Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków…
2024-02-09, 09:00 Autor: AR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica pierwszej masowej deportacji Polaków na Wschód

Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
Deportacja Polaków do ZSRR. [fot. źródło: ipn.gov.pl
84 lata temu, w nocy z 9 na 10 lutego 1940 roku, rozpoczęła się pierwsza z czterech masowych deportacji Polaków na Sybir, przeprowadzona przez Sowietów, którzy od 17 września 1939 okupowali wschodnie tereny II Rzeczypospolitej.
Tego dnia w głąb Związku Radzieckiego wywieziono około 140 tysięcy obywateli polskich. Wielu umarło w drodze, tysiące nie wróciły do kraju. Wśród deportowanych były głównie rodziny wojskowych, urzędników państwowych, pracowników służby leśnej i kolei ze wschodnich obszarów przedwojennej Polski.

Następne wywózki NKWD przeprowadziło w kwietniu i na przełomie czerwca i lipca 1940 roku oraz na przełomie maja i czerwca 1941-go. Ich celem była depolonizacja Kresów Wschodnich i sowietyzacja ludności mieszkającej na terenach zagarniętych Polsce we wrześniu 1939 roku.

Pierwsza masowa deportacja odbyła się w warunkach, które dla wielu okazały się wyrokiem śmierci. Temperatura dochodziła do minus 40 stopni. Wywożonym dawano na spakowanie się od kilkunastu do kilkudziesięciu minut, a czasem nie pozwalano zabrać ze sobą niczego. Ludzi przewożono w wagonach towarowych z zakratowanymi oknami. Podróż na miejsce zsyłki trwała niekiedy nawet kilka tygodni. Wiele osób umierało z zimna, głodu i wyczerpania. Po dotarciu na miejsce zesłańców czekała niewolnicza praca i nędza.

Według historyków, co trzecia deportowana osoba zmarła z głodu i wycieńczenia. Badacze zajmujący się zbrodniami stalinowskimi nazwali nieogrzewane wagony bydlęce, którymi wywożono Polaków, "białymi krematoriami". Jadący nimi ludzie umierali wskutek chorób i głodu, zamarzali na śmierć.

Wśród deportowanych w pierwszej wywózce około 140 tysięcy obywateli Rzeczpospolitej najwięcej było Polaków - ponad 70 procent, pozostali to osoby narodowości ukraińskiej i białoruskiej.

Według szacunków władz RP na emigracji, w wyniku deportacji w latach 1940-1941 do syberyjskich łagrów trafiło około miliona osób cywilnych. Dane z dokumentów sowieckich to 320 tysięcy wywiezionych. Historycy z Instytutu Pamięci Narodowej oceniają liczbę deportowanych na 800 tysięcy osób. Badający te zagadnienia podkreślają, że dokumenty NKWD nie uwzględniają osób skazanych w trybie doraźnym oraz tych, którzy nie zostali zarejestrowani. Według szacunków co trzeci deportowany nie przeżył zesłania.

Niektórzy z wywiezionych na wschód wydostali się z łagrów, dzięki formowanej na terenie ZSRR armii generała Władysława Andersa, po zawarciu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski.

Zobacz także

2024-02-09, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 9 lutego » więcej 2024-02-08, godz. 13:00 15 lutego w Muzeum Auschwitz polska premiera filmu „Strefa interesów” Polska premiera filmu „Strefa interesów”, uhonorowanego Grand Prix na festiwalu w Cannes i pięciokrotnie nominowanego do Oscara, odbędzie się 15 lutego… » więcej 2024-02-08, godz. 11:00 84 lata temu Niemcy utworzyli getto żydowskie w Łodzi 84 lata temu, 8 lutego 1940 roku, Niemcy utworzyli getto żydowskie w Łodzi. Założone jako pierwsze na okupowanych ziemiach polskich, zostało zlikwidowane… » więcej 2024-02-08, godz. 10:00 40 lat temu został zamordowany Piotr Bartoszcze, lider rolniczej Solidarności 40 lat temu, między 7 a 8 lutego 1984 roku, został zamordowany Piotr Bartoszcze, działacz opozycji antykomunistycznej, jeden z przywódców NSZZ Rolników Indywidualnych… » więcej 2024-02-08, godz. 09:00 73 lata temu został stracony Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka" 73 lata temu, 8 lutego 1951 roku, w warszawskim więzieniu na Mokotowie został stracony Zygmunt Szendzielarz "Łupaszka", major kawalerii Wojska Polskiego i Armii… » więcej 2024-02-08, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 8 lutego » więcej 2024-02-07, godz. 22:20 Poselski projekt uchwały o upamiętnieniu Eugeniusza Romera w 70. rocznicę śmierci. Stanowisko komisji przedstawił Piotr Babinetz. » więcej 2024-02-07, godz. 13:00 105 lat temu powołano Najwyższą Izbę Kontroli Państwa 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o powołaniu Najwyższej Izby Kontroli Państwa, zajmującej się kompleksową… » więcej 2024-02-07, godz. 11:00 105 lat temu powstała Prokuratoria Generalna Rzeczypospolitej Polskiej 105 lat temu, 7 lutego 1919 roku, powołano Prokuratorię Generalną Rzeczypospolitej Polskiej. Została utworzona dekretem Naczelnika Państwa Józefa Piłsudskiego… » więcej
6667686970
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »