Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » Kalendarium historyczne
2024-01-12, 07:30 Autor: Szukała Michał / PAP

Kalendarium historyczne

Kalendarium [www.pixabay.com]
Kalendarium [www.pixabay.com]
12 stycznia
1578 - W Jazdowie pod Warszawą na weselu podkanclerzego koronnego Jana Zamojskiego i Krystyny Radziwiłłówny odbyła się premierowa inscenizacja "Odprawy posłów greckich" Jana Kochanowskiego.

1758 - Zmarł Jan Józef Przypkowski, herbu Radwan, astronom, matematyk, profesor Uniwersytetu Krakowskiego.

1760 - W Bursie nad Morzem Marmara, urodziła się Zofia Glavani, Greczynka słynąca z urody i licznych romansów, żona gen. Józefa Witta, a następnie Stanisława Szczęsnego Potockiego - najzamożniejszego magnata Rzeczypospolitej, marszałka konfederacji targowickiej.

1860 - W Krakowie zmarł gen. Jan Zygmunt Skrzynecki, uczestnik wojen napoleońskich, naczelny wódz w Powstaniu Listopadowym.

1899 - W Markowicach (obecnie dzielnica Raciborza) urodził się Arka Bożek (właśc. Arkadiusz Bożek), polski działacz narodowy na Śląsku Opolskim, uczestnik Powstań Śląskich.

1907 - W Lipawie urodził się Stanisław Jaśkiewicz, aktor teatralny i filmowy.

1919 - W Warszawie urodził się Jan Józef Szczepański, pisarz, tłumacz, scenarzysta filmowy, reporter, wieloletni prezes Związku Literatów Polskich; uczestnik kampanii 1939 r., oficer AK; autor m.in. powieści "Portki Odysa", "Polska jesień", "Pojedynek", "Ikar", "Wyspa"; opowiadań "Dzień bohatera", "Motyl", "Za przełęczą", "Trzy czerwone róże", "Historyjki" oraz "Dziennika" obejmującego lata 1945-2002; do jego najbardziej znanych zbiorów reportaży należą "Zatoka Białych Niedźwiedzi", "Trzy podróże" i "Przed nieznanym trybunałem".

1919 – Dowództwo sił bolszewickich wydało Armii Czerwonej rozkaz ofensywy do rzek Niemen i Szczara, a następnie 12 lutego aż po Bug. W ten sposób rozpoczynano przygotowania do podboju Polski oraz pozostałej części Europy Środkowej.

1922 - W Warszawie urodził się Henryk Giedroyc, działacz emigracyjny, kierownik Instytutu Literackiego, żołnierz Brygady Strzelców Karpackich.

1924 - W Kołomyi urodził się Mieczysław Jagielski, ekonomista, minister rolnictwa w latach 1959-1970, wicepremier w latach 1970 - 1981, działacz komunistyczny, w latach 1971-1981 członek Biura Politycznego KC PZPR; przewodniczył delegacji rządowej na rozmowy z Międzyzakładowym Komitetem Strajkowym w sierpniu 1980 roku.

1924 - W Warszawie zmarł Wincenty Rapacki (ojciec), aktor i reżyser teatralny.

1929 - W Warszawie urodził się Janusz Szpotański, filolog, z zamiłowania szachista; autor satyrycznych wierszy i poematów wyśmiewających rzeczywistość PRL-u, za które skazany został na trzy lata więzienia.

1929 - W Łodzi urodził się Hieronim Przybył, reżyser filmowy, autor m.in. filmów "Rzeczpospolita babska" i "Milion za Laurę".

1934 - W Nowym Jorku zmarł Paweł Kochański, skrzypek, pedagog.

1939 - W Warszawie urodził się Arkadiusz Bazak, aktor, wystąpił m.in. w filmach "Westerplatte", "Potop", "Katastrofa w Gibraltarze", a także serialu "Naznaczony".

1939 - Urodziła się Grażyna Hase, projektantka mody, kostiumolog.

1940 - W Chełmie Niemcy rozstrzelali 440 pacjentów szpitala psychiatrycznego.

1944 - Władze sowieckie powołały Komisję Specjalną do Spraw Ustalenia i Zbadania Okoliczności Rozstrzelania przez Niemieckich Najeźdźców Faszystowskich w Lesie Katyńskim (tzw. Komisja Burdenki), której zadaniem było przypisanie Niemcom odpowiedzialności za zbrodnię katyńską.

1944 - W Gliwicach urodził się Gerard Wilk, tancerz, choreograf, pedagog.

1945 - Początek wielkiej ofensywy Armii Czerwonej na kierunku berlińskim, prowadzonej przez 1 Front Białoruski marszałka Gieorgija Żukowa i 1 Front Ukraiński marszałka Iwana Koniewa.

1946 - W Świebodowie koło Milicza urodził się Ryszard Szurkowski, kolarz szosowy, złoty medalista mistrzostw świata w wyścigu indywidualnym (1973) i dwukrotny wicemistrz świata w wyścigu drużynowym; srebrny medalista igrzysk olimpijskich w Monachium (1972) i Montrealu (1976) w drużynie; czterokrotny zwycięzca Wyścigu Pokoju.

1949 - W Krakowie urodził się Andrzej Zaucha, wokalista jazzowy, piosenkarz, saksofonista, perkusista; wśród jego najbardziej znanych i lubianych piosenek są "Byłaś serca biciem", "Siódmy rok", "Bądź moim natchnieniem".

1952 - W Gdańsku urodziła się Alina Pienkowska, pielęgniarka, działaczka opozycyjna; w latach 70. współzałożycielka Wolnych Związków Zawodowych Wybrzeża; w 1980 r. współorganizatorka strajku w Stoczni Gdańskiej i sygnatariuszka Porozumień Sierpniowych; senator RP (1991-1993).

1953 - Nominacja kardynalska dla prymasa Stefana Wyszyńskiego.

1953 - W Gdańsku urodził się Arkadiusz Rybicki, uczestnik Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela, redaktor niezależnego pisma "Bratniak"; członek Ruchu Młodej Polski; szef Biura Informacji Prasowej NSZZ "Solidarność" (1981); internowany w stanie wojennym; w latach 1983-1988 sekretarz Lecha Wałęsy; sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP (1990-1991); wiceprzewodniczący Partii Konserwatywnej (1992-1996); członek Platformy Obywatelskiej od 2001 r.; od 2007 r. poseł na Sejm; zginął 10 kwietnia 2010 r. w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem.

1959 - Premiera filmu "Zamach" w reżyserii Jerzego Passendorfera.

1971 - W Warszawie zmarł Jerzy Zaruba, malarz, karykaturzysta.

1984 - Maciej Berbeka i Ryszard Gajewski dokonali pierwszego zimowego wejścia na ośmiotysięcznik Manaslu.

1986 - Polscy himalaiści Jerzy Kukuczka i Krzysztof Wielicki dokonali pierwszego zimowego wejścia na trzeci szczyt ziemi - Kanczendzongę (8586 m n.p.m.)

1989 - W Warszawie zmarł Zygmunt Huebner, reżyser, aktor, pedagog; dyrektor Starego Teatru w Krakowie i Teatru Powszechnego w Warszawie.

1991 - Sejm powołał rząd Jana Krzysztofa Bieleckiego.

1993 - W Maisons-Laffitte pod Paryżem zmarł Józef Czapski, malarz, krytyk sztuki, pisarz, współzałożyciel i współredaktor paryskiej Kultury; uczestnik wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. i kampanii polskiej 1939 r.; więzień sowieckich łagrów; żołnierz Armii Polskiej w ZSRS utworzonej przez gen. Władysława Andersa i 2 Korpusu Polskiego.

1994 - W Pradze na spotkaniu z prezydentem USA Billem Clintonem prezydenci państw Grupy Wyszehradzkiej - Czechy, Słowacja, Węgry i Polska - zaakceptowali program NATO "Partnerstwo dla Pokoju".

1999 - W Lublinie zmarł Kazimierz Grześkowiak, muzyk, piosenkarz, satyryk, autor tekstów, kompozytor.

2001 - W Warszawie zmarł Aleksander Bocheński, eseista, tłumacz, publicysta, związany ze Stowarzyszeniem "Pax".

2009 - W Warszawie zmarła Joanna Guze, tłumaczka z języka francuskiego, autorka książek poświęconych historii sztuki.

2012 - Sąd Okręgowy w Warszawie wydał wyrok, w którym uznał, że stan wojenny w grudniu 1981 r. nielegalnie wprowadziła tajna grupa przestępcza pod kierunkiem Wojciecha Jaruzelskiego w celu likwidacji Solidarności, zachowania ówczesnego ustroju oraz osobistych pozycji we władzach.

2020 – W Częstochowie zmarła Sabina Świątek, w latach 1946–1947 łączniczka w Oddziale „Babinicza” Konspiracyjnego Wojska Polskiego, w lutym 1947 r. aresztowana przez funkcjonariuszy UB i skazana na pięć lat więzienia (w maju 1947 zwolniona na mocy amnestii). W latach 1951–1952 współpracowała z organizacją antykomunistyczną Liga Walki Patriotów Polski, od kwietnia 1952 do kwietnia 1956 r. więziona przez reżim. W latach osiemdziesiątych działaczka „Solidarności”.

2022 – W Warszawie zmarł raper Pjus, właściwie Karol Jerzy Nowakowski. Był znany z występów z m.in. 2cztery7, Ten Typ Mes, Numer Raz, Molesta Ewenement, Pezetem i Eldo. Był znany jako raper, któremu operacyjnie przywrócono słuch.

Zobacz także

2024-01-11, godz. 15:00 "Powstaniec 1863" wejdzie do kin w piątek. W Warszawie odbyła się premiera filmu "Powstaniec 1863" w reżyserii Tadeusza Syki - pierwszego od ponad 30 lat filmu fabularnego opowiadającego o powstaniu… » więcej 2024-01-11, godz. 13:00 Rok temu zmarł Jan Ludwiczak, przewodniczący "Solidarności" w kopalni Wujek Rok temu, 11 stycznia, w wieku 85 lat zmarł Jan Ludwiczak, przewodniczący "Solidarności" w kopalni Wujek w Katowicach w 1981 roku. To w jego obronie, gdy został… » więcej 2024-01-11, godz. 11:00 100 lat temu Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej 100 lat temu, 11 stycznia 1924 roku, Sejm uchwalił ustawę o naprawie Skarbu Państwa i reformie walutowej, zwanej reformą Grabskiego. Była to jedna z kluczowych… » więcej 2024-01-11, godz. 09:00 105 lat temu Józef Piłsudski podpisał dekret o ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby 105 lat temu, 11 stycznia 1919 roku, Naczelnik Państwa Józef Piłsudski podpisał dekret o obowiązkowym ubezpieczeniu pracowników na wypadek choroby. Był… » więcej 2024-01-11, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 11 stycznia » więcej 2024-01-10, godz. 15:00 15 lat temu zmarła generał Elżbieta Zawacka, kurierka AK, cichociemna 15 lat temu, 10 stycznia 2009 roku, zmarła generał Elżbieta Zawacka, legendarna kurierka Komendy Głównej Armii Krajowej, podczas II drugiej wojny światowej… » więcej 2024-01-10, godz. 13:00 105 lat temu zmarł Antoni Wiwulski, twórca Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie 105 lat temu, 10 stycznia 1919 roku, zmarł Antoni Wiwulski, rzeźbiarz, architekt, twórca Pomnika Grunwaldzkiego w Krakowie i pomnika Trzech Krzyży w Wilnie… » więcej 2024-01-10, godz. 11:00 II edycja konkursu „Opowiem Ci o Kresach” – śląskie losy kresowej rodziny Instytut Śląski zaprasza do udziału w konkursie „Opowiem Ci o Kresach” – śląskie losy kresowej rodziny. » więcej 2024-01-10, godz. 09:00 132 lata temu urodził się Melchior Wańkowicz, pisarz, publicysta, mistrz reportażu 132 lata temu, 10 stycznia 1892 roku, urodził się Melchior Wańkowicz, wybitny pisarz, publicysta i dziennikarz. Był mistrzem opowieści reportażowej, łączącej… » więcej
8081828384
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »