Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok…
2024-03-04, 11:00 Autor: IAR/E.Porycka/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu AK wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu

Krzysztof Sobieszczański ps. „Kolumb”, uczestnik akcji (zdjęcie wykonane w 1941 w KL Auschwitz) [fot. wikipedia domena publiczna]
Krzysztof Sobieszczański ps. „Kolumb”, uczestnik akcji (zdjęcie wykonane w 1941 w KL Auschwitz) [fot. wikipedia domena publiczna]
80 lat temu, 4 marca 1944 roku, żołnierze Kedywu Armii Krajowej wykonali wyrok śmierci na Karlu Schmalzu, dowódcy posterunku Bahnschutzpolizei na dworcu Warszawa Zachodnia. W akcji o kryptonimie "Panienka" - od przezwiska nadanego Schmalzowi przez warszawiaków - zlikwidowano w sumie pięciu Niemców, nie ponosząc strat własnych.
Niemiecki szef ochrony dworca został skazany przez sąd Polskiego Państwa Podziemnego za torturowanie i zamordowanie około 200. Polaków zatrzymanych w okolicach dworca. Karl Schmalz słynął z okrucieństwa, w wartowni otoczonej drutem kolczastym, sadystycznie znęcał się nad zatrzymanymi, którymi byli między innymi pracownicy kolejowi, a także kobiety i dzieci próbujące wykraść węgiel z wagonów kolejowych do ogrzania mieszkań. Feldfebel urządzał też zasadzki, w kobiecym przebraniu pod osłoną nocy, udając, że sam kradnie węgiel, zabijał swoje ofiary. Był postrachem Woli.

W akcji 4 marca wziął udział 17-osobowy odział Kedywu pod dowództwem Kazimierza Jakubowskiego pseudonim Kazik", w porozumieniu z dwoma polskimi kolejarzami. Najpierw część AK-owców opanowała sąsiadujące z wartownią budynki Towarzystwa Asfaltowego oraz firmy "Sewerin". Następnie podprowadzono znajdujące się tam betoniarki w pobliże wartowni, aby zagłuszyć strzały. Do budynku dworca weszło trzech Polaków, z których dwóch - Krzysztof Sobieszczański "Kolumb" i Jan Barszczewski "Janek" było przebranych w niemieckie mundury, a trzeci - Antoni Wojciechowski "Antek" - udawał złapanego złodzieja kolejowego. W tym samym czasie od tyłu do pomieszczeń wkroczyła inna grupa AK-owców, która zastrzeliła Schmalza oraz czterech innych Niemców. W akcji uczestniczyli między innymi Stanisław Likiernik, Andrzej Englert i Leon Zubrzycki. Oddział wycofał się z ciężarówką załadowaną bronią i amunicją.

Podczas akcji Polacy oszczędzili jednego z Niemców, co miało tragiczne w skutkach konsekwencje. Mundurowy rozpoznał później na ulicy Kazimierza Jakubowskiego, którego Gestapo aresztowało wraz z żoną Zofią. Oboje zostali zamordowani.

Akcja "Panienka" z niewielkimi różnicami została przedstawiona w powieści Romana Bratnego "Kolumbowie. Rocznik 20" i jej ekranizacji, serialu telewizyjnym pod tym samym tytułem. Uczestnik akcji Stanisław Likiernik stał się pierwowzorem postaci Stanisława Skiernika, jednego z bohaterów Kolumbów. Z Bratnym znali się od dzieciństwa.

Zobacz także

2024-03-04, godz. 09:00 Biegacze upamiętnili Żołnierzy Wyklętych w całym kraju Około stu tysięcy biegaczy upamiętniło Żołnierzy Wyklętych. Okazją był organizowany w trzystu miejscach w Polsce i na świecie dwunasty Bieg Pamięci… » więcej 2024-03-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 4 marca » więcej 2024-03-03, godz. 14:30 Za nami kolejny bieg "Tropem Wilczym" w Opolu Ponad 350 zawodników wystartowało w Opolu w 8. edycji Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem Wilczym". Uczestnicy mieli do pokonania tradycyjnie dwie… » więcej 2024-03-03, godz. 11:00 Dziś XII Bieg Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem wilczym" W trzystu miejscach w Polsce i na świecie około stu tysięcy osób weźmie udział w XII Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Tropem wilczym". Te symboliczne… » więcej 2024-03-03, godz. 08:30 Młodzież szkolna weźmie udział w biegu "Wilczym tropem" w całym kraju Uczniowie z około 450 szkół w całej Polsce wezmą udział w XII Biegu Pamięci Żołnierzy Wyklętych "Wilczym tropem". Wydarzenie odbywa się w ramach obchodów… » więcej 2024-03-03, godz. 10:00 83 lata temu Niemcy utworzyli getto w Krakowie 83 lata temu - 3 marca 1941 roku - Niemcy utworzyli getto w Krakowie. Na terenie obejmującym współcześnie tzw. starą część Podgórza zamknęli początkowo… » więcej 2024-03-03, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 3 marca » więcej 2024-03-02, godz. 13:00 03.03. Bieg Pamięć Żołnierzy Wyklętych Tropem Wilczym w Grodkowie W niedzielę odbędzie się XII edycja biegu Tropem Wilczym. Start o godznie 12:00 przy ratuszu w Grodkowie. Tam też będzie meta. Dystanse do pokonania to… » więcej 2024-03-02, godz. 11:00 "Pancerny Skorpion" zaprasza na rajd i pokaz pojazdów militarnych "Śladami Żołnierzy niezłomnych na ziemiach zachodnich" poprowadzi rajd pojazdów historycznych w wykonaniu Stowarzyszenia "Pancerny Skorpion". Uczestnicy wyruszą… » więcej
5455565758
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »