Radio Opole » Aktualności historyczne » Aktualności historyczne » 84. rocznica Sonderaktion Lublin
2023-11-09, 09:00 Autor: IAR/E.Porycka/K.Koziełł/dok.

84. rocznica Sonderaktion Lublin

Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
Pomnik upamiętniający rozstrzelanych w 1939-12-23 więźniów zamku w Lublinie. [Fot. Bronislaw Wesolowski/wikipedia/domena publiczna]
84 lata temu, 9 listopada 1939 roku, w okupowanej Polsce, na terenach przedwojennego województwa lubelskiego, rozpoczęła się niemiecka operacja Sonderaktion Lublin skierowana przeciwko inteligencji. Tego dnia aresztowano kilkaset osób: prawników, inżynierów, nauczycieli, sędziów, adwokatów oraz księży, wśród nich biskupów: Mariana Fulmana i Władysława Gorala. Zatrzymanych umieszczono w więzieniu na Zamku Lubelskim. Nieliczni zostali zwolnieni, niektórzy rozstrzelani, inni wywiezieni do niemieckich obozów koncentracyjnych.
Niemcy zamierzali zniszczyć polską elitę intelektualną, co miało być początkiem germanizacji regionu lubelskiego. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania. Szacuje się, że podczas Sonderaktion Lublin okupant aresztował ponad 2 tysiące polskich intelektualistów, urzędników i duchownych. Nazwę "Sonderaktion Lublin" nadali tym wydarzeniom polscy historycy.

Za początek represyjnej akcji uznaje się 9 listopada 1939 roku. Aresztowania przeprowadzone wówczas w Lublinie objęły nauczycieli szkół podstawowych i średnich, profesorów uczelni wyższych, a także duchownych. W gronie zatrzymanych znaleźli się między innymi: rektor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego ksiądz Antoni Szymański oraz profesor tej uczelni - ksiądz Zdzisław Goliński. Aresztowano też prezesa Sądu Okręgowego Stanisława Bryłę, prezesa Sądu Apelacyjnego Bolesława Sekutowicza oraz członków powołanej we wrześniu 1939 roku Straży Obywatelskiej. W kolejnych dniach listopada nastąpiły dalsze zatrzymania.

Według obliczeń Zofii Leszczyńskiej, historyk związanej z Państwowym Muzeum na Majdanku, w listopadzie hitlerowcy aresztowali w Lublinie około 250 osób, w tym 16 wykładowców KUL oraz ponad 100 duchownych katolickich.

Trzy dni wcześniej, 6 listopada 1939 roku, w Krakowie podczas Sonderaktion Krakau Niemcy aresztowali 183 osoby, wśród nich profesorów Uniwersytetu Jagiellońskiego, Akademii Górniczej i Akademii Rolniczej. Większość z zatrzymanych została wywieziona do niemieckich nazistowskich obozów koncentracyjnych - Sachsenhausen i Dachau. Wydarzenia w Krakowie i Lublinie były etapami "Intelligenzaktion" - tzw. akcji Inteligencja, podczas której od września 1939 do kwietnia 1940 roku na okupowanych ziemiach polskich Niemcy zamordowali co najmniej 100 tysięcy Polaków.

Zobacz także

2023-12-05, godz. 13:00 98 lat temu zmarł Władysław Reymont 98 lat temu - 5 grudnia 1925 roku - zmarł Władysław Reymont, pisarz, autor powieści "Ziemia obiecana", "Komediantka" oraz "Chłopi", za którą w 1924 roku… » więcej 2023-12-05, godz. 11:00 Otwarcie wystawy o Grupie Ładosia w Instytucie Pileckiego W berlińskim oddziale Instytutu Pileckiego zostanie otwarta wystawa poświęcona Grupie Ładosia, która udzielała pomocy Żydom zagrożonym przez hitlerowskie… » więcej 2023-12-05, godz. 09:00 156 lat temu urodził się Józef Piłsudski, marszałek Polski 156 lat temu, 5 grudnia 1867 roku, urodził się Józef Piłsudski, marszałek Polski, Naczelnik Państwa i Wódz Naczelny Wojska Polskiego. Mąż stanu, polityk… » więcej 2023-12-05, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 5 grudnia » więcej 2023-12-04, godz. 15:00 99 lat kończy major Jakub Tomasz Nowakowski pseudonim "Tomek" 99 lat kończy - 4 grudnia - urodzony w 1924 roku major Jakub Tomasz Nowakowski, pseudonim "Tomek", w czasie II wojny światowej żołnierz legendarnego batalionu… » więcej 2023-12-04, godz. 13:28 81 lat temu powstała Rada Pomocy Żydom Żegota 81 lat temu, 4 grudnia 1942 roku, powołano Radę Pomocy Żydom, pod konspiracyjnym kryptonimem "Żegota". Była to jedyna w okupowanej przez nazistów Europie… » więcej 2023-12-04, godz. 11:00 Wystawa fotografii ze strajku Kopalni Wujek Opór strajkujących górników i sylwetki zamordowanych przez komunistów prezentuje wystawa "Kopalnia strajkuje... - strajk i pacyfikacja Kopalni "Wujek" 13-16… » więcej 2023-12-04, godz. 07:30 Instytut Pileckiego upamiętnił Anielę Nizioł W Łańcucie Instytut Pileckiego upamiętnił Anielę Nizioł zamordowaną przez Niemców za pomoc Żydom. Odsłonięcie tablicy jest częścią projektu prowadzonego… » więcej 2023-12-04, godz. 07:30 Kalendarium historyczne 4 grudnia » więcej 2023-12-03, godz. 11:21 56 lat temu przeprowadzono pierwszy na świecie udany przeszczep serca 56 lat temu, 3 grudnia 1967 roku, zespół pod kierunkiem doktora Christiaana Barnarda przeprowadził pierwszą na świecie udaną transplantację serca ludzkiego… » więcej
111112113114115
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »