Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 100 lat temu urodziła się Zofia Posmysz
2023-08-23, 14:00 Autor: IAR/E.Porycka/O.Kłosińska/K.Koziełł

100 lat temu urodziła się Zofia Posmysz

Scenarzyści słuchowiska "W Jezioranach" - Zofia Posmysz-Piasecka i Władysław Milczarek. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Scenarzyści słuchowiska "W Jezioranach" - Zofia Posmysz-Piasecka i Władysław Milczarek. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
100 lat temu - 23 sierpnia 1923 roku - urodziła się Zofia Posmysz, pisarka, scenarzystka i autorka słuchowisk. Dama Orderu Orła Białego. Zmarła 8 sierpnia ubiegłego roku, tuż przed swoimi 99. urodzinami. W czasie II wojny światowej była więźniarką niemieckich obozów koncentracyjnych, między innymi Auschwitz-Birkenau i Ravensbrueck.
Przeżyła zbrodnicze pseudomedyczne eksperymenty i tzw. marsz śmierci. Po wojnie przez wiele lat pracowała jako dziennikarka i reportażystka Polskiego Radia. Była szefową redakcji i współautorką popularnej radiowej powieści "W Jezioranach". Przyczyniła się do nadania słuchowisku radiowemu wysokiego poziomu artystycznego.

Pisała scenariusze do filmów, powieści, tworzyła widowiska Teatru Telewizji. Rozgłos przyniosło jej słuchowisko radiowe "Pasażerka z kabiny 45", na motywach którego powstał film "Pasażerka" w reżyserii Andrzeja Munka, a następnie książka pod tym samym tytułem. Po tragicznej śmierci Munka obraz dokończyli jego współpracownicy. W 1964 roku na festiwalu w Cannes "Pasażerka" otrzymała nagrodę Międzynarodowej Federacji Krytyki Filmowej Fipresci oraz specjalne wyróżnienie honorowe jury festiwalu za humanistyczne i artystyczne wartości utworu. W 2006 roku odbyła się premiera wersji koncertowej opery "Pasażerka" Mieczysława Weinberga, a cztery lata później - wersji scenicznej. Także na podstawie słuchowiska radiowego Zofii Posmysz "Palę Martina Edena" powstał film fabularny pod tytułem "Mały" z 1970 roku.

Jej książki zostały przetłumaczone na wiele języków. Wydała powieści: "Wakacje nad Adriatykiem", "Ten sam doktor", "Do wolności, do śmierci, do życia", "Chrystus oświęcimski". W 2017 roku ukazał się wywiad-rzeka "Królestwo za mgłą", w którym pisarka opowiedziała o obozowych doświadczeniach.

Zofia Posmysz została wyróżniona Nagrodą Komitetu do spraw Radia i Telewizji za osiągnięcia autorskie w dziedzinie słuchowisk, Złotym Mikrofonem oraz nagrodą Honorowy Wielki Splendor za całokształt dorobku w dziedzinie twórczości radiowej. Otrzymała też Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", Nagrodę im. Witolda Hulewicza oraz TOTUS 2013.

W 2020 roku Zofia Posmysz została uhonorowana Orderem Orła Białego. To najwyższe polskie odznaczenie otrzymała "w uznaniu znamienitych zasług w upowszechnianiu wiedzy o Holokauście i martyrologii Polaków, więźniów niemieckich obozów koncentracyjnych w czasach II wojny światowej, za przekazywanie świadectwa prawdy o Zagładzie poprzez działalność artystyczną i twórczą".

(więcej)

Urodziła się 23 sierpnia 1923 roku w Krakowie. Podczas okupacji uczyła się na tajnych kompletach gimnazjalnych i była robotnicą w fabryce kabli. W kwietniu 1942 roku, na podstawie donosu, została aresztowana za kolportowanie ulotek Związku Walki Zbrojnej. Po sześciu tygodniach śledztwa w krakowskim więzieniu Gestapo przy ulicy Montelupich zesłano ją do niemieckiego obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Miała wówczas niespełna 19 lat.

Przeżyła dwa miesiące kompanii karnej w Budach, była poddawana eksperymentom pseudomedycznym. Dwa razy ratował ją od śmierci lekarz obozowy Janusz Mąkowski. Potem wykonywała lżejsze zajęcia w kuchni i magazynie żywności. W styczniu 1945 roku przeszła w tzw. marszu śmierci z Auschwitz-Birkenau do Wodzisławia Śląskiego, skąd została przetransportowana do niemieckiego obozu koncentracyjnego Ravensbrueck, a następnie do jego filii w Neustadt-Glewe, gdzie doczekała wyzwolenia. Droga do rodzinnego domu - na piechotę - zajęła jej trzy tygodnie.

Po wojnie ukończyła polonistykę na Uniwersytecie Warszawskim. Od 1952 do 1975 roku pracowała w Polskim Radiu.

Przez długie lata współpracowała z Międzynarodowym Domem Spotkań Młodzieży w Oświęcimiu, do którego przyjeżdżają między innymi wycieczki młodych Niemców. Mówiła, że za swoją życiową misję uznaje głoszenie prawdy o historii obozu zagłady Auschwitz-Birkenau. Została odznaczona Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz niemieckim Wielkim Krzyżem Zasługi na Wstędze.

Zmarła 8 sierpnia 2022 roku w oświęcimskim hospicjum. Została pochowana na cmentarzu komunalnym w Oświęcimiu.

Zobacz także

2023-08-23, godz. 12:45 Wiceprezes IPN Krzysztof Szwagrzyk o poszukiwaniach urn z prochami polskich więźniarek KL Ravensbrück Biuro Poszukiwań i Identyfikacji IPN prowadzi na terenie cmentarza w Fürstenbergu w Niemczech poszukiwania miejsc, gdzie mogą być jeszcze prochy Polek, zamordowanych… » więcej 2023-08-23, godz. 10:00 Polacy w Manchesterze pożegnali gen. Kmicic-Skrzyńskiego Był członkiem Legionów, a dokładniej: słynnej "siódemki Beliny". Walczył w pierwszej i drugiej wojnie światowej. Polacy w Manchesterze pożegnali trumnę… » więcej 2023-08-23, godz. 08:00 84 lata temu III Rzesza i ZSRR podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow 84 lata temu, 23 sierpnia 1939 roku, Niemcy i ZSRR podpisały pakt Ribbentrop-Mołotow, określany jako IV rozbiór Polski. Dokument, zawarty na kilka dni przed… » więcej 2023-08-23, godz. 07:30 Kalendarium historyczne na dziś 23 sierpnia » więcej 2023-08-22, godz. 16:00 W domu rodzinnym Hitlera ma zostać umieszczony posterunek policji W byłym domu Adolfa Hitlera w Braunau am Inn ma zostać umieszczony posterunek policji - donoszą austriackie media. Decyzja o dalszym użytkowaniu budynku, w… » więcej 2023-08-22, godz. 14:00 103 rocznica bitwy o Białystok Dziś mijają 103 lata od Bitwy o Białystok podczas wojny polsko-bolszewickiej. Obchody rocznicy odbyły się przed pomnikiem Marszałka Józefa Piłsudskieg… » więcej 2023-08-22, godz. 12:00 82 lata temu rozpoczął działalność Teatr Rapsodyczny w Krakowie 82 lata temu, 22 sierpnia 1941 roku, podczas niemieckiej okupacji rozpoczął działalność konspiracyjny Teatr Rapsodyczny w Krakowie. Jednym z jego aktorów… » więcej 2023-08-22, godz. 10:00 Międzynarodowy Dzień Pamięci Ofiar Przemocy z Powodu Religii lub Wiary 22 sierpnia przypada Międzynarodowy Dzień Upamiętniający Ofiary Aktów Przemocy ze względu na Religię lub Wyznanie. Ustanowiony 28 maja 2019 roku, z inicjatywy… » więcej 2023-08-22, godz. 08:00 439 lat temu zmarł Jan Kochanowski, najsłynniejszy polski poeta renesansowy 439 lat temu, 22 sierpnia 1584 roku, zmarł Jan Kochanowski, najwybitniejszy poeta polskiego renesansu, autor dramatu "Odprawa posłów greckich", fraszek, pieśni… » więcej
151152153154155
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »