Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 132 lata temu urodził się gen. Stanisław Maczek…
2024-03-31, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

132 lata temu urodził się gen. Stanisław Maczek, dowódca 1. Dywizji Pancernej

gen. Stanisław Maczek
gen. Stanisław Maczek
132 lata temu, 31 marca 1892 roku, urodził się generał Stanisław Maczek, jeden z najwybitniejszych polskich dowódców II wojny światowej, który nie przegrał żadnej bitwy. Kawaler Orderu Orła Białego. Zmarł w 1994 roku.
Uczestniczył w wojnie polsko-bolszewickiej. Był pierwszym w odrodzonym Wojsku Polskim oficerem, awansowanym na polu bitwy przez marszałka Józefa Pisłudskiego. Otrzymał stopień kapitana. Walczył w wojnie obronnej 1939 roku. Od 1942 dowodził 1. Dywizją Pancerną, która wsławiła się walkami na Zachodzie. Jego jednostka, wchodząca w skład korpusu kanadyjskiego, walczyła we Francji, Belgii, Holandii i północnych Niemczech. Odegrała decydującą rolę w zwycięskiej dla aliantów bitwie pod Falaise w sierpniu 1944 roku. Dwa miesiące później, podczas walk o wolność Holandii, zdobyła Bredę. Ze względu na szybkość i skuteczność działania oraz czarne naszywki na mundurach, Niemcy nazywali żołnierzy 1. Dywizji - "czarnymi diabłami".

Po wojnie, Holendrzy, wdzięczni za ocalenie zabytkowej Bredy, przyznali generałowi Maczkowi honorowe obywatelstwo kraju. "Myśmy oszczędzali miasta, nie robiliśmy szkód" - podkreślał generał Maczek. "Tylko nasz żołnierz był od razu przyjacielem i na rękach noszonym wybawcą. Szybkość i zaskoczenie są tymi elementami, dzięki którym można o wiele więcej zdziałać niż wielką ilością bombardowań".

W 1945 roku generał Stanisław Maczek osiadł w Wielkiej Brytanii. Pozbawiony świadczeń przysługujących żołnierzom alianckim, pracował jako sprzedawca i barman. W kraju komunistyczne władze odebrały mu polskie obywatelstwo. Generał odzyskał je dopiero w 1989. Rok później został awansowany przez prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego do stopnia generała broni.

Stanisław Maczek opublikował wspomnienia wojenne "Od podwody do czołga (...)". W 1994 roku został kawalerem Orderu Orła Białego. Zmarł w tym samym roku w Edynburgu, w wieku 102 lat. Został pochowany na Polskim Honorowym Cmentarzu Wojskowym w Bredzie.
Generał Stanisław Maczek mówił: "Żołnierz polski walczy o wolność wszystkich narodów, ale umiera tylko dla Polski".

(więcej)

Urodził się 31 marca 1892 roku w miejscowości Szczerzec koło Lwowa. Ukończył gimnazjum w Drohobyczu. Studiował na Wydziale Humanistycznym Uniwersytetu Lwowskiego.

Powołany do armii austriackiej, podczas I wojny światowej został wysłany na front włoski. Po zawieszeniu broni 11 listopada 1918 roku zdezerterował i wstąpił do Wojska Polskiego. Walczył w wojnie polsko-ukraińskiej oraz polsko-bolszewickiej, broniąc Lwowa przed Armią Czerwoną.

Po zakończeniu działań wojennych był szefem ekspozytury wywiadu wojskowego we Lwowie. Pełnił funkcję zastępcy dowódcy 76. Pułku Piechoty oraz dowodził 81. Pułkiem Strzelców Grodzieńskich. W 1938 roku otrzymał dowództwo 10. Brygady Kawalerii, pierwszej polskiej jednostki zmotoryzowanej, stanowiącej zalążek sił pancernych.

We wrześniu 1939, jako dowódca 10. Brygady, wsławił się w bitwach pod Jordanowem, Wiśniczem, Łańcutem i Rzeszowem, zadając Niemcom ciężkie straty. Jednostka brała udział w walkach odwrotowych na rzecz Armii Kraków i Karpaty. Po agresji sowieckiej na Polskę 17 września, Stanisław Maczek przedostał się do Francji. Tam otrzymał awans na stopień generała brygady, a wkrótce zasłużył się w walkach z Niemcami na froncie w Szampanii. Dowódca opowiadał się za prowadzeniem wojny w sposób nowoczesny, był przekonany, że o wyniku współczesnych bitew decyduje tempo działań i siła ognia, a to zależy od nowoczesnej artylerii i opancerzenia. W 1942 roku zorganizował w Wielkiej Brytanii 1. Dywizję Pancerną. W jej skład weszli żołnierze i oficerowie, walczący wcześniej pod komendą Maczka w Polsce i we Francji. Dywizja włączyła się do walki 1 sierpnia 1944 roku, lądując w Normandii w pobliżu Caen. Odegrała pierwszoplanową rolę w bitwie pod Falaise, zdobyła Abbeville, Saint-Omer, Cassel we Francji, Ypres i Gandawę w Belgii, Antwerpię - wspólnie z Brytyjczykami i Bredę w Holandii, kończąc szlak bojowy w Wilhelmshaven w Niemczech.

Stanisław Maczek od maja 1945 roku pełnił obowiązki dowódcy I Korpusu Polskiego w Szkocji. W czerwcu (1945) otrzymał awans na stopień generała dywizji. Po rozformowaniu wojska pozostał na emigracji. Zmarł w 1994 roku.

W Holandii znajduje się wiele upamiętnień generała Maczka, między innymi jego imieniem nazwano ulice w Bredzie i Dongen, a w 2013 roku - specjalnie wyhodowaną odmianę tulipana. W 75. rocznicę wyzwolenia Bredy przez 1. Dywizję Pancerną (2019), na jeden dzień symbolicznie zmieniono nazwę stadionu holenderskiej drużyny piłkarskiej NAC Breda na Stadion im. Stanisława Maczka. Upamiętnienia generała są też w Belgii, Francji, a także w Edynburgu, gdzie między innymi na dziedzińcu budynku rady miejskiej postawiono ławeczkę-pomnik, a jedną z alejek w parku Meadows nazwano imieniem polskiego dowódcy.

W naszym kraju generał Maczek jest patronem ulic, szkół, hufców harcerskich. Są jego pomniki, murale i tablice pamiątkowe.

Zobacz także

2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej 2024-07-11, godz. 09:00 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli, apogeum zbrodni wołyńskiej 81 lat temu, 11 lipca 1943 roku, podczas II wojny światowej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 lipca Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej » więcej 2024-07-10, godz. 15:00 Bieruński Szlak Historyczny gotowy Można już zwiedzać Bieruński Szlak Historyczny. To układ tablic informacyjnych, które ustawiono przy ważnych i ciekawych punktach miasta. Rzeczniczka bieruńskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 13:00 Zaprezentowano program obchodów 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Koncerty, wystawy, spotkania, a także tradycyjne zatrzymanie się życia w stolicy w godzinę "W". Warszawa jak co roku uczci pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 11:00 Grunwald: przygotowania do rekonstrukcji bitwy W sobotę rekonstruktorzy odtworzą pod Grunwaldem bitwę z 1410 roku. Jej przebieg i rezultat jest znany, nie maleje jednak ogromne zainteresowanie widzów, którzy… » więcej 2024-07-10, godz. 09:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa o Anglię 84 lata temu, 10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się bitwa o Anglię. Było to pierwsze w historii starcie o zasadniczym znaczeniu, które rozegrało się wyłącznie… » więcej 2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej 2024-07-09, godz. 15:00 Na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej odsłonięty został wyremontowany grób żołnierza AK M. Półtoraka Na Litwie, na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej został odsłonięty wyremontowany grób żołnierza 4. Brygady Wileńskiej AK, kawalera orderu Virtuti Militari… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »