Tam, gdzie w pierwszej turze wyborów nie zostanie wyłoniony kandydat na wójta, burmistrza lub prezydenta miasta, i będzie potrzebna druga tura, wyborcy pójdą do urn 21 kwietnia. O zwycięstwo w niej będzie walczyło dwóch kandydatów, którzy otrzymali najlepszy wynik.

Zgodnie z kalendarzem wyborczym wybory samorządowe powinny były odbyć się jesienią 2023 roku, jednak z uwagi na zbieg terminów wyborów parlamentarnych i samorządowych, te drugie na mocy ustawy zostały przesunięte na wiosnę 2024. W ten sposób obecna kadencja władz samorządowych została wydłużona do 30 kwietnia (2024).

Od poprzednich wyborów, to jest od 2018 roku, wydłużono z 4 do 5 lat kadencję organów samorządowych, wprowadzono zapis o dwukadencyjności wójtów, burmistrzów i prezydentów miast, ale nie - radnych, a także wprowadzono jednomandatowe okręgi wyborcze w gminach do 20 tysięcy mieszkańców. W prawie wyborczym znalazł się między innymi zakaz członkostwa tych osób w obwodowej komisji wyborczej, które są bliskimi kandydata startującego w wyborach, to jest między innymi małżonkowie i rodzeństwo.

(więcej)

Zgodnie konstytucją, prawo głosu w wyborach samorządowych ma każdy obywatel Polski, który najpóźniej w dniu głosowania ukończył 18 lat i posiada czynne prawo wyborcze, czyli nie został pozbawiony praw publicznych albo ubezwłasnowolniony.

W wyborach samorządowych mogą wziąć udział ci obywatele Unii Eurpejskiej lub Wielkiej Brytanii, którzy ukończyli 18 lat, nie mają obywatelstwa polskiego, ale na stałe mieszkają na obszarze danej gminy w Polsce. Warunkiem jest obecność w spisie wyborców prowadzonym przez gminę. Mają prawo wybierania do rady gminy oraz prawo wybierania wójta, burmistrza i prezydenta miasta.

Ogólną zasadą jest to, że w wyborach samorządowych, w przeciwieństwie do wyborów prezydenckich i parlamentarnych, wyborcy mogą głosować tylko w miejscu zamieszkania. Nie można więc wziąć ze swojej gminy zaświadczenia o prawie do głosowania i wyjechać na weekend, by oddać głos w innej gminie czy województwie. Zasadą jest to, że mieszkańcy gminy, powiatu lub województwa tworzą wspólnotę samorządową, która ma prawo decydowania o swoich władzach, a nie o władzach innych wspólnot. Nie można także wziąć udziału w wyborach, przebywając za granicą lub na statku. Wyjątkowo do listy wyborców można dopisać osoby z niepełnosprawnością, jeśli w ich właściwym obwodzie lokal jest niedostosowany do potrzeb wyborców z niepełnosprawnościami, a ponadto dla osób przebywających w szpitalach mogą być utworzone tzw. obwody odrębne.

(więcej)

Państwowa Komisja Wyborcza wylosowała 12 marca (2024) numery list komitetów ogólnopolskich. Oto one:

Komitet Wyborczy Prawo i Sprawiedliwość - nr 1 Komitet Wyborczy Wyborców Konfederacja i Bezpartyjni Samorządowcy - nr 2 Koalicyjny Komitet Wyborczy Trzecia Droga Polska 2050 Szymona Hołowni - Polskie Stronnictwo Ludowe - nr 3 Koalicyjny Komitet Wyborczy Lewica - nr 4 Koalicyjny Komitet Wyborczy Koalicja Obywatelska - nr 5 Komitet Wyborczy Stowarzyszenie "Bezpartyjni Samorządowcy" - nr 6.