Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski…
2024-03-15, 11:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

155 lat temu urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926

Stanisław Wojciechowski. Fotografia portretowa. [fot. wikipedia/domena publiczna/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji.]
Stanisław Wojciechowski. Fotografia portretowa. [fot. wikipedia/domena publiczna/Koncern Ilustrowany Kurier Codzienny - Archiwum Ilustracji.]
155 lat temu, 15 marca 1869 roku, urodził się Stanisław Wojciechowski, prezydent RP w latach 1922-1926, współzałożyciel PPS, działacz spółdzielczy, po odzyskaniu przez Polskę niepodległości - minister spraw wewnętrznych. Najwyższy urząd w państwie objął po zabójstwie Gabriela Narutowicza, który został zastrzelony przez fanatyka, prezentującego skrajnie nacjonalistyczne poglądy.
W orędziu do narodu, wygłoszonym zaraz po wyborze, Stanisław Wojciechowski nawiązał do tragicznej śmierci poprzednika: "Nienawiść wytwarza niepokój i nieład, rujnuje życie rodzin i państwa (...). W imieniu Rzeczypospolitej wołam do Was, Obywatele: skłaniajcie się do zgody w sprawach dobra powszechnego". Zmarł w 1973 roku.

Prezydentura Stanisława Wojciechowskiego przypadła na trudne czasy dla wewnętrznej sytuacji Polski. Uzdrowienia wymagała gospodarka i finanse państwa, w kraju szalała inflacja. Niestabilna była także sytuacja polityczna, kolejne rządy upadały w szybkim tempie. W 1924 roku, gdy gabinetem kierował Władysław Grabski, Sejm przyjął ustawę o reformie walutowej i naprawie skarbu. Do obiegu - w miejsce marek - wprowadzono złotego polskiego, a działalność rozpoczął Bank Polski, centralna instytucja emisyjna w kraju. W polityce zagranicznej za prezydentury Stanisław Wojciechowskiego Polska utrzymywała dobre relacje z Francją oraz Wielką Brytanią, unormowane zostały także stosunki z Czechosłowacją. 5 września 1924, podczas pierwszej wizyty prezydenta we Lwowie, doszło do nieudanego zamachu na niego.

Stanisław Wojciechowski był prezydentem przez niecałe cztery lata. W 1926 roku, w czasie zamachu majowego, zrzekł się urzędu, chcąc zapobiec wojnie domowej. W specjalnej odezwie pisał: "Stała się rzecz potworna - znaleźli się szaleńcy, którzy targnęli się na majestat Ojczyzny, podnosząc jawny bunt fałszywymi hasłami uwiedli czystą duszę żołnierza polskiego i dali pierwsi rozkaz do rozlewu krwi bratniej".

W 1937 był jednym ze współzałożycieli Stronnictwa Pracy. Nie przyjął jednak oferty objęcia przywództwa w tym ugrupowaniu. Zaraz potem wycofał się z życia politycznego. Zmarł 9 kwietnia 1973 roku w Gołąbkach pod Warszawą (obecnie osiedle w warszawskim Ursusie)

Był odznaczony między innymi Orderem Orła Białego, Wielką Wstęgą Orderu Odrodzenia Polski i Krzyżem Wielkim Orderu Złotej Ostrogi.

(więcej)

Stanisław Wojciechowski urodził się w 1869 roku w Kaliszu, w zubożałej, nieposiadającej już majątku ziemskiego, rodzinie szlacheckiej. Studiował na Wydziale Fizyko-Matematycznym Uniwersytetu Warszawskiego. Był członkiem tajnych, antyrosyjskich organizacji, między innymi Centralizacji Związku Młodzieży Polskiej "Zet". Uczestniczył w zjeździe założycielskim Polskiej Partii Socjalistycznej w Paryżu w 1892 i pierwszych obradach tej partii w Wilnie. W 1905 roku wycofał się z działalności partyjnej i zerwał z PPS.

W latach 90. XIX wieku wchodził do kierującego PPS Centralnego Komitetu Robotniczego. Kupił w Lipsku maszynę drukarską, na której, po potajemnym sprowadzeniu jej do kraju, drukował w Wilnie do 1899 roku "Robotnika". Był też, wraz z Józefem Piłsudskim, współredaktorem tego pisma.

W 1906 był współzakładał Towarzystwo Kooperatystów w Warszawie i czasopismo spółdzielcze "Społem”. Dwa lata później przygotowywał pierwszy zjazd organizacji ruchu spółdzielczego spożywców. W 1917 roku stanął na czele rady Polskiego Zjednoczenia Międzypartyjnego w Moskwie.

Po odzyskaniu niepodległości, w latach 1919-1920, Stanisław Wojciechowski sprawował funkcję ministra spraw wewnętrznych. Należał do Polskiego Stronnictwa Ludowego "Piast”. 20 grudnia 1922 roku został wybrany na drugiego prezydenta RP. Funkcję tę sprawował do 15 maja 1926 roku, kiedy to, po majowym zamachu stanu, zrzekł się urzędu.

Był profesorem w warszawskiej Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego, a od 1927 prowadził Spółdzielczy Instytut Naukowy.

Lata niemieckiej okupacji spędził w Warszawie.

Stanisław Wojciechowski zmarł w wieku 84 lat. Jego grób znajduje się na Cmentarzu Powązkowskim w Warszawie. W 2022 roku grób został odrestaurowany. Projekt był realizowany przez Fundację Stare Powązki we współpracy z Kancelarią Prezesa Rady Ministrów.

Zobacz także

2024-04-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 9 kwietnia » więcej 2024-04-08, godz. 19:22 Zmarł Tadeusz Stankiewicz – Sprawiedliwy wśród Narodów Świata 5 kwietnia 2024 roku zmarł Tadeusz Stankiewicz – wiceprezes Polskiego Towarzystwa Sprawiedliwych wśród Narodów Świata. » więcej 2024-04-08, godz. 16:58 Wilno: tylko dziś można oglądać pierwszą drukowaną książkę litewską Nie lada gratka czeka dziś na odwiedzających Bibliotekę Uniwersytetu Wileńskiego. Do końca dnia można oglądać tam pierwszą drukowaną książkę w języku… » więcej 2024-04-08, godz. 14:29 Na początku września w Belgii otwarcie Memoriału gen. Maczka Na początku września w belgijskim mieście Roeselare zostanie otwarty Memoriał generała Stanisława Maczka. Będzie to pierwszy taki obiekt w Belgii, zlokalizowany… » więcej 2024-04-08, godz. 09:00 Muzeum Historii Polski organizuje spacery i warsztaty wokalne Wykłady, koncerty, spektakle i spacery - to oferta Muzeum Historii Polski na kwiecień. Kierownik działu edukacji tej instytucji Gabriela Sierocińska-Dec powiedziała… » więcej 2024-04-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 kwietnia » więcej 2024-04-07, godz. 08:00 Wybory samorządowe 7 kwietnia odbędą się wybory samorządowe. Polacy wybiorą radnych, wójtów, burmistrzów i prezydentów miast. Będą to dziewiąte takie wybory po 1989 roku… » więcej 2024-04-07, godz. 07:30 Wybory samorządowe po 1989 roku 7 kwietnia odbędą się wybory samorządowe. Będą to dziewiąte takie wybory po przemianach demokratycznych w kraju, pierwsze odbyły się w 1990 roku, ostatnie… » więcej 2024-04-07, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 7 kwietnia » więcej 2024-04-06, godz. 20:00 Strona internetowa Europejskiej Sieci Instytucji Archiwalnych Zajmujących się Aktami Tajnych Służb Europejska Sieć Instytucji Archiwalnych Zajmujących się Aktami Tajnych Służb (European Network of Official Authorities in Charge of the Secret-Police Files)… » więcej
4849505152
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »