoszono… » więcej
127128129130131
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »