Dyktator Józef Stalin zarządził wtedy powszechną i przymusową kolektywizację płodów rolnych, w celu zdławienia oporu Ukraińców wobec komunistycznych reform. Według szacunków z głodu mogło umrzeć od 4 do 6 milionów ludzi, niektórzy podają liczbę 10 milionów. Najwięcej osób zginęło na Ukrainie, ale głód spowodował również wiele ofiar na Kubaniu, Powołżu, w Zachodniej Syberii i w Kazachstanie. Wiele państw, w tym Polska, uznało tę tragedię za ludobójstwo

W procesie kolektywizacji rolnictwa indywidualne gospodarstwa zostały zabrane ich właścicielom. Na stworzonych w ten sposób sowchozach i kołchozach dawni właściciele ziem pracowali jako robotnicy. Państwo skupowało i eksportowało większą część produkcji rolnej, do jedzenia nie zostawało prawie nic. W sierpniu 1932 roku ogłoszono "prawo pięciu kłosów" - kradzież nawet 5 kłosów zboża była karana 10-letnim więzieniem lub śmiercią. Do końca 1933 roku na podstawie tego paragrafu pozbawiono wolności 125 tysięcy ludzi, a blisko 5 i pół tysiąca skazano na karę śmierci.

W czasie Wielkiego Głodu ludzie umierali na ulicach - w najgorszym okresie, w 1933 roku, do 25 tysięcy osób jednego dnia. Osłabieni głodem ludzie byli też dziesiątkowani przez choroby: tyfus, dur brzuszny i ospę. Zdarzały się akty kanibalizmu. W 1933 roku zostało za nie skazanych ponad 2 tysiące osób.

Historycy nie mają dziś wątpliwości, że klęska Wielkiego Głodu była efektem celowych działań Józefa Stalina, który chciał zdobyć środki niezbędne do budowy silnej armii. Jednocześnie wielu ekspertów wskazuje, że sowieckie władze w Moskwie miały plany ludobójstwa na narodzie ukraińskim. To właśnie na Ukrainę nałożono największe kontyngenty, jednocześnie mordując przedstawicieli tamtejszej elity.

Od 1998 roku Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu, a od 2000 roku - Dzień Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych, jest świętem państwowym Ukrainy, obchodzonym corocznie w ostatnią sobotę listopada.

Od 24 lutego 2022 roku Ukraina walczy z rosyjskim agresorem. "Rosja przekształca dzień pamięci o ofiarach Wielkiego Głodu w dzień terroru, ostrzeliwując ukraińskie terytorium" - powiedział w ubiegłym (2022) roku prezydent Ukrainy Wołodymyr Zełenski w Dniu Pamięci Ofiar Wielkiego Głodu i Represji Politycznych. 15 grudnia 2022 roku Parlament Europejski oficjalnie uznał Wielki Głód na Ukrainie, za ludobójstwo. Europosłowie przegłosowali specjalną rezolucję, w 90. rocznicę tej sowieckiej zbrodni, która doprowadziła do śmierci milionów osób. W rezolucji zapisano, że nie ma wątpliwości, że Wielki Głód został umyślnie wywołany przez sowieckie władze.

(więcej)

Efektem stalinowskich działań była też fala migracji głodowych. Chłopi uciekali ze wsi, ponieważ jedynie w miastach można było zdobyć żywność. Do miast przybywały dzieci, nieraz samodzielnie. Niektóre były przywożone przez umierających z głodu rodziców, w nadziei, że państwo sowieckie zaopiekuje się nimi. By zapobiec masowemu opuszczaniu wsi przez chłopów, w grudniu 1932 roku władze stalinowskie wprowadziły paszporty wewnętrzne. Ludność wiejska w większości nie posiadała paszportów, a bez takiego dokumentu nie można było przebywać poza miejscem zamieszkania. Chłopi próbowali też uciekać do Rosji, ale granice Ukrainy były obstawione przez wojsko.

W czasach komunizmu Ukrainę dotknęły w sumie trzy fale głodu: w latach 1921-1923, 1932-1933 oraz 1946-1947. Najtragiczniejszy w skutkach był głód z lat 30.