Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodziła się Zofia Posmysz
2023-08-23, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł

100 lat temu urodziła się Zofia Posmysz

Scenarzyści słuchowiska "W Jezioranach" - Zofia Posmysz-Piasecka i Władysław Milczarek. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Scenarzyści słuchowiska "W Jezioranach" - Zofia Posmysz-Piasecka i Władysław Milczarek. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
100 lat temu - 23 sierpnia 1923 roku - urodziła się Zofia Posmysz, pisarka, scenarzystka i autorka słuchowisk. Dama Orderu Orła Białego. Zmarła 8 sierpnia ubiegłego roku, tuż przed swoimi 99. urodzinami. W czasie II wojny światowej była więźniarką niemieckich obozów koncentracyjnych, między innymi Auschwitz-Birkenau i Ravensbrueck.
Przeżyła zbrodnicze pseudomedyczne eksperymenty i tzw. marsz śmierci. Po wojnie przez wiele lat pracowała jako dziennikarka i reportażystka Polskiego Radia. Była szefową redakcji i współautorką popularnej radiowej powieści "W Jezioranach". Przyczyniła się do nadania słuchowisku radiowemu wysokiego poziomu artystycznego.

Pisała scenariusze do filmów, powieści, tworzyła widowiska Teatru Telewizji. Rozgłos przyniosło jej słuchowisko radiowe "Pasażerka z kabiny 45", na motywach którego powstał film "Pasażerka" w reżyserii Andrzeja Munka, a następnie książka pod tym samym tytułem. Po tragicznej śmierci Munka obraz dokończyli jego współpracownicy. W 1964 roku na festiwalu w Cannes "Pasażerka" otrzymała nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej Fipresci oraz specjalne wyróżnienie honorowe jury festiwalu za humanistyczne i artystyczne wartości utworu. W 2006 roku odbyła się premiera wersji koncertowej opery "Pasażerka" Mieczysława Weinberga, a cztery lata później - wersji scenicznej. Także na podstawie słuchowiska radiowego Zofii Posmysz "Palę Martina Edena" powstał film fabularny pod tytułem "Mały" z 1970 roku.

Jej książki zostały przetłumaczone na wiele języków. Wydała powieści: "Wakacje nad Adriatykiem", "Ten sam doktor", "Do wolności, do śmierci, do życia", "Chrystus oświęcimski". W 2017 roku ukazał się wywiad-rzeka "Królestwo za mgłą", w którym pisarka opowiedziała o obozowych doświadczeniach.

Zofia Posmysz została wyróżniona Nagrodą Komitetu do spraw Radia i Telewizji za osiągnięcia autorskie w dziedzinie słuchowisk, Złotym Mikrofonem oraz nagrodą Honorowy Wielki Splendor za całokształt dorobku w dziedzinie twórczości radiowej. Otrzymała też Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", Nagrodę im. Witolda Hulewicza oraz TOTUS 2013.

W 2020 roku Zofia Posmysz została uhonorowana Orderem Orła Białego. To najwyższe polskie odznaczenie otrzymała "w uznaniu znamienitych zasług w upowszechnianiu wiedzy o Holokauście i martyrologii Polaków, więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych w czasach II wojny światowej, za przekazywanie świadectwa prawdy o Zagładzie poprzez działalność artystyczną i twórczą".

(więcej)

Urodziła się 23 sierpnia 1923 roku w Krakowie. Podczas okupacji uczyła się na tajnych kompletach gimnazjalnych i była robotnicą w fabryce kabli. W kwietniu 1942 roku, na podstawie donosu, została aresztowana za kolportowanie ulotek Związku Walki Zbrojnej. Po sześciu tygodniach śledztwa w krakowskim więzieniu Gestapo przy ulicy Montelupich zesłano ją do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Miała wówczas niespełna 19 lat.

Przeżyła dwa miesiące kompanii karnej w Budach, była poddawana eksperymentom pseudomedycznym. Dwa razy ratował ją od śmierci lekarz obozowy Janusz Mąkowski. Potem wykonywała lżejsze zajęcia w kuchni i magazynie żywności. W styczniu 1945 roku przeszła w tzw. marszu śmierci z Auschwitz-Birkenau do Wodzisławia Śląskiego, skąd została przetransportowana do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrueck, a następnie do jego filii w Neustadt-Glewe, gdzie doczekała wyzwolenia. Droga do rodzinnego domu - na piechotę - zajęła jej trzy tygodnie.

Po wojnie ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1952 do 1975 roku pracowała w Polskim Radiu.

Przez długie lata współpracowała z Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, do którego przyjeżdżają między innymi wycieczki młodych Niemców. Mówiła, że za swoją życiową misję uznaje głoszenie prawdy o historii obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz niemieckim Wielkim Krzyżem Zasługi na Wstędze.

Zmarła 8 sierpnia 2022 roku w oświęcimskim hospicjum. Została pochowana na cmentarzu komunalnym w Oświęcimiu.

Zobacz także

2023-08-24, godz. 14:00 57 lat temu zmarł generał "Bór" Komorowski 57 lat temu, 24 sierpnia 1966 roku, zmarł generał Tadeusz "Bór" Komorowski, komendant główny Armii Krajowej, Naczelny Wódz Polskich Sił Zbrojnych i premier… » więcej 2023-08-24, godz. 10:00 Dzień Niepodległości i półtora roku od rosyjskiej inwazji W Ukrainie, ogarniętej wojną, jest dziś (24 sierpnia) obchodzony Dzień Niepodległości, upamiętniający proklamowanie niepodległości od Związku Radzieckiego… » więcej 2023-08-24, godz. 12:00 CMJW - Żołnierska „Praca dla pokoju” w miejscu pamięci W Łambinowicach trwa międzynarodowy projekt łączący wolontariat w miejscu pamięci z poznawaniem trudnej historii Europy w XX w. To inicjatywa Muzeum, ale… » więcej 2023-08-24, godz. 08:00 Prezes IPN otworzył wystawę poświęconą konsekwencjom paktu Ribbentrop-Mołotow W Przemyślu w 84. rocznicę podpisania paktu Ribbentrop-Mołotow prezes Instytutu Pamięci Narodowej Karol Nawrocki otworzył wystawę poświęconą konsekwencjom… » więcej 2023-08-24, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 24 sierpnia » więcej 2023-08-23, godz. 16:00 Przed galerią Narodowego Centrum Kultury Kordegarda stanęła instalacja "Kopernik - Konstelacje”. Przed galerią Narodowego Centrum Kultury Kordegarda stanęła instalacja plenerowa "Kopernik - Konstelacje”. To zwycięska praca w międzynarodowym konkursie… » więcej 2023-08-23, godz. 12:45 Wiceprezes IPN Krzysztof Szwagrzyk o poszukiwaniach urn z prochami polskich więźniarek KL Ravensbrück Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi na terenie cmentarza w Fürstenbergu w Niemczech poszukiwania miejsc, gdzie mogą być jeszcze prochy Polek, zamordowanych… » więcej 2023-08-23, godz. 10:00 Polacy w Manchesterze pożegnali gen. Kmicic-Skrzyńskiego Był członkiem Legionów, a dokładniej: słynnej "siódemki Beliny". Walczył w pierwszej i drugiej wojnie światowej. Polacy w Manchesterze pożegnali trumnę… » więcej 2023-08-23, godz. 08:00 84 lata temu III Rzesza i ZSRR podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow 84 lata temu, 23 sierpnia 1939 roku, Niemcy i ZSRR podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow, określany jako IV rozbiór Polski. Dokument, zawarty na kilka dni przed… » więcej
164165166167168
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »