Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Mija 55 lat od samospalenia Ryszarda Siwca
2023-09-08, 16:00 Autor: IAR/E.Leo/E.Porycka/K.Koziełł

Mija 55 lat od samospalenia Ryszarda Siwca

Ryszard Siwiec. [fot. IPN]
Ryszard Siwiec. [fot. IPN]
Mija 55 lat od samospalenia Ryszarda Siwca w proteście przeciwko inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację, w której wzięły udział także polskie jednostki. 8 września 1968 roku na Stadionie Dziesięciolecia w Warszawie (obecnie Stadion Narodowy), podczas centralnych uroczystości dożynkowych, Ryszard Siwiec, weteran Armii Krajowej, filozof, oblał się rozpuszczalnikiem i podpalił, krzycząc: "Protestuję!".
Jego czyn nie wynikał z chwilowego impulsu. Znaleziona potem przez rodzinę kartka, zawierała szczegółowy plan przygotowań, między innymi listę rzeczy, które miał zabrać na stadion. W jednym z punktów zapisał, że przed podpaleniem, chce się jeszcze raz wyspowiadać. Krótko przed 8 września, w rozmowie z jednym z krewnych, uprzedził, że planuje protest. Nie zdradził jednak jego charakteru.

Do dramatycznego wydarzenia doszło w obecności przywódców partii, dyplomatów i 100-tysięcznej publiczności. Jednak płonąca na trybunach postać pozostała niemal niezauważona, przy grającej orkiestrze i tańczących zespołach. Protest przeszedł w kraju bez echa. Komunistyczne władze nakazały zatarcie wszelkich śladów z relacji dziennikarskich i filmowych. Państwowe media nie zamieściły na ten temat żadnej wzmianki, a do publicznej wiadomości podano jedynie informację o chorobie psychicznej Ryszarda Siwca, ojca pięciorga dzieci.

59-letni mężczyzna zmarł w szpitalu cztery dni później - 12 września, w wyniku poparzeń obejmujących ponad 85 procent ciała. Został pochowany na cmentarzu zasańskim.w Przemyślu.

Ryszard Siwiec pozostawił po sobie testament i nagrany na taśmie magnetofonowej antykomunistyczny manifest, zakończony wezwaniem: "Ludzie, w których może jeszcze tkwi iskierka ludzkości, uczuć ludzkich, opamiętajcie się! Usłyszcie mój krzyk, krzyk szarego, zwyczajnego człowieka, syna narodu, który własną i cudzą wolność ukochał ponad wszystko, ponad własne życie, opamiętajcie się! Jeszcze nie jest za późno!".

Pierwszą informację o samospaleniu Siwca podała sekcja polska Radia Wolna Europa w kwietniu 1969 roku. Dopiero w 1981 roku rodzinie zmarłego udało się wydać broszurę, stanowiącą pisemne świadectwo jego protestu. 10 lat później reżyser Maciej Drygas nakręcił film "Usłyszcie mój krzyk", w którym zamieścił siedmiosekundowy fragment nagrania Polskiej Kroniki Filmowej, ukazujący płonącego mężczyznę.

Po 20 latach od śmierci Ryszarda Siwca, do jego żony dotarł list pożegnalny, napisany przez niego w drodze do Warszawy 8 września 1968 roku, a przechwycony później przez bezpiekę.

Prezydent Czech Vaclav Havel przyznał pośmiertnie Ryszardowi Siwcowi jedno z najwyższych odznaczeń w tym kraju - Order Tomasza Masaryka I klasy. Prezydent Słowacji, też pośmiertnie, odznaczył go Orderem Podwójnego Białego Krzyża III klasy, najwyższym wyróżnieniem przyznawanym cudzoziemcom.

W 2003 roku prezydent Aleksander Kwaśniewski przyznał zmarłemu Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, jednak rodzina odmówiła wówczas przyjęcia odznaczenia. W setną rocznicę urodzin Siwca w 2009 roku, Sejm Rzeczpospolitej upamiętnił jego osobę specjalną uchwałą.

Imieniem Ryszarda Siwca nazwano jedną z ulic w Pradze oraz w Warszawie - w pobliżu Stadionu Narodowego, wybudowanego w miejscu dawnego - Dziesięciolecia. W 2012 roku odsłonięto tam obelisk ku jego czci.

Zobacz także

2023-10-05, godz. 16:00 85 lat temu zmarła św. Faustyna, mistyczka, orędowniczka Miłosierdzia Bożego 85 lat temu, 5 października 1938 roku, zmarła Święta Faustyna, orędowniczka Miłosierdzia Bożego, jedna z największych mistyczek XX wieku. Siostra Faustyna… » więcej 2023-10-05, godz. 14:00 W całej Polsce będą tworzone i modernizowane lokalne "Izby Pamięci" W całej Polsce będą tworzone i modernizowane lokalne instytucje pamięci. Zapewni to program "Izby Pamięci". Do pierwszej ogólnopolskiej edycji zgłoszono… » więcej 2023-10-05, godz. 12:00 85 lat temu nadano pierwszy w Polsce eksperymentalny program telewizyjny 85 lat temu, 5 października 1938 roku, nadano pierwszy w Polsce eksperymentalny program telewizyjny. Został wyemitowany występ Mieczysława Fogga oraz film… » więcej 2023-10-05, godz. 10:00 „Łączka i inne miejsca poszukiwań” – zgłoszenia do projektu Rusza VII edycja projektu edukacyjnego „Łączka i inne miejsca poszukiwań”. Projekt jest objęty Patronatem Honorowym Prezydenta RP. » więcej 2023-10-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 5 października » więcej 2023-10-04, godz. 16:00 34 lata temu zmarł Edmund Osmańczyk, dziennikarz, publicysta i korespondent wojenny 34 lata temu, 4 października 1989 roku, zmarł Edmund Osmańczyk, pisarz, poeta, dziennikarz i publicysta, do wybuchu II wojny światowej działacz narodowego… » więcej 2023-10-04, godz. 14:00 60 lat temu w Londynie zmarł Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz i aktor 60 lat temu, 4 października 1963 roku, zmarł w Londynie Zygmunt Nowakowski, pisarz, dziennikarz, aktor Teatru imienia Juliusza Słowackiego w Krakowie, w latach… » więcej 2023-10-04, godz. 12:00 105 lat temu Józef Haller objął dowództwo Armii Polskiej we Francji 105 lat temu, 4 października 1918 roku, generał Józef Haller objął dowództwo Armii Polskiej we Francji. Nazywana też Błękitną Armią, od koloru mundurów… » więcej 2023-10-04, godz. 10:00 Wkrótce (06.10) 79. rocznica przybycia pierwszego transportu powstańców warszawskich do Lamsdorf W piątek przed Pomnikiem Powstańców Warszawskich – Jeńców Stalagu 344 Lamsdorf w Łambinowicach odbędą się uroczystości rocznicowe z okazji przypadającej… » więcej 2023-10-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 4 października » więcej
142143144145146
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »