Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego…
2023-12-13, 15:00 Autor: IAR/D.Panek/K.Koziełł/dok.

80 lat temu żołnierze Kedywu zastrzelili hitlerowskiego urzędnika Emila Brauna

Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
Polska Walcząca (symbol) [graf. wikipedia/domena publiczna]
80 lat temu, 13 grudnia 1943 roku, żołnierze Armii Krajowej z oddziału dywersji bojowej Kedywu "Agat" zastrzelili hitlerowskiego urzędnika, kierownika warszawskiego urzędu kwaterunkowego Emila Brauna. Współpracował on z gestapo i był jednym z organizatorów masowych łapanek i przesiedleń, a także tworzenia wydzielonych dzielnic tylko dla Niemców. Emil Braun był także autorem planu masowego wysiedlenia mieszkańców Warszawy.
W akcji oprócz Emila Brauna zabita została także towarzysząca mu Polka oraz naczelny inżynier Warszawy Friedrich Pabst, który miał po wysiedleniu Polaków przebudować miasto, by mogło w nim zamieszkać 100 tysięcy Niemców. Warszawa miała pełnić, według jego projektów, rolę węzła komunikacyjnego..

Wywiad AK rozpracowywał Emila Brauna przez kilka tygodni. Do ataku doszło po godzinie 8.00 13 grudnia 1943 roku na ulicy Daniłowiczowskej w Warszawie przy wejściu do urzędu starosty warszawskiego Stadthaumptmanna. Plutonem Kedywu dowodził Kazimierz Kardaś "Orkan". Żołnierze "Agatu" czekali na niemieckiego urzędnika, jadącego samochodem z domu. Wyrok śmierci, wydany przez sąd podziemny, wykonywali Jerzy Kozłowski "Kastor" oraz Jerzy Sarnowski "Polluks". To ten drugi strzela Braunowi w brzuch i dwa razy w głowę. W grupie bojowej byli także Zbigniew Dąbrowski "Cyklon" oraz Ryszard Dulniak "Daniel". Wśród łączniczek zaangażowanych w operację "Braun" wyróżniła się między innymi 14-letnia Elżbieta Dziębowska, pseudonim "Dewajtis". To ona poinformowała o wyjeździe samochodu Emila Brauna sprzed domu. Podczas trwającej niecałą minutę akcji polski oddział nie odniósł żadnych strat.

(więcej)

Wyrok na Emilu Braunie został wykonany w ramach akcji "Główki". Była to seria ataków na niemieckich funkcjonariuszach organizowanych przez polski ruch oporu w odwecie za niemieckie zbrodnie. Nazwa akcji nawiązywała do nazistowskiego symbolu Totenkopf - czaszek umieszczonych na uniformach SS. Decyzja o rozpoczęciu operacji "Główki" zapadła pod koniec 1943 roku, a najprawdopodobniej rozkaz w tej sprawie wydał ówczesny dowódca Armii Krajowej generał Tadeusz Bór-Komorowski.

Na liście skazanych na śmierć znalazło się około 100 nazistów - funkcjonariuszy policji niemieckiej, gestapo, SS, administracji okupacyjnej, nadzorców polskich pracowników, personel więzień hitlerowskich, a także organizatorzy łapanek na Polaków. Pierwsze wyroki zaczęto wykonywać jeszcze w 1943. Każda z umieszczonych na liście osób musiała zostać osądzona przez podziemny sąd. Kary orzekane były za przestępstwa i zbrodnie osobiście popełnione przez oskarżonych, ewentualnie za decyzje, które się do nich przyczyniły.

Do wykonania wyroków przeznaczone były oddziały Kedywu (Kierownictwa Dywersji KG AK) do zadań specjalnych oraz grupy szturmowe AK. Wykonywali je żołnierze "Agatu" (potem "Pegaz", a od maja 1944 batalion "Parasol") oraz batalionów szturmowych "Zośka”, "Parasol” i "Miotła”. W sumie w latach 1943-1944 wykonano kilkadziesiąt wyroków. Zastrzeleni zostali między innymi: Franz Kutschera, dowódca SS i policji w dystrykcie warszawskim Generalnego Gubernatorstwa, Franz Bürkl, oficer gestapo, zastępca komendanta Pawiaka, August Kretschmann, zastępca komendanta Gęsiówki, Ernst Weffels, jeden ze słynących z sadyzmu funkcjonariuszy Pawiaka oraz Willy Leitgeber, oficer sekcji Kripo wyznaczony do walki z polskim podziemiem.

Zobacz także

2023-12-14, godz. 09:00 Zasłużonym działaczom antykomunistycznym wręczono Krzyże Wolności i Solidarności W 42. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL byłym działaczom antykomunistycznym wręczono Krzyże… » więcej 2023-12-14, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 14 grudnia » więcej 2023-12-13, godz. 13:00 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego – Zapal Światło Wolności "Ofiarom stanu wojennego. Zapal światło wolności" to kampania, w którą mogą się włączyć wszyscy. Instytut Pamięci Narodowej zaprasza do udziału w niej… » więcej 2023-12-13, godz. 09:30 Dzisiaj (13.12) początek konferencji “Biskup Wincenty Urban (1911-1983) – pasterz Kościoła wrocławskiego (…)… Pierwszy dzień konferencji odbędzie się w restauracji Bajka przy ul. Klasztornej 5, w miejscowości Grodziec k. Opola » więcej 2023-12-13, godz. 09:00 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego – działania IPN IPN W OPOLU 13 grudnia 2023, Opole – specjalne lekcje dla młodzieży szkolnej związane z rocznicą wprowadzenia stanu wojennego (siedziba IPN w Opolu, ul… » więcej 2023-12-13, godz. 09:00 42 Rocznica wprowadzenia stanu wojennego w Muzeum na Rakowieckiej Od 9 do 13 grudnia 2023 r. w Muzeum Żołnierzy Wyklętych i Więźniów Politycznych PRL odbywają się wydarzenia i uroczystości upamiętniające ofiary systemu… » więcej 2023-12-13, godz. 08:45 42. rocznica wprowadzenia stanu wojennego. Opolskie wspomina 42. rocznicę wprowadzenia stanu wojennego wspominać będą dzisiaj (13.12) w Opolu uczestnicy tamtych wydarzeń. Uroczystości rozpoczną się od złożenia… » więcej 2023-12-13, godz. 07:30 42 lata temu komunistyczne władze wprowadziły w Polsce stan wojenny 42 lata temu, w nocy z 12-go na 13-ty grudnia 1981 roku, komunistyczne władze, niezgodnie z konstytucją, wprowadziły w Polsce stan wojenny. Jego celem była… » więcej 2023-12-13, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 13 grudnia » więcej
9394959697
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »