Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 105 lat temu zakończyło się Powstanie Wielkop…
2024-02-16, 16:00 Autor: IAR/E.Porycka/E.Leo/K.Koziełł/dok.

105 lat temu zakończyło się Powstanie Wielkopolskie

Powstanie Wielkopolskie 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
Powstanie Wielkopolskie 1919 [fot. wikipedia/domena publiczna]
105 lat temu, 16 lutego 1919 roku, zakończyło się Powstanie Wielkopolskie, największy zwycięski zryw niepodległościowy Polaków, który doprowadził do wyzwolenia spod władzy niemieckiej niemal całej Wielkopolski.
Powstanie wybuchło 27 grudnia 1918 roku, niedługo po zakończeniu I wojny światowej. Polacy wystąpili zbrojnie przeciwko państwu niemieckiemu, domagając się powrotu ziem zaboru pruskiego do Polski, która w tym czasie umacniała swą niepodległość. Wielkopolanie zyskali wolność, a ziemie stanowiące kolebkę naszej państwowości wróciły do macierzy. W 2021 roku Sejm ustanowił 27 grudnia - dzień rozpoczęcia walk - Narodowym Dniem Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego.

Wielkopolanie wystąpili w reakcji na demonstracje Niemców sprzeciwiających się wizycie w Poznaniu polskiego pianisty i działacza niepodległościowego Ignacego Jana Paderewskiego. Do połowy stycznia 1919 roku wyzwolili niemal całą Wielkopolskę, która znalazła się w granicach Rzeczypospolitej. Ostatnim punktem niemieckiego oporu i jedną z najbardziej brawurowych polskich akcji w trakcie powstania było zdobycie 6 stycznia (1919) lotniska Ławica pod Poznaniem. Polskie oddziały przejęły około 70 samolotów i sprzęt lotniczy, co pozwoliło później na sformowanie kilku eskadr lotniczych, które dały początek polskiemu lotnictwu.

Wskutek powstania zachodnie granice państwa ukształtowały się korzystniej, niż początkowo zakładano. Zryw zakończył się 16 lutego 1919 rozejmem w Trewirze, jednak dopiero traktat w Wersalu podpisany 28 czerwca tego samego roku przyznał Polsce niemal całe Poznańskie i w ten sposób uznał sukcesy powstania.

Działania powstańcze ogarnęły teren liczący około 25 tysięcy kilometrów kwadratowych, na którym żyły prawie 2 miliony ludzi. W szczytowym momencie walk armia powstańcza liczyła 72 tysiące dobrze wyposażonych żołnierzy. Dowódcami zrywu byli - do 15 stycznia 1919 roku generał Stanisław Taczak, po nim - generał Józef Dowbor-Muśnicki.
W 2018 prezydent Andrzej Duda przyznał pośmiertnie Order Orła Białego generałom: Stanisławowi Taczakowi i Józefowi Dowborowi-Muśnickiemu.

(więcej)

Dzięki zwycięstwu powstania Wielkopolska wniosła do odrodzonej Rzeczypospolitej rdzennie polskie ziemie z wysoko rozwiniętą gospodarką, nowoczesnym przemysłem rolno-spożywczym, wydajnym rolnictwem i rozwiniętym handlem, a także armię liczącą ponad 75 tysięcy żołnierzy i wiele sprzętu wojskowego zdobytego w walkach z zaborcą.

Powstanie Wielkopolskie wywarło wpływ na aktywność niepodległościową Polaków zamieszkałych w zaborze pruskim, na Śląsku i Pomorzu, a także na ideę walki o dostęp do Bałtyku. Powstańcy wielkopolscy uczestniczyli w powstaniach śląskich i w przeprowadzaniu plebiscytów na Śląsku i Pomorzu. Śląski zryw niepodległościowy był wspierany przez Wielkopolan licznymi transportami z bronią i amunicją, artykułami żywnościowymi, odzieżą i lekami. Powstańcy wielkopolscy walczyli też o Lwów, uczestniczyli w walkach 1920 roku na Kresach Wschodnich oraz na froncie litewsko-białoruskim.

W 2005 roku zmarł ostatni powstaniec wielkopolski - porucznik Jan Rzepa zamieszkały we Wronkach około 60 kilometrów od Poznania. Miał 105 lat.

Zobacz także

2024-07-11, godz. 13:00 Historycy o rzezi wołyńskiej Dziś obchodzimy Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej. Święto… » więcej 2024-07-11, godz. 11:00 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapelana Solidarności w Hucie Warszawa 11 lipca mija 35. rocznica śmierci księdza Sylwestra Zycha, kapłana zaangażowanego w działalność demokratycznej opozycji w PRL. Kapelan Solidarności w… » więcej 2024-07-11, godz. 09:00 81. rocznica tzw. krwawej niedzieli, apogeum zbrodni wołyńskiej 81 lat temu, 11 lipca 1943 roku, podczas II wojny światowej oddziały Ukraińskiej Powstańczej Armii przypuściły skoordynowany atak na ponad sto polskich miejscowości… » więcej 2024-07-11, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 11 lipca Narodowy Dzień Pamięci Ofiar Ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej Polskiej » więcej 2024-07-10, godz. 15:00 Bieruński Szlak Historyczny gotowy Można już zwiedzać Bieruński Szlak Historyczny. To układ tablic informacyjnych, które ustawiono przy ważnych i ciekawych punktach miasta. Rzeczniczka bieruńskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 13:00 Zaprezentowano program obchodów 80 rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego [DŹWIĘK] Koncerty, wystawy, spotkania, a także tradycyjne zatrzymanie się życia w stolicy w godzinę "W". Warszawa jak co roku uczci pamięć bohaterów Powstania Warszawskiego… » więcej 2024-07-10, godz. 11:00 Grunwald: przygotowania do rekonstrukcji bitwy W sobotę rekonstruktorzy odtworzą pod Grunwaldem bitwę z 1410 roku. Jej przebieg i rezultat jest znany, nie maleje jednak ogromne zainteresowanie widzów, którzy… » więcej 2024-07-10, godz. 09:00 84 lata temu rozpoczęła się bitwa o Anglię 84 lata temu, 10 lipca 1940 roku, rozpoczęła się bitwa o Anglię. Było to pierwsze w historii starcie o zasadniczym znaczeniu, które rozegrało się wyłącznie… » więcej 2024-07-10, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 10 lipca » więcej 2024-07-09, godz. 15:00 Na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej odsłonięty został wyremontowany grób żołnierza AK M. Półtoraka Na Litwie, na cmentarzu w Kalwarii Wileńskiej został odsłonięty wyremontowany grób żołnierza 4. Brygady Wileńskiej AK, kawalera orderu Virtuti Militari… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »