Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-09-05, 01:00 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
5 września
1580 - Wojska polsko-węgierskie zdobyły moskiewską twierdzę Wielkie Łuki. W trakcie rabowania palącej się twierdzy doszło do eksplozji prochowni, w wyniku której zginęło 200 Polaków i Węgrów oraz większość załogi moskiewskiej.

1897 - We wsi Pstrągowa na Podkarpaciu urodził się Kazimierz Iranek-Osmecki, pułkownik WP, w czasie II wojny światowej od 1943 r. szef Oddziału IV (Kwatermistrzowskiego), a od 1944 r. Oddziału II (Informacyjno-Wywiadowczego) Komendy Głównej Armii Krajowej.

1914 - Na ziemiach Królestwa Polskiego, zajętych przez wojska niemieckie, Józef Piłsudski powołał Polską Organizację Narodową.

1915 - W Lovranie w Chorwacji zmarł Stanisław Witkiewicz, malarz, pisarz, krytyk i teoretyk sztuki, twórca stylu zakopiańskiego w architekturze.

1917 - W Krakowie zmarł Marian Smoluchowski, fizyk, profesor Uniwersytetu Lwowskiego i Uniwersytetu Jagiellońskiego, jeden z najwybitniejszych uczonych polskich.

1924 - We Lwowie podczas otwarcia Targów Wschodnich członkowie Ukraińskiej Organizacji Wojskowej dokonali nieudanego zamachu bombowego na prezydenta RP Stanisława Wojciechowskiego.

1942 - Początek tzw. Wielkiej Szpery, akcji, w czasie której Niemcy deportowali z łódzkiego getta do niemieckiego obozu zagłady Kulmhof w Chełmnie nad Nerem dzieci oraz osoby starsze i chore, w sumie 15-20 tys. Żydów.

1942 - Dowódca SS i policji na dystrykt warszawski wydał obwieszczenie przypominające o karze śmierci za udzielanie pomocy Żydom.

1942 - W Warszawie urodziła się Teresa Tuszyńska, aktorka, modelka, wystąpiła w filmach "Rozwodów nie będzie", "Tarpany", "Biały niedźwiedź", "Poczmistrz"; największą popularność przyniosła jej rola Margueritte w filmie Janusza Morgensterna "Do widzenia, do jutra".

1944 - Powstanie Warszawskie: Oddziały powstańcze wycofały się z Elektrowni na Powiślu.

1946 - W Krakowie Najwyższy Trybunał Narodowy skazał na karę śmierci nazistowskiego zbrodniarza Amona Goetha, komendanta niemieckiego obozu koncentracyjnego KL Plaszow; wyrok wykonano 13 września 1946 r. w krakowskim więzieniu przy ul. Montelupich.

1956 - Początek obrad Sejmu, w czasie których uchylono przepisy o socjalistycznej dyscyplinie pracy oraz zmieniono ustawę o szkolnictwie wyższym, zwiększającą prawa szkół wyższych.

1959 - W Modelu na Mazowszu urodził się Waldemar Pawlak, prezes Polskiego Stronnictwa Ludowego w latach 1991-97 i 2005-12; parlamentarzysta, premier RP w 1992 r. oraz w latach 1993-1995; wicepremier i minister gospodarki (2007-12); prezes Zarządu Głównego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych.

1965 - W Warszawie zmarł Bohdan Pniewski, architekt, profesor Politechniki Warszawskiej i Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie; projektował m.in. hotel Patria w Krynicy, gmachy Sądów Grodzkich w Warszawie, Ministerstwa Komunikacji i Narodowego Banku Polskiego; autor rozbudowy zespołu budynków Sejmu oraz gmachu Teatru Wielkiego.

1980 - Początek VI Plenum KC PZPR, na którym odwołano z funkcji I sekretarza Edwarda Gierka; jego następcą na tym stanowisku został Stanisław Kania.

1980 - Premiera filmu "Grzeszny żywot Franciszka Buły" w reż. Janusza Kidawy.

1981 - W gdańskiej hali "Olivia" rozpoczął się I Krajowy Zjazd Delegatów NSZZ "Solidarność".

1981 - W wyniku buntu w więzieniu w Bydgoszczy z zakładu uciekło 188 osób.

1986 - Premiera filmu "Jezioro Bodeńskie" w reż. Janusza Zaorskiego.

1991 - Polska i Litwa wznowiły stosunki dyplomatyczne.

1992 - W Warszawie zmarł Bohdan Korzeniewski, historyk i krytyk teatru, reżyser, tłumacz, pedagog.

2011 - Komisja Jerzego Millera badająca katastrofę smoleńską zakończyła prace nad publikacją protokołu z załącznikami - w tym stenogramami rozmów z kokpitu i wieży w Smoleńsku.

2020 – W Krakowie zmarł arcybiskup senior archidiecezji lwowskiej kardynał Marian Jaworski. W latach 1991-2008 był pierwszym po II wojnie światowej arcybiskupem metropolitą lwowskim obrządku łacińskiego, a w latach 1992–2008 przewodniczącym Konferencji Episkopatu Ukrainy. W 2017 r. prezydent Andrzej Duda odznaczył go Orderem Orła Białego.

2023 – W Warszawie zmarła członkini Szarych Szeregów i Armii Krajowej, prezes Zarządu Głównego Światowego Związku Żołnierzy AK (2021-2023) Teresa Stanek ps. „Mitsuko”.

Zobacz także

2024-10-05, godz. 09:00 45 lat temu zmarł Zygmunt Hertz, współzałożyciel paryskiej "Kultury" 45 lat temu, 5 października 1979 roku, zmarł Zygmunt Hertz, współtwórca i pracownik Instytutu Literackiego, polskiego wydawnictwa emigracyjnego, publikującego… » więcej 2024-10-05, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 5 października » więcej 2024-10-04, godz. 15:00 Prudnik uporządkował ewidencję zabytków Blisko 20 lat trwało przyjęcie Gminnej Ewidencji Zabytków dla terenów wiejskich gminy Prudnik. Dokument jest istotny dla mieszkańców, inwestorów oraz samorządu… » więcej 2024-10-04, godz. 13:00 35 lat temu zmarł Edmund Osmańczyk, dziennikarz, publicysta, senator I kadencji 35 lat temu, 4 października 1989 roku, zmarł Edmund Osmańczyk, pisarz, poeta, dziennikarz i publicysta, do wybuchu II wojny światowej działacz narodowego… » więcej 2024-10-04, godz. 11:00 106 lat temu Józef Haller objął dowództwo Armii Polskiej we Francji 106 lat temu, 4 października 1918 roku, generał Józef Haller objął dowództwo Armii Polskiej we Francji. Nazywana też "Błękitną Armią", od koloru mundurów… » więcej 2024-10-04, godz. 09:00 120 lat temu urodził się Henryk Vogelfänger, prawnik i gwiazda "Wesołej Lwowskiej Fali" 120 lat temu, 4 października 1904 roku, urodził się Henryk Vogelfänger, prawnik, a także aktor radiowy i filmowy. Był gwiazdą przedwojennego programu radiowego… » więcej 2024-10-04, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 4 października » więcej 2024-10-03, godz. 23:34 Quest dla uczniów „Śladami Powstańczej Warszawy” „Śladami Powstańczej Warszawy”, czyli historia w terenie. W Muzeum Niepodległości zainaugurowano quest - grę terenową dla dzieci i młodzieży. » więcej 2024-10-03, godz. 13:00 Mija 34. rocznica zjednoczenia Niemiec 34 lata temu, 3 października 1990 roku, NRD i RFN po 41 latach zjednoczyły się w jedno państwo. Wydarzenie to upamiętni obchodzone dzisiaj święto narodowe… » więcej 2024-10-03, godz. 11:00 Powstańcy Warszawscy w Lamsdorf – 80. rocznica pierwszego transportu W nocy z 6 na 7 października 1944 r. do Stalagu 344 Lamsdorf przybył pierwszy transport Powstańców Warszawskich. W 80. rocznicę tego wydarzenia Centralne… » więcej
34567
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »