Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 230 lat temu zakończył obrady sejm grodzieński…
2023-11-23, 17:00 Autor: IAR/B.Falkowska/K.Koziełł/dok.

230 lat temu zakończył obrady sejm grodzieński - ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej

Nowy Zamek w Grodnie, miejsce obrad sejmu w 1793 [fot. wikipedia/domena publiczna]
Nowy Zamek w Grodnie, miejsce obrad sejmu w 1793 [fot. wikipedia/domena publiczna]
230 lat temu - 23 listopada 1793 roku - zakończył obrady sejm grodzieński, ostatni sejm Rzeczypospolitej szlacheckiej. Izba zbierała się w Nowym Zamku w Grodnie pod naciskiem władz carskich, całkowicie sterroryzowana przez rosyjskie wojsko. Przyjęła ustawy faktycznie pozbawiające Polskę siły i suwerenności, zatwierdzając II rozbiór, choć formalnie okrojona Rzeczpospolita istniała jeszcze na mapach Europy.
W atmosferze terroru uznano traktaty rozbiorowe na rzecz Prus i Rosji. Podpisano "wieczyste przymierze" polsko-rosyjskie, w praktyce obejmujące terytorium Polski carskim protektoratem. Przekreślono reformy wprowadzone Konstytucją 3 maja i zredukowano liczebność polskiej armii ze 100 do 15 tysięcy. Podpisano także cesję na rzecz Prus.
Sejm grodzieński trwał od 17 czerwca do 23 listopada 1793 roku. Został zwołany z inicjatywy Rosji, ale też pod naciskiem Królestwa Prus. Oba państwa znacznie wcześniej przygotowywały się do II rozbioru. Już w styczniu 1793 w Petersburgu przyjęły tajne porozumienie o zajęciu ziem Polski.

(więcej)

Wiosną 1793 roku zaborcy ujawnili zamiar wymuszenia na Polsce, by prawnie uznała ich plany. 9 kwietnia rosyjski dyplomata Jakob Sievers i pruski Ludwig Heinrich Buchholtz zażądali zwołania sejmu, w celu przeprowadzenia rozbioru i szybko doprowadzili do jego zawiązania w Grodnie. Zadbali o to, aby zastraszyć, przekupić lub przekonać jak największe grono posłów do przyjęcia narzuconych ustaw. Zajmowano ich majątki, kozackie oddziały terroryzowały siedziby posłów, a w szczytowym momencie obrad w drzwi Nowego Zamku w Grodnie były wymierzone działa. Na marszałka izby Rosjanie wyznaczyli Stanisława Kostkę Bielińskiego, który - w opinii współczesnego mu Jędrzeja Kitowicza - na tym stanowisku "składnie i rozumnie zarzynał na śmierć Ojczyznę". Bieliński, wynagradzany przez Rosję, nie zważał na protesty posłów sprzeciwiających się rozbiorowi, a gdy ci podjęli sprzeciw milczący - marszałek uznał formalnie ich milczenie za zgodę.

Legendarnym przywódcą opozycji w sejmie grodzieńskim był Józef Kimbar, stolnik upicki, który ostro krytykował propozycje ustaw i głosił, że ich skutkiem będzie uczynienie Polski prowincją rosyjską, za co został uwięziony, na rozkaz posła nadzwyczajnego i ministra pełnomocnego Katarzyny II w Rzeczypospolitej Jakoba Sieversa. Po uwolnieniu nadal działał w grupie opozycjonistów, którzy w sejmie grodzieńskim stanowili mniejszość. Rosyjskie prześladowania dosięgły także innych opozycyjnych posłów sejmu grodzieńskiego: Jana Stanisława Krasnodębskiego, Szymona Szydłowskiego, Dionizego Mikorskiego i Tadeusza Szymona Skarżyńskiego, którzy zostali siłą usunięci z Grodna, gdy nie powiodły się próby ich przekupienia lub zastraszenia zajęciem majątków.

W sprawozdaniu dla carycy Katarzyny II poseł rosyjski Jacob Sievers uznał, że ostatecznie przeprowadzenie planu zatwierdzenia II rozbioru Polski udało się łatwo i tanio. Z pogardą wyraził się zarówno o posłach grodzieńskich, jak i o królu. Napisał, że był on "zbyt nikczemny i rozkoszy chciwy, ażeby mimo wszelkie przeciwne zachcianki, gróźb się nie ulęknął". Większość posłów natomiast określił jako "najemników, odgrywających komedię".

Zobacz także

2024-08-21, godz. 09:00 Archiwum IPN zaprasza na VIII ogólnopolską konferencję z cyklu „Educare necesse est…”. VIII Ogólnopolska Konferencja Archiwistów i Historyków „Educare necesse est… – Życie codzienne w dokumencie, historiografii i dydaktyce od średniowiecza… » więcej 2024-08-21, godz. 22:07 Odkryto monetę i ceramikę z XV wieku W Lublinie na jednej z posesji archeolodzy odkryli relikty dawnej zabudowy. Wśród znalezisk jest moneta z XV wieku i ceramika. Archeolodzy przebadali teren ze… » więcej 2024-08-21, godz. 22:04 Uroczystość w 44. rocznicę wybuchu strajku w zakładach Fazos W 44. rocznicę wybuchu strajku w tarnogórskich zakładach Fazos w Tarnowskich Górach odprawiona została msza święta. Po niej złożono kwiaty pod Dzwonnicą… » więcej 2024-08-21, godz. 11:00 80 lat temu Niemcy wysadzili więzienie na Pawiaku 80 lat temu, 21 sierpnia 1944 roku, Niemcy wysadzili więzienie na Pawiaku. Był to ostatni etap akcji likwidacyjnej, którą rozpoczęli w lipcu 1944, w związku… » więcej 2024-08-21, godz. 09:00 56 lat temu wojska Układu Warszawskiego rozpoczęły inwazję na Czechosłowację 56 lat temu, w nocy z 20 na 21 sierpnia 1968 roku, wojska Układu Warszawskiego wkroczyły na terytorium Czechosłowacji. Interwencja zbrojna miała na celu przerwanie… » więcej 2024-08-21, godz. 01:00 Kalendarium historyczne 21 sierpnia » więcej 2024-08-20, godz. 19:20 Wspomnienia zdobycia PAST-y [DŹWIĘK] To był jeden z największych sukcesów powstańców warszawskich - 80 lat temu, 20 sierpnia 1944 roku, żołnierze batalionu "Kiliński" przy współudziale jednostek… » więcej 2024-08-20, godz. 13:00 81 lat temu zginął Tadeusz Zawadzki "Zośka", harcmistrz, podporucznik AK 81 lat temu, 20 sierpnia 1943 roku, w ataku na niemiecką strażnicę w Sieczychach koło Wyszkowa, zginął Tadeusz Zawadzki, pseudonim "Zośka", harcmistrz… » więcej 2024-08-20, godz. 11:00 80 lat temu warszawscy powstańcy zdobyli gmach PAST-y 80 lat temu, 20 sierpnia 1944 roku, warszawscy powstańcy zdobyli gmach PAST-y - Polskiej Akcyjnej Spółki Telefonicznej. Budynek pozostał w polskich rękach… » więcej 2024-08-20, godz. 09:00 104 lata temu wybuchło II powstanie śląskie 104 lata temu, w nocy z 19 na 20 sierpnia 1920 roku, wybuchło II powstanie śląskie, które miało na celu przywrócenie Górnego Śląska Polsce. Trwało do… » więcej
45678
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »