Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2024-07-07, 06:00 Autor: IAR/K.Sowińska/dok.

Kartka z kalendarza

7 lipca - Święto narodowe Wysp Salomona, obchodzone w rocznicę proklamowania niepodległości w 1978 roku.

7 lipca - Światowy Dzień Czekolady
1032 - Zjazd w Merseburgu, na którym podpisano traktat pokojowy kończący IV wojnę polsko-niemiecką. Bezpośrednim powodem wojny był najazd króla Polski Mieszka II Lamberta na margrabstwo Świętego Cesarstwa Rzymskiego Saksonię. Ostatecznym końcem wojny był niemal jednoczesny atak Rzeszy i Wielkiego Księstwa Kijowskiego na Polskę w 1031 roku, po którym Mieszko II musiał uciekać z kraju, a na tronie Polski osadzono jego starszego brata Bezpryma. Formalnym końcem wojny był podpisany na zjeździe w Merseburgu traktat pokojowy. Mieszko II zgodził się na zrzeczenie korony królewskiej oraz na podział państwa. Cesarz zdecydował, że Mieszko obejmie we władanie Małopolskę i Mazowsze, jego młodszy brat Otto Śląsk. Źródła nie podają informacji, kto objął władzę w Wielkopolsce.

1136 - Papież Innocenty II w Pizie wydał Bullę gnieźnieńską, ogłaszającą restytucję archidiecezji gnieźnieńskiej. Potwierdził w ten sposób niezależność i odrębność polskiej organizacji kościelnej od biskupstwa w Magdeburgu. Dokument jest jednym z najcenniejszych zabytków polskiej historiografii i ważnym źródłem poznania kultury, stosunków społecznych oraz organizacji Kościoła polskiego w XI i XII wieku. Istotny dla językoznawców, zawiera, bowiem około 410 polskich nazw miejscowych i osobowych, spisanych w formie oryginalnej. Bulla gnieźnieńska otworzyła epokę piśmiennictwa polskiego.

1482 - W Krzycku urodził się Andrzej Krzycki, poeta, humanista, dyplomata; arcybiskup gnieźnieński i prymas Polski. Jest autorem najstarszego polskiego pisma polemicznego podejmującego walkę z reformacją Marcina Lutra "Encomium Lutheri". Dzieło stara się ośmieszyć Lutra i postulaty reformacji, zarzuca reformatorom burzenie porządku społecznego i wzywa króla do walki z heretykami. W Płocku z jego inicjatywy architekt Bernardino Gianotti wzniósł w latach 1531-35 renesansową katedrę w miejscu spalonej romańskiej. W skarbcu zachował się wspaniały późnogotycki pastorał Krzyckiego i pieczęć o formach renesansowych. Zmarł 10 maja 1537 roku.

1572 - Zmarł Zygmunt August, król Polski, ostatni z dynastii Jagiellonów na tronie Rzeczypospolitej Obojga Narodów. Z jego inicjatywy Koronę Królestwa Polskiego i Wielkie Księstwo Litewskie na mocy Unii lubelskiej połączono w jedno państwo - Rzeczpospolitą Obojga Narodów. W lipcu 1570 zwołał do Szczecina kongres pokojowy, który zakończył się 13 grudnia podpisaniem pokoju kończącego I wojnę północną. Potwierdzono stan posiadania stron walczących, Rzeczpospolita zachowała Księstwo Kurlandii i Semigalii oraz znaczną część Inflant. Za panowania Zygmunta II Augusta miał miejsce rozkwit literatury i sztuki renesansowej. Od jego imienia pochodzi nazwa miasta Augustów. Urodził się 1 sierpnia 1520 roku.

1667 - Zmarł Nicolas Sanson, francuski geograf i kartograf. Był założycielem francuskiej szkoły kartograficznej oraz geografem Ludwika XIV. Stworzył wiernopowierzchniową siatkę kartograficzną dla całej Ziemi. Autor mapy Pomorza, w granicach dawnego księstwa pomorskiego, z 1654 roku. Urodził się 20 grudnia 1600 roku.

1734 - Wojna o sukcesję polską: wojska sasko-rosyjskie zdobyły Gdańsk, zmuszając jego mieszkańców do uznania władzy Augusta III Sasa. W wyniku kapitulacji z miasta uciekł król Stanisław Leszczyński. Po dwóch latach zaciętych walk Leszczyński zrzekł się tronu. Skutkiem tej wojny było trwałe ograniczenie polskiej suwerenności. 290. rocznica

1752 - Urodził się Joseph Marie Jacquard, francuski tkacz i wynalazca; skonstruował maszynę do wiązania sieci. W 1805 roku udoskonalił krosno przez skonstruowanie nowego urządzenia przesmykowego, znanego dziś, jako maszyna Jacquarda, do wielobarwnego tkania wielowzorzystego. Maszyna Jacquarda umożliwia uzyskanie na tkaninie praktycznie dowolnego wzoru, prawie bez ograniczeń. Zmarł 7 sierpnia 1834 roku.

1807 - Utworzono Księstwo Warszawskie na mocy traktatu pokojowego, podpisanego w Tylży, przez cesarza Francji Napoleona I oraz cara Rosji Aleksandra I. Istniało do 1815 roku, choć formalnie wolne, w rzeczywistości było terytorium podporządkowanym Cesarstwu Francuskiemu i jego władcy, Napoleonowi Bonaparte. Stanowiło polityczną namiastkę państwa polskiego będącego wówczas pod zaborami. Władcą suwerennym Księstwa był król Królestwa Saksonii, które wchodziło w skład Związku Reńskiego, będącego protektoratem Cesarstwa Francuskiego.

1841 - Zmarł Karol Levittoux, działacz patriotyczny, organizator tajnego związku młodzieży gimnazjalnej w Łukowie w 1839 roku, aresztowany przez władze rosyjskie. Nie chcąc wydać towarzyszy, popełnił samobójstwo przez samospalenie. Stał się symbolem niezłomnej postawy i poświęcenia za ojczyznę. Urodził się prawdopodobnie w 1820 roku.

1843 - Urodził się Camillo Golgi, włoski fizjolog i cytolog, opracował metodę barwienia komórek i włókien nerwowych z wykorzystaniem soli srebra, co umożliwiło badania mikroskopowe budowy mózgu i rdzenia kręgowego. Jego prace doprowadziły do uznania neuronu za podstawową jednostkę strukturalną i funkcjonalną układu nerwowego. Laureat Nagrody Nobla w 1906, w dziedzinie medycyny, za badania nad układem nerwowym. Zmarł 21 stycznia 1926 roku.

1860 - Urodził się Gustaw Mahler, austriacki kompozytor i dyrygent doby neoromantyzmu. Autor wielkich symfonii, jak: "Tytan”, "Zmartwychwstanie”, "III Symfonia d-moll”, cyklów pieśni - "Treny na śmierć dzieci”, utworów chóralnych - "Pieśń o ziemi". Przez większość krytyków uważany za jednego z najwybitniejszych symfoników w historii muzyki. Za życia ceniony był głównie, jako dyrygent. Jego kompozycje nigdy nie zostały do końca zaakceptowane przez wiedeńskie środowisko muzyczne. Zmarł 18 maja 1911 roku.

1865 - Zmarła Mary Surratt, pierwsza kobieta skazana na karę śmierci przez rząd federalny Stanów Zjednoczonych. Oskarżona i uznana za winną udziału w spisku, który doprowadził do zabójstwa prezydenta Abrahama Lincolna. Egzekucję wykonano przez powieszenie. Matka Johna Surratta, również zamieszanego w spisek. Proces stał się podstawą scenariusza filmu "Spisek" w reżyserii Roberta Redforda. Jej rolę zagrała Robin Wright. Urodziła się w 1823 roku.

1874 - Urodził się Władysław Grabski, ekonomista, polityk i historyk. W II Rzeczpospolitej był posłem na Sejm i ministrem skarbu. Zasłynął, jako twórca Banku Polskiego i reformy pieniądza, nazwanej od jego nazwiska - reformą Grabskiego. W 1924 roku, jako premier i minister skarbu dokonał gruntownej reformy walutowo-skarbowej, zlikwidował hiperinflację i wprowadził nową stabilną walutę - złoty polski. Był autorem około 150 prac, poruszających zagadnienia ze sfery ekonomii, bankowości, nauk politycznych, agronomii społecznej, historii i socjologii wsi. Zmarł 1 marca 1938 roku. 150. rocznica

1879 - Urodził się Marian Seyda, prawnik, polityk, publicysta, działacz: Ligi Narodowej, Komitetu Narodowego Polskiego, Związku Ludowo-Narodowego, Stronnictwa Narodowego. Senator II Rzeczypospolitej Polskiej. Po wybuchu II wojny światowej wszedł w skład rządu Władysława Sikorskiego początkowo, jako członek Komitetu Ministrów dla Spraw Kraju, a od 1940 roku, jako minister sprawiedliwości. Po wojnie pozostał na emigracji. Zmarł 17 maja 1967 roku w Buenos Aires. 145. rocznica

1881 - We włoskim czasopiśmie dziecięcym "Giornale per i Bambini” ukazał się pierwszy odcinek powieści "Pinokio" Carlo Collodiego. Opowieść o drewnianym pajacyku publikowano do 1883 roku, początkowo, jako "Historie marionetki". W pełnej wersji książkowej wydano ją w 1883 roku. Zaliczana jest do klasyki literatury dziecięcej.

1884 - Urodził się Lion Feuchtwanger, niemiecki pisarz żydowskiego pochodzenia, autor powieści historycznych oraz popularnych powieści biograficzno-historycznych, a także dramatów, które stały się inspiracją dla twórczości Bertolta Brechta. Rozgłos przyniosła mu powieść "Żyd Süss” z 1925 roku. Do najbardziej znanych należą też: "Brzydka księżniczka", "Poczekalnia" i "Wojna żydowska". Od 1940 roku mieszkał w Stanach Zjednoczonych. Zmarł 21 grudnia 1958 roku w Los Angeles. 140. rocznica

1887 - Urodził się Marc Chagall, francuski malarz i grafik, pochodzenia żydowskiego. Był czołowym przedstawicielem kubizmu i internacjonalizmu w malarstwie. Jego najbardziej znane obrazy to: "Skrzypek", "Król Dawid", "Kochankowie w bzach". Był twórcą scenografii do baletu "Ognisty ptak". Zmarł 28 marca 1985 roku.

1887 - Urodził się Jan Bokszczanin, pułkownik artylerii Wojska Polskiego, ofiara zbrodni katyńskiej. W czasie kampanii wrześniowej 1939 dowodził artylerią Obrony Przemyśla. Po agresji ZSRR na Polskę dostał się do niewoli sowieckiej. Przebywał w obozie w Starobielsku. Wiosną 1940 został zamordowany przez funkcjonariuszy NKWD w Charkowie i pogrzebany w Piatichatkach. Od 17 czerwca 2000 spoczywa na Cmentarzu Ofiar Totalitaryzmu w Charkowie. 5 października 2007 został awansowany pośmiertnie do stopnia generała brygady.

1893 - Urodził się Miroslav Krleža, chorwacki pisarz, uważany za jednego z najwybitniejszych twórców literatury chorwackiej. W twórczości podjął dzieło reedukacji narodowej Chorwatów. Główne problemy jego twórczości to tragizm dziejów Chorwacji i obrachunek z jej feudalną i mieszczańską przeszłością. W wielu utworach zajmuje się tematyką chłopską, przeprowadza też historyczno-kulturową analizę teraźniejszości. Zmarł 29 grudnia 1981 roku.

1899 - Urodził się George Cukor, amerykański producent i reżyser filmowy, znany z filmów komediowych, jak: "My Fair Lady", "Raport Chapmana", "Urodzeni wczoraj", "Pokochajmy się”, "A Star Is Born". Za "My Fair Lady" z Audrey Hepburn otrzymał Oscara za reżyserię. Urodził się w rodzinie żydowskich imigrantów z Węgier. Karierę rozpoczął, w 1918, jako asystent reżysera w teatrze w Chicago. W 1929 przeszedł do Hollywood. Zmarł 24 stycznia 1983 roku. 125. rocznica

1900 - Urodził się Franciszek Janik, pilot szybowcowy, samolotowy, balonowy, teoretyk lotnictwa. W 1938 roku na zawodach balonowych w Belgii, wraz z Antonim Januszem, zdobył Puchar Gordona Bennetta. Podczas II wojny światowej przebywał w Paryżu i Ankarze, prowadząc prace konstrukcyjne w fabrykach lotniczych, szkolił studentów, inżynierów i lotników. Po wojnie prowadził działalność naukowo-dydaktyczną, latał samolotami i balonami. Opublikował dziesiątki prac naukowych, wiele książek i podręczników. Zmarł 27 grudnia 1975 roku.

1901 - Urodził się Vittorio de Sica, włoski reżyser i aktor. Zdobył uznanie filmami, w których uwaga skupiona jest na ludziach bezbronnych i pozbawionych siły przebicia. Wśród nich znajdują się "Złodzieje rowerów", które przyniosły mu międzynarodową sławę. Zmarł 13 listopada 1974 roku.

1903 - Urodził się Mieczysław Berman, grafik, autor rysunków satyrycznych o tematyce społeczno-politycznej, plakatów politycznych i filmowych, grafiki książkowej. Tworzył ilustracje do utworów pisarzy rewolucyjnych. W latach 30. XX wieku publikował swoje fotomontaże polityczne w pismach lewicowych. Zajmował się też grafiką reklamową, zaprojektował między innymi słynny plakat "Cukier krzepi”. Autor artykułów poświęconych historii fotomontażu. Zmarł 31 grudnia 1975 roku.

1903 - Urodził się Tadeusz Friedrich, florecista, szablista i szpadzista, jeden z najwszechstronniejszych szermierzy w Polsce międzywojennej, dwukrotny brązowy medalista igrzysk olimpijskich. Po II wojnie światowej włączył się w odbudowę polskiego sportu. W październiku 1945 był jednym z inicjatorów reaktywowania Polskiego Związku Szermierczego. Zmarł 10 października 1976 roku.

1904 - Urodził się Wojciech Natanson, eseista, krytyk literacki, członek PEN-Clubu, laureat Nagrody imienia Pietrzaka i francuskiego L'Ordere des Arts des Letteres. Autor ponad 20 książek, w tym: "Z różą czerwoną przez Paryż", "Do trzech razy sztuka”, "Szaniawski”, "Moje przygody literackie”. Kierownik literacki wielu teatrów, wykładowca Studium Dramatycznego w Krakowie. W czasie niemieckiej okupacji działał w podziemiu, był żołnierzem Armii Krajowej, współpracownikiem Biura Informacji i Propagandy AK, uczestnikiem Powstania Warszawskiego. Zmarł 2 sierpnia 1996 roku. 120. rocznica

1906 - W katedrze wawelskiej odsłonięto nagrobek Władysława III Warneńczyka. Nagrobek jest cenotafem - symbolicznym grobowcem wzniesionym ku czci zmarłego, ponieważ ciała poległego w bitwie pod Warną w 1444 roku króla nigdy nie odnaleziono. Umowę na wykonanie nagrobka podpisał w 1903 kardynał Jan Duklan Puzyna, a wykonał go w Rzymie - z czerwonego marmuru i brązu - rzeźbiarz Antoni Madeyski.

1907 - Urodził się Robert Heinlein, amerykański pisarz, klasyk literatury SF. Autor między innymi książek: "Władcy marionetek", "Kawaleria kosmosu" i "Obcy w obcym kraju". Przyjaźnił się z innym słynnym amerykańskim pisarzem SF Philipem K. Dickiem. Pełnił służbę na pokładzie lotniskowca USS "Lexington” i niszczyciela USS "Roper”. Zmarł 8 maja 1988 roku. `

1910 - Zmarł Antoni Popiel, herbu Sulima. Rzeźbiarz i pedagog. Twórca pomników: Adama Mickiewicza we Lwowie, Tadeusza Kościuszki w Krakowie oraz w Waszyngtonie, a także tympanonu Teatru Wielkiego we Lwowie. Wykładowca Politechniki Lwowskiej. Urodził się 13 czerwca 1865 roku.

1913 - Urodził się Włodzimierz Pietrzak, poeta i krytyk literacki. Wydał zbiór wierszy "Prawo drapieżne", pisał wiersze do tygodnika "Prosto z mostu", współredagował pismo "Młoda Polska". Poległ w Powstaniu Warszawskim, jako żołnierz Zgrupowania "Radosław", 22 sierpnia 1944 roku podczas walk na Starym Mieście. Odznaczony Krzyżem Walecznych. Od roku 1949 przyznawana jest nagroda jego imienia.

1921 - Urodził się Roman Stankiewicz, aktor teatralny i filmowy, pedagog. Debiutował w 1946 roku, w Teatrze Wybrzeże w Gdańsku. Występował także w Łodzi, ale na dłużej związał się z Krakowem. Od 1972 do 1985 roku był aktorem Teatru im. Heleny Modrzejewskiej w Krakowie Był też wykładowcą tamtejszej Państwowej Wyższej Szkoły Teatralnej imienia Ludwika Solskiego. Miał także wiele znaczących ról w Teatrze Telewizji, między innymi grał postać Guślarza w spektaklu "Dziady" w reżyserii Konrada Swinarskiego. Zmarł 14 grudnia 1985 roku.

1922 - Premiera polskiego filmu niemego "Rok 1863" w reżyserii Edwarda Puchalskiego. Była to ekranizacja znanej powieści Stefana Żeromskiego "Wierna rzeka". Główne role zagrali: Ryszard Sobiszewski, Maria Hryniewicz i Stanisława Chrzanowska.

1927 - Zygmunt Słomiński został prezydentem Warszawy. Był inicjatorem akcji "Warszawa czysta”. Za jego prezydentury: rozpoczęto chlorowanie wody wodociągowej, wybudowano kilkanaście toalet publicznych, zmodernizowano i przebudowano miejską gazownię, zbudowano osiedle na Żoliborzu dla pracowników samorządu miejskiego, a w 1928 - po trzyletniej przerwie - przywrócono komunikację autobusową w mieście. Zygmunt Słomiński ustąpił z urzędu prezydenta miasta, po zmianie ustawy samorządowej, 2 marca 1934 roku. Zastąpił go Stefan Starzyński. Zygmunt Słomiński urodził się 15 kwietnia 1879 w Piotrkowie Trybunalskim, a zmarł 12 lutego 1943 w Stefanowie.

1930 - Zmarł sir Arthur Conan Doyle, angielski prozaik, nowelista, autor powieści sensacyjno-kryminalnych i fantastyczno-naukowych. Twórca postaci słynnego detektywa Sherlocka Holmesa i jego przyjaciela doktora Watsona. Jego książki to między innymi: "Znak czterech", " Pies Baskerville'ów", "Studium w szkarłacie". Urodził się 22 maja 1859 roku.

1932 - Urodził się Josef Erich Zawinul, austriacki pianista jazzowy i kompozytor. Był jednym z pionierów gatunku jazz fusion obok takich artystów jak Chick Corea, Herbie Hancock, John McLaughlin, czy Miles Davis. Najlepiej znany, jako założyciel zespołu Weather Report, utworzonego przy udziale Miroslava Vitouša i Wayne'a Shortera, z którymi wcześniej nagrał dwa albumy w studyjnym zespole Davisa. Pod koniec kariery prowadził zespół Zawinul Syndicate. Był jednym z pierwszych muzyków, którzy zaczęli używać fortepianów elektrycznych i syntezatorów. Zmarł 11 września 2007.

1933 - Urodził się Jacek Kajtoch, eseista, krytyk literacki, założyciel i członek grupy literackiej "Nadstawie”. Wydał szkice "Konstanty Damrot. Życie i twórczość literacka”, "Norbert Bonczyk, epik Górnego Śląska”. Jest autorem bądź współautorem licznych antologii poetyckich i prozatorskich. Zmarł 13 stycznia 2019 roku.

1937 - Opublikowano raport brytyjskiej komisji królewskiej, rekomendujący podział Palestyny na części arabską i żydowską. 3 sierpnia 1937 roku odbył się XX Kongres Syjonistyczny, na którym Żydzi niechętnie przyjęli propozycję Brytyjczyków. Także w sierpniu 1937 roku kraje arabskie odrzuciły brytyjską propozycję podziału Palestyny i zapowiedziały walkę aż do osiągnięcia niepodległości i utworzenia rządu arabskiego. 29 listopada 1947 Zgromadzenie Ogólne ONZ przyjęło rezolucję numer 181 w sprawie podziału Palestyny. Państwo żydowskie miało składać się z trzech kawałków, o trudnych do obrony granicach. Poza jego granicami miała być także stolica judaizmu i symbol tradycji żydowskiej - Jerozolima.

1940 - Urodził się Ringo Starr, brytyjski muzyk rockowy, wokalista, perkusista, kompozytor i producent nagrań oraz aktor. Muzyk zespołu The Beatles. Zadebiutował, jako solista albumem "Sentimental Journy" w 1970 roku. W 2007 roku został sklasyfikowany na 26. miejscu listy 50. najlepszych perkusistów rockowych według "Stylus Magazine". W 2011 roku, jako pierwszy były muzyk The Beatles wystąpił w Polsce, na koncercie zespołu Ringo Starr and His All-Starr Band. W 2020 był wymieniany, jako najbogatszy perkusista na świecie, z majątkiem netto 350 milionów dolarów.

1941 - Wojska amerykańskie wylądowały w Islandii. Ze względu na strategiczne położenie wyspy na północnym Atlantyku alianci nie chcieli dopuścić do jej zajęcia przez nazistów. Siły amerykańskie liczyły ponad 40 tysięcy żołnierzy, podczas gdy mieszkańców wyspy było około 120 tysięcy. Ponad rok wcześniej inwazję na Islandię przeprowadzili Brytyjczycy, którzy przybyli czterema okrętami i w sile ponad 700 marynarzy zajęli wyspę, aresztowali przebywających tam obywateli niemieckich i przygotowywali ją do spodziewanego ataku ze strony Niemiec. Islandzkie władze początkowo protestowały przeciwko naruszeniu neutralności wyspy, ale ostatecznie podjęły współpracę z aliantami.

1942 - Na Przełęczy Hałbowskiej w Beskidzie Niskim Niemcy rozstrzelali 1250 Żydów z Nowego Żmigrodu. Na przełęczy znajduje się mogiła zamordowanych.

1943 - Pacyfikacja wsi Szaulicze na białostocczyźnie. Niemcy zamordowali 336 osób, w tym 120 dzieci. Pacyfikacja była zemstą za zabicie przez partyzantów niemieckiego lekarza, hauptmanna Mazura. W miejscu, gdzie kiedyś istniała miejscowość, znajduje się obelisk upamiętniający ofiary zbrodni.

1944 - Oddziały Armii Krajowej rozpoczęły operację "Ostra Brama", mającą na celu zdobycie Wilna. Wsparte przez wojska radzieckie wyzwoliły miasto 13 lipca. W całej operacji wileńskiej brało udział około dziewięciu tysięcy żołnierzy AK na terenie okręgu wileńskiego i około sześciu tysięcy na terenie okręgu nowogródzkiego. Po zdobyciu Wilna dowództwo sowieckie nakazało żołnierzom AK wyjść z miasta. Rosjanie rozbroili żołnierzy Armii Krajowej, a następnie większość z nich uwięziło NKWD. Internowano około pięciu tysięcy podoficerów i szeregowców. Po pewnym czasie część z nich zdecydowała się wstąpić w szeregi 1. Armii Wojska Polskiego. Większość została jednak przymusowo wcielona do pułku rezerwowego Armii Czerwonej. 80. rocznica

1949 - Urodziła się Zyta Gilowska, ekonomistka, profesor Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego, polityk - minister finansów oraz wicepremier w rządach Kazimierza Marcinkiewicza oraz Jarosława Kaczyńskiego. Posłanka na Sejm w latach 2001-2005 i 2007-2008. Od 2010 do 2013 roku członkini Rady Polityki Pieniężnej. W październiku 2015 weszła w skład Narodowej Rady Rozwoju powołanej przez prezydenta Andrzeja Dudę. Zmarła 5 kwietnia 2016 roku. 75. rocznica

1954 - Zmarł Marian Ludwik Sochański, major artylerii Wojska Polskiego, urzędnik w II Rzeczypospolitej, ostatni przedwojenny starosta powiatu zamojskiego, więzień polityczny komunistycznych władz Polski Ludowej. W czasie II wojny światowej uczestniczył w ukryciu przed Niemcami obrazu "Hołd pruski” Jana Matejki. W 1949 roku został aresztowany i osadzony więzieniu mokotowskim w Warszawie. Został oskarżony o "faszyzację” życia w Polsce przed 1939 i skazany na karę ośmiu lat pozbawienia wolności. Zmarł w więziennym szpitalu. W 2012 roku Sąd Najwyższy uniewinnił Mariana Sochańskiego. Urodził się 16 września 1899 roku. 70. rocznica

1957 - 16-letni Pelé zadebiutował w drużynie narodowej Brazylii, strzelając gola w rozegranym w Rio de Janeiro meczu z Argentyną, przegranego przez jego drużynę 1:2. Słynny piłkarz został nazwany królem futbolu. W 1999 roku Międzynarodowy Komitet Olimpijski ogłosił go najlepszym sportowcem XX wieku. Jest jedynym piłkarzem, który ze swoją drużyną trzykrotnie zdobył Puchar Świata. Grając w reprezentacji narodowej Brazylii strzelił 77 goli. Wystąpił na czterech Mistrzostwach Świata: w 1958, 1962, 1966 i 1970 roku. Po zakończeniu kariery był między innymi, Ambasadorem Dobrej Woli UNESCO. Pelé urodził się 23 października 1940 roku, a zmarł 29 grudnia 2022 roku.

1959 - Urodził się Zbigniew Libera, fotografik i performer, autor instalacji i wideoinstalacji, uznawany za prekursora sztuki krytycznej, tak zwanej sztuki ciała, którą wprowadził pod koniec lat 80. w swoich fotograficznych autoportretach. W pracach analizuje i krytykuje przyjęte konwencje, kulturę masową, tradycyjne modele wychowania. Od 2009 roku pracuje, jako profesor na ASP w Pradze. Współpracuje z Galerią Raster. 65. rocznica

1962 - II Konkurs Sopot Festival, współorganizowany przez Polskie Radio. Konkurs, który prowadzili Irena Dziedzic, Zbigniew Korpolewski i Ryszard Serafinowicz, wygrała reprezentantka Grecji Yovanna z utworem "Vole mon reve”. Czwarte miejsce zajęła Irena Santor z piosenką "Najtrudniejsze są chwile pożegnań”.

1962 - Birmańska policja spacyfikowała na uniwersytecie w Rangunie studentów protestujących przeciwko wojskowemu zamachowi stanu generała Ne Wina. Zginęło ponad 100 osób.

1964 - Urodził się Krzysztof Skiba, muzyk, autor tekstów, satyryk, publicysta, aktor, konferansjer, członek zespołu "Big Cyc". Grał w filmach: "Co dzień bliżej nieba", "Republika Ostrowska". W latach 80. był współzałożycielem i działaczem Ruchu Społeczeństwa Alternatywnego. Publikował w czasopiśmie "Homek", wydawanym przez RSA. W tym czasie należał również do Ruchu "Wolność i Pokój”. Pisał w jego czasopiśmie "A Capella". W sierpniu 1985, podczas festiwalu muzycznego w Jarocinie, został zatrzymany przez milicję po rozrzuceniu antypaństwowych ulotek. Aresztowany na trzy miesiące opuścił zakład karny na mocy tak zwanej małej amnestii. 60. rocznica

1967 - Zmarł Stanisław Pękalski, malarz, witrażysta, pedagog. W latach 30. XX wieku był związany z grupą artystów warszawskich "Rzut” oraz "Blokiem Zawodowych Artystów Plastyków”. Wystawiał swoje prace w Instytucie Propagandy Sztuki i Galerii Zachęta. Autor prawie 100 kompozycji witrażowych, w tym w archikatedrze Chrystusa Króla w Katowicach. Wraz z profesorem Aleksandrem Jędrzejewskim i Władysławem Winczem zaprojektował kolorystykę wrocławskiego Rynku i placu Solnego. Urodził się 30 listopada 1895 roku.

1971 - Zmarł Ub Iwerks, amerykański animator i technik filmowych efektów specjalnych, współpracownik Walta Disneya, najbardziej znany, jako twórca pierwszego wizerunku Myszki Miki. W 1960 i 1965 za swoje osiągnięcia techniczne został wyróżniony Oscarem, a w 1963 otrzymał nominację za efekty specjalne w "Ptakach" Alfreda Hitchcocka. Urodził się 24 marca 1901 roku.

1974 - Zakończyły się Mistrzostwa Świata w piłce nożnej w Niemczech Zachodnich. Polska reprezentacja zdobyła brązowy medal. Królem strzelców został Grzegorz Lato, który strzelił siedem goli, natomiast wicekrólem był Andrzej Szarmach ze zdobytymi pięcioma celnymi trafieniami. Mistrzem świata zostało RFN, pokonując w finale Holandię 2:1. 50. rocznica

1974 - Zmarł Leon Shamroy, amerykański operator filmowy. 18-krotnie nominowany do Oscara za najlepsze zdjęcia, zdobył ostatecznie cztery statuetki za film "Czarny łabędź" w 1943 roku, "Wilson" w 1945, "Zostaw ją niebiosom" w 1946 i "Kleopatra" w 1964. Urodził się 16 lipca 1901 roku. 50. rocznica

1977 - Premiera filmu sensacyjnego "Szpieg, który mnie kochał" w reżyserii Lewisa Gilberta. Był to dziesiąty oficjalny film o przygodach James Bonda. Został oparty na podstawie książki Iana Fleminga. W postać brytyjskiego agenta wcielił się po raz trzeci Roger Moore. Realizacji filmu podjął się Lewis Gilbert, reżyser, który 10 lat wcześniej wyreżyserował przedostatniego Bonda z Seanem Connerym "Żyje się tylko dwa razy". Film był nominowany do Oscara w trzech kategoriach.

1978 - Wyspy Salomona, leżące na Oceanie Spokojnym nieopodal Papui-Nowej Gwinei, dotychczasowy protektorat brytyjski, uzyskały niepodległość. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe.

1981 - Papież Jan Paweł II ustanowił biskupa warmińskiego Józefa Glempa arcybiskupem metropolitą warszawskim, a także arcybiskupem metropolitą gnieźnieńskim, co wiązało się z przyznaniem godności prymasa Polski. Jako prymas Polski Józef Glemp objął funkcje opiekuna duszpasterstwa Polonii oraz ordynariusza Kościołów obrządku greckokatolickiego i ormiańskiego na terenie naszego kraju. Józef Glemp był prymasem Polski do 2009 roku. Urodził się 18 grudnia 1929 w Inowrocławiu, a zmarł 23 stycznia 2013 w Warszawie.

1986 - Zmarł Karol Ferster "Charlie", grafik, malarz, satyryk. Autor humorystycznych rysunków w czasopismach "Przekrój" i "Szpilki". Ilustrator książek. W latach 1951-1958 projektował plakaty filmowe. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim i Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski oraz Złotym Krzyżem Zasługi. Urodził się 17 maja 1902 roku.

1992 - Zmarła Seweryna Szmaglewska, pisarka, prozaik. W latach 1942-1945 więziona w niemieckim obozie koncentracyjnym Auschwitz-Birkenau. Była świadkiem w procesach norymberskich. Autorka "Dymów nad Birkenau" i powieści dla młodzieży "Czarne stopy". Urodziła się 11 lutego 1916 roku.

1992 - Reprezentacja Południowej Afryki w piłce nożnej mężczyzn rozegrała swój pierwszy międzypaństwowy mecz od roku 1955, pokonując Kamerun 1:0. Przez 30 lat kadra tego kraju była wykluczona z rozgrywek FIFA ze względu na apartheid.

1994 - Sejm RP przyjął ustawę o denominacji złotego. Jeden "nowy" zloty odpowiadał dziesięciu tysiącom "starych" złotych. Zmienił się też symbol waluty: na PLN z dawnego PLZ. Zmiany weszły w życie 1 stycznia 1995 roku. 30. rocznica

1997 - Nysa Kłodzka zalała Kłodzko, dając początek powodzi tysiąclecia w południowej i zachodniej Polsce. Była jedną z największych takich katastrof w dziejach naszego kraju. Objęła jednocześnie Sudety, Zachodnie Karpaty, dorzecze górnej Odry i Wisły. W Polsce zginęło 56 osób, a szkody oszacowano na około 3,5 miliarda dolarów.

1999 - Zmarł Leszek Kubanek, aktor krakowskich teatrów - Lalki, Maski Groteska, Rapsodycznego i Słowackiego. Zagrał między innymi w filmach: "Śmierć prezydenta", "Wodzirej", "Austeria", "Pierścień i róża", "Noc w wielkim mieście". Urodził się 2 sierpnia 1926 roku. 25. rocznica

1999 - Zmarła Anita Dymszówna, aktorka teatralna i filmowa, córka Adolfa Dymszy. Występowała w teatrach - Narodowym i Komedia oraz gościnnie w Teatrze Syrena, grała w Teatrze Telewizji, Kabarecie Dudek. Kreowała role w filmach: "Kochajmy syrenki", "Pan Dodek”, "Miłość dwudziestolatków”. Urodziła się 3 marca 1944 roku. 25. rocznica

2005 - Zamach bombowy w Londynie. Eksplozję wywołały trzy ładunki wybuchowe podłożone w metrze i jeden w autobusie miejskim. Zginęły 52 osoby, a 700 zostało rannych. Zamach sparaliżował komunikację w centrum Londynu. Został przeprowadzony w czasie, gdy w Gleneagles w Szkocji trwał szczyt państw grupy G8 oraz w dzień po ogłoszeniu, że letnie igrzyska olimpijskie w 2012 roku zorganizowane zostaną w Londynie. Do zamachu przyznało się islamskie ugrupowanie terrorystyczne Tajna Grupa Dżihadu Al-Kaidy w Europie.

2006 - Zmarł Syd Barrett, brytyjski muzyk rockowy, wokalista i gitarzysta, współtwórca grupy Pink Floyd i autor pierwszych kompozycji muzycznych tego zespołu. Uważany za jednego z najwybitniejszych przedstawicieli psychodelicznego rocka. Urodził się 6 stycznia 1946 roku.

2007 - W Lizbonie ogłoszono nowe siedem cudów świata: Wielki Mur Chiński, Petra w Jordanii, Pomnik Chrystusa Odkupiciela w Rio de Janeiro, Machu Picchu w Peru, Chichén Itzá w Meksyku, Koloseum w Rzymie i Tadź Mahal w Indiach.

2007 - Seria koncertów charytatywnych na wszystkich kontynentach Live Earth. Brało w nich udział około 150 wykonawców, między innymi: Genesis, Duran Duran, Red Hot Chili Peppers, Metallica, Beastie Boys i Madonna. Szacuje się, że całe przedsięwzięcie dzięki transmisji satelitarnej zobaczyły około dwóch miliardów widzów z całego świata. Głównym celem wydarzeń było zainteresowanie ludności i instytucji problemami związanymi z rosnącą emisją dwutlenku węgla oraz coraz bardziej zagrażającym Ziemi zjawiskiem globalnego ocieplenia. Ideą koncertu była także zainspirowanie daleko idących działań zmierzających do ograniczenia globalnego ocieplenia.

2008 - Zmarła Dorian Leigh, amerykańska supermodelka. Od lat 40. do połowy lat 60. XX wieku królowała na wybiegach oraz na okładkach magazynów mody. Po wycofaniu się w połowie lat 60. z pracy na wybiegach otworzyła własną agencję modelek w Paryżu. Urodziła się 23 kwietnia 1917 roku.

2011 - Zmarł Manuel Galbán, kubański gitarzysta. Współpracował z amerykańskim piosenkarzem Ryem Cooderem i Buena Vista Social Club. Urodził się 14 stycznia 1931 roku.

2013 - Zakończyły się rozgrywane w Starych Jabłonkach Mistrzostwa Świata w Siatkówce Plażowej. Wśród mężczyzn zwyciężyli Holendrzy Alexander Brouwer i Robert Meeuwsen, a w konkurencji kobiet Chinki Xue Chen i Zhang Xi.

2013 - Zmarł Artur Hajzer, taternik, alpinista i himalaista, twórca projektu Polski Himalaizm Zimowy 2010-2015. Zdobywca siedmiu ośmiotysięczników. Zginął na stoku Gaszerbrum I w Karakorum. Hajzer wraz z Jerzym Kukuczką dokonał pierwszego zimowego wejścia na Annapurnę. Spośród ośmiotysięczników zdobył też Manaslu wraz z Kukuczką, Sziszapangmę nową drogą z Wandą Rutkiewicz, Ryszardem Wareckim i Kukuczką, a także Dhaulagiri i Nanga Parbat. Urodził się 28 czerwca 1962 roku.

2014 - Zmarł Eduard Szewardnadze, gruziński polityk, minister spraw zagranicznych ZSRR za rządów Michaiła Gorbaczowa. W latach 1995-2003 prezydent Gruzji. By przeciwstawić się rosyjskim wpływom, Szewardnadze obrał kurs prozachodni, nastawiając się na współpracę z USA i strategiczne partnerstwo z NATO i UE. Ustąpił z urzędu pod naciskiem protestów społecznych przeciwko sfałszowaniu wyborów parlamentarnych. Te pokojowe wystąpienia przeszły do historii pod nazwą "rewolucji róż". Urodził się 25 stycznia 1928 roku. 10. rocznica

2014 - Zmarł Alfredo Di Stéfano, argentyński piłkarz i trener piłkarski. Występował na pozycji środkowego napastnika. Uważany za jednego z najlepszych piłkarzy w historii piłki nożnej. W latach 1956-1960, grając w Realu Madryt, pięciokrotnie zdobył Puchar Europy strzelając gola w każdym finale. Po zakończeniu kariery piłkarskiej został trenerem. Prowadził między innymi Boca Juniors, River Plate i zdobył mistrzostwo Hiszpanii z zespołem Valencia CF. Ostatnim sukcesem w trenerskiej karierze było zdobycie Superpucharu Hiszpanii z Realem Madryt. Urodził się 4 lipca 1926 roku. 10. rocznica

2016 - Zmarł Michał Wierusz-Kowalski, historyk, medioznawca, wykładowca akademicki, dziennikarz prasy hipologicznej. Autor ponad tysiąca artykułów, współautor publikacji książkowej "Besson i Demona: zapiski koniarza". Był redaktorem naczelnym kwartalnika "Hodowca i Jeździec". Jako zawodnik sportów jeździeckich udzielał się w konkurencji skoki przez przeszkody. Urodził się 12 maja 1975 roku.

2016 - Podczas manifestacji przeciwko brutalności policji w Dallas w Teksasie czarnoskóry snajper Micah Xavier Johnson zastrzelił pięciu białych policjantów, ranił dziewięciu kolejnych i dwóch cywilów. Następnego dnia został zabity za pomocą drona z bombą, gdy odmówił opuszczenia swojej kryjówki.

2019 - Zmarł profesor Józef Marian Bańka, filozof, wykładowca akademicki związany z Katolickim Uniwersytetem Lubelskim. Zajmował się zagadnieniami metafizyki, historii filozofii i antropologii filozoficznej, filozofii techniki i etyki. Badał oddziaływanie techniki na osobowość człowieka. Był zwolennikiem idei prostomyślności, jako odpowiedzi na zagrożenie człowieka przez przebiegające gwałtownie procesy cywilizacji technicznej. Urodził się 27 lutego 1934 roku. 5. rocznica

2019 - Zmarł Aleksy Subotko - duchowny prawosławny, ksiądz mitrat Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, wykładowca Prawosławnego Seminarium Duchownego w Warszawie, spowiednik duchownych prawosławnych. Za swoją działalność na rzecz Cerkwi został nagrodzony między innymi mitrą i dwukrotnie Orderem świętej Marii Magdaleny. Urodził się 2 lutego 1938 roku. 5. rocznica

2020 - Zmarł Stanisław Kuś, utalentowany konstruktor i inżynier budownictwa, profesor nauk technicznych, były rektor Politechniki Rzeszowskiej. Współuczestniczył w tworzeniu wielkopowierzchniowych budowli, jak hale sportowo-widowiskowe "Olivia” w Gdańsku i pięciu hal AWF w Warszawie, część podziemna hali widowiskowo-sportowej "Spodek” Katowice, pokrycie sztucznego lodowiska Torwar Warszawa i wiele innych. Był autorem pięciu patentów, w dziedzinie konstrukcji budowlanych. Urodził się 1 lutego 1925 roku.

2021 - Prezydent Haiti Jovenel Moise został zamordowany w swojej prywatnej rezydencji w Port-au-Prince. Po ataku obowiązki prezydenta kraju przejął tymczasowy premier Claude Joseph, który w oficjalnym oświadczeniu dla mediów stwierdził, że za morderstwo Moise’a odpowiedzialna jest "grupa niezidentyfikowanych osób, spośród których niektóre mówiły po hiszpańsku”. W zamachu została ciężko ranna także żona prezydenta.

2023 - Zmarła Nikki Kesangane McCray-Penson, amerykańska koszykarka występująca na pozycji rzucającej, dwukrotna mistrzyni olimpijska, członkini Galerii Sław Żeńskiej Koszykówki. Urodziła się 17 grudnia 1971 roku. 1. rocznica

Zobacz także

2024-08-15, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 15 sierpnia - Święto Czynu Chłopskiego, ustanowione w 1936 roku. Upamiętnia zwycięstwo nad najazdem bolszewickim w 1920 roku. Ciężar walki z najeźdźcą… » więcej 2024-08-14, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 14 sierpnia - Dzień Energetyka, obchodzony w Polsce. » więcej 2024-08-13, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 13 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Osób Leworęcznych, organizowany od 1992 roku przez światową organizację Klub Mańkutów, z siedzibą w Wielkiej Bryt… » więcej 2024-08-12, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 12 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Młodzieży, ustanowiony w 1999 roku, przez ONZ. 12 sierpnia - Światowy Dzień Słonia. » więcej 2024-08-11, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 11 sierpnia - Święto Niepodległości Czadu. 11 sierpnia - Dzień Konserwatora Zabytków. » więcej 2024-08-10, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 10 sierpnia - Dzień Przewodników i Ratowników Górskich, obchodzony w Polsce, w dniu Świętego Wawrzyńca, patrona przewodników i ratowników górskich. 10… » więcej 2024-08-09, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 9 sierpnia - Święto narodowe Singapuru, obchodzone w rocznicę uzyskania niepodległości w 1965 roku. 9 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Ludności Tubylczej… » więcej 2024-08-08, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 8 sierpnia - Wielki Dzień Pszczół. 8 sierpnia - Międzynarodowy Dzień Kota, ustanowiony w 2002 roku przez Międzynarodowy Fundusz na rzecz dobrostanu Zwierząt… » więcej 2024-08-07, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 7 sierpnia - Dzień Pracownika Opieki nad Osobami Starszymi. » więcej 2024-08-06, godz. 01:00 Kartka z kalendarza 6 sierpnia - Kościoły chrześcijańskie obchodzą święto Przemienienia Pańskiego. » więcej
56789
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »