Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka…
2023-06-29, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł

15 lat temu zmarła Anka Kowalska, pisarka i poetka, działaczka demokratycznej opozycji

Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
Anka Kowalska. [fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe]
15 lat temu, 29 czerwca 2008 roku, zmarła Anka Kowalska, pisarka, poetka i dziennikarka, w okresie PRL działaczka demokratycznej opozycji. Była autorką zbiorów poezji, między innymi "Credo najmniejsze", "Psalm z doliny", wydanych w drugim obiegu "Wierszy z obozu internowanych" oraz przetłumaczonej na kilka języków, głośnej powieści "Pestka", zekranizowanej w latach 90. XX wieku.
Anka Kowalska współpracowała z Komitetem Obrony Robotników, działała w Komitecie Samoobrony Społecznej "KOR". Redagowała pismo "Komunikat KOR", była nieformalnym sekretarzem Komisji Redakcyjnej. Jej dziełem był w dużej mierze tzw. korkowiec - suchy i precyzyjny, z niewielkim zasobem słów, język dokumentów KOR. Prowadziła także bank informacji o represjach. Była wielokrotnie zatrzymywana, w jej mieszkaniu funkcjonariusze Służby Bezpieczeństwa przeprowadzali rewizje.

W październiku 1979 roku brała udział w głodówce w kościele św. Krzyża w Warszawie w obronie uwięzionych działaczy Karty 77 w Czechosłowacji. Współpracowała z Komisją Helsińską, uczestniczyła w pracach nad dokumentem "Raport Madrycki. O przestrzeganiu praw człowieka i obywatela w Polsce". W 1980 roku wstąpiła do Solidarności, była członkinią Komitetu Założycielskiego "S" w Instytucie Wydawniczym PAX. Po wprowadzeniu stanu wojennego, 13 grudnia 1981 roku została internowana, przetrzymywano ją w Ośrodku Odosobnienia w Warszawie-Grochowie, w Gołdapi oraz w Darłówku. Została zwolniona 1 czerwca 1982 roku.

Była sygnatariuszką - w lutym 1984 roku - oświadczenia byłych członków KSS KOR, Karty 77 i podziemnej "S", potępiających procesy polityczne w obu krajach. W listopadzie tego samego roku, po zabójstwie księdza Jerzego Popiełuszki, współorganizowała Komitet Obywatelski Przeciw Przemocy w Warszawie.

W latach 70. i 80. publikowała w niezależnym piśmie "Zapis", emigracyjnym "Pulsie" i paryskiej "Kulturze", współpracowała z "Zeszytami Historycznymi" wydawanymi przez Instytut Literacki w Paryżu. Jej utwory drukowały podziemne wydawnictwa, i tak "Wiersze z obozu internowanych" wydała w 1983 roku Biblioteka Obserwatora Stanu Wojennego, a dwa lata później tom "Racja stanu (...)" wyszedł nakładem, również w drugim obiegu, Przedświtu Warszawskiej Niezależnej Oficyny Poetów i Malarzy, a później Solidarności Walczącej.

W 2006 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył Ankę Kowalską Krzyżem Komandorskim z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.

(więcej)

Urodziła się 22 lutego 1932 roku w Sosnowcu. W 1955 roku ukończyła filologię polską na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Debiutowała podczas studiów wierszami drukowanymi w "Słowie Powszechnym". Po studiach zamieszkała w Warszawie. W latach 1955-1962 pracowała jako korektorka, a następnie redaktorka w "Kierunkach" i "Słowie Powszechnym".

Pisała dla wydawnictwa PAX, w latach 1960-68 należała do Stowarzyszenia "Pax", z którego wystąpiła w proteście przeciwko stanowisku stowarzyszenia wobec wydarzeń Marca'68.

Współpracowała z pismami: "Puls", "Zapis", "Biuletyn Informacyjny", z paryską "Kultury", a także z Polskim Radiem i z "Gazetą Wyborczą".

Anka Kowalska była laureatką Nagrody Młodych im. Włodzimierza Pietrzaka w 1959 roku, Nagrody Peleryny na Ogólnopolskim Festiwalu Studentów w Gdańsku w 1961-ym, za tom poezji "Credo najmniejsze", oraz Nagrody POLCUL Foundation - Niezależnej Fundacji Popierania Kultury Polskiej w Sydney w 1982 roku.

Zmarła 29 czerwca 2008 roku w Warszawie. Została pochowana na cmentarzu przy parafii św. Józefa Rzemieślnika w Sosnowcu.

W 2011 roku nakładem Wydawnictwa Więź ukazała się książka Anki Kowalskiej "Folklor tamtych lat", zawierająca wspomnienia i wiersze, opisujące wydarzenia kilku lat działalności KOR.

Zobacz także

2023-06-30, godz. 10:00 Zabytkowa architektura w obiektywie Już 3 lipca poznamy laureatów konkursu fotograficznego "Zabytkowa architektura wsi opolskiej". » więcej 2023-06-30, godz. 08:00 80 lat temu Niemcy aresztowali generała Stefana Roweckiego "Grota" 80 lat temu, 30 czerwca 1943 roku, w Warszawie Gestapo aresztowało generała Stefana Roweckiego "Grota", organizatora i pierwszego dowódcę Armii Krajowej. Był… » więcej 2023-06-30, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 30 czerwca » więcej 2023-06-29, godz. 14:00 82 lata temu zmarł Ignacy Paderewski, pianista i kompozytor, współtwórca niepodległej Polski 82 lata temu, 29 czerwca 1941 roku, zmarł Ignacy Jan Paderewski, światowej sławy pianista i kompozytor, działacz na rzecz odzyskania przez nasz kraj niepodległości… » więcej 2023-06-29, godz. 12:00 Koncert LIPCOWE z okazji 78. rocznicy Obławy Augustowskiej. 8 lipca zapraszamy Was na wyjątkowe wydarzenie multimedialno - muzyczne, które powstało przy współpracy Instytut Pileckiego i wspaniałych polskich artystów… » więcej 2023-06-29, godz. 10:00 Poznaj II Rzeczpospolitą Wczoraj minęła 104 rocznica podpisania traktatu wersalskiego, który przywrócił Polskę na mapy i w znacznej mierze wyznaczył jej międzywojenne granice… » więcej 2023-06-29, godz. 08:00 83. rocznica trzeciej deportacji Polaków w głąb ZSRR 83 lata temu, w nocy z 28 na 29-ty czerwca 1940 roku, NKWD rozpoczęło trzecią - z czterech - masową deportację obywateli polskich w głąb Związku Radzieckiego… » więcej 2023-06-29, godz. 08:00 Kalendarium historyczne na dziś 29 czerwca » więcej 2023-06-28, godz. 16:00 104 lata temu podpisano traktat wersalski 104 lata temu, 28 czerwca 1919 roku, podczas paryskiej konferencji pokojowej podpisano traktat wersalski, wprowadzający nowy ład w Europie po I wojnie światowej… » więcej
178179180181182
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »