Radio Opole » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza » Kartka z kalendarza
2023-09-24, 07:30 Autor: IAR/B.Falkowska

Kartka z kalendarza

24 września - Święto narodowe Republiki Gwinei Bissau - Dzień Niepodległości, obchodzony w rocznicę ogłoszenia niepodległości w 1973 roku.
768 - Zmarł Pepin Mały, zwany także Krótkim, król Franków od 751 roku. Urodził się w 714 roku. 1255 rocznica

787 - Rozpoczął się Sobór Nicejski II, na którym uchwalono 22 kanony dyscyplinarne, w tym między innymi zasady tworzenia ikon, wykluczające dowolność i zezwalające na tworzenie obrazów tylko duchownym. Podkreślono, że kult obrazów odnosi się do osoby przedstawionej, a nie do samego obrazu. Sobór zakończył się 23 października 787 roku. Nieobecni byli patriarchowie Aleksandrii, Antiochii i Jerozolimy, znajdujących się pod panowaniem islamskim.

1464 - Wojna trzynastoletnia: wojska gdańskie pod dowództwem rajców Jana von Herfordena i Macieja Kolmenera zdobyły po pięciu miesiącach oblężenia krzyżacki Puck.

1501 - Urodził się Girolamo Cardano, włoski matematyk, mechanik, astrolog i lekarz epoki renesansu. Jako jeden z pierwszych używał liczb zespolonych. Autor około 300 dzieł. Zmarł 21 września 1576.

1541 - Zmarł Paracelsus, niemiecki lekarz, chemik i filozof, jeden z prekursorów nowoczesnej medycyny. Uważany za ojca toksykologii. Wprowadził szereg nowych leków, między innymi rtęć na syfilis oraz różne sole metali i opium. Miał też ważny wkład w ziołolecznictwo. Urodził się 10 listopada 1493 lub 1494.

1564 - Urodził się William Adams, żeglarz angielski, prawdopodobnie pierwszy Anglik, który dotarł do Japonii, jak również pierwszy naturalizowany w Japonii Europejczyk. Budował dla miejscowego władcy statki na wzór europejski, pełnił także kluczową rolę w kontaktach handlowych z Holandią i Anglią. Do dziś uznawany jest za jednego z najbardziej wpływowych obcokrajowców w czasach, gdy Japonia nawiązywała pierwsze kontakty z Zachodem. Był inspiracją dla postaci Johna Blackthorne’a z powieści Jamesa Clavella "Shogun" i serialu pod tym samym tytułem. Zmarł 16 maja 1620 roku.

1621 - Zmarł Jan Karol Chodkiewicz, hetman wielki litewski, wojewoda wileński. Jeden z najwybitniejszych europejskich dowódców wojskowych początku XVII wieku. Był świetnym strategiem. Dowodził polskimi wojskami między innymi w bitwach pod Kircholmem w 1605 roku ze Szwedami i pod Chocimiem w 1621 z Turkami. Urodził się w 1570 lub 1571 roku.

1739 - Urodził się Grigorij Potiomkin, rosyjski feldmarszałek, prezydent Kolegium Wojskowego, głównodowodzący w wojnie z Turcją w latach 1787-1792, jeden z faworytów Katarzyny Wielkiej. Był twórcą słynnych ruchomych wiosek potiomkinowskich ustawianych na szlaku podróży carycy na Krym, w celu pokazania, jak wielki sukces odniesiono podczas kolonizacji prowincji odebranej Turkom osmańskim. Zmarł 16 października 1791 roku.

1793 - Drugi rozbiór Polski. Sejm obradujący w obecności rosyjskiego generała Johanna von Rautenfelda na zamku grodzieńskim, otoczonym przez wojska rosyjskie, w milczeniu przeprowadził cesję terytorium Rzeczpospolitej na rzecz Królestwa Prus. Wcześniej - 22 lipca 1973 roku - deputacja sejmu grodzieńskiego podpisała traktat z Rosją, w którym zrzekła się części polskich ziem o powierzchni około 250 tysięcy kilometrów kwadratowych. W drugim rozbiorze nie brała udziału Austria. 230 rocznica

1802 - Zmarł Aleksandr Radiszczew, rosyjski pisarz, filozof i myśliciel społeczny. Autor rozpraw: "Dyskurs o tym, czym jest syn ojczyzny”, "List o targu chińskim”, "O człowieku, jego śmiertelności i nieśmiertelności”, a także powieści "Podróż z Petersburga do Moskwy”, traktującej o konieczności zniesienia poddaństwa chłopów oraz likwidacji rządów despotycznych, za którą został skazany na zesłanie. Urodził się 31 sierpnia 1749 roku.

1809 - Urodził się Artur Zawisza, pseudonim Czarny, działacz niepodległościowy, uczestnik powstania listopadowego, członek Towarzystwa Demokratycznego Polskiego we Francji, uczestnik partyzantki Zaliwskiego. Po długich partyzanckich bojach został złapany i skazany na śmierć. Został stracony w Warszawie 15 lub 26 listopada 1833 roku.

1821 - Urodził się Cyprian Kamil Norwid, poeta, dramatopisarz, malarz i rzeźbiarz, jeden z najważniejszych twórców polskiego romantyzmu, nazywany "czwartym wieszczem". Autor między innymi wiersza "Bema pamięci żałobny rapsod”, dramatu "Kleopatra i Cezar”, oraz poematów, nowel i prozy: "Czarne kwiaty”, "Białe kwiaty”. Dzieła Norwida zostały na nowo odkryte na początku XX wieku, kiedy ukazały się na rynku z inicjatywy Zenona Przesmyckiego. Zmarł 23 maja 1883 roku w Paryżu.

1852 - W Paryżu Henri Jules Giffard wzniósł się na wysokość 1800 metrów i pokonał 27-kilometrową trasę na pierwowzorze sterowca własnej konstrukcji o napędzie parowym z prędkością około ośmiu kilometrów na godzinę.

1856 - Urodził się Ludwik Waryński, działacz ruchu socjalistycznego, autor pierwszego programu polskich socjalistów. W 1882 roku założył Partię Proletariat. Został skazany w procesie 29 proletariatczyków na 16 lat katorgi. Zmarł na gruźlicę 2 marca 1889 roku w twierdzy szlisselburskiej w wieku 33 lat.

1884 - Urodził się Mustafa Ismet Inönü, turecki generał i polityk, w latach 1925-1937 premier, a następnie, w latach 1938-1950 - prezydent, kontynuator polityki prezydenta Mustafy Kemala Atatürka, pierwszego prezydenta Turcji. Zmarł 25 grudnia 1973 roku.

1891 - Zmarł Izydor Kopernicki, antropolog, etnolog, twórca krakowskiej szkoły antropologicznej, uczestnik powstania styczniowego. Opublikował ponad 100 prac, z czego 40 antropologicznych, 25 archeologicznych, 20 etnograficznych i etnologicznych. Wysunął między innymi teorię o pokrewieństwie Cyganów z Hindusami. W zakresie antropologii fizycznej napisał kilka prac charakteryzujących ludność Galicji: Polaków, Rusinów, Żydów. Urodził się 17 kwietnia 1825 roku.

1892 - Urodził się Franciszek Polniaszek, doktor prawa, pułkownik dyplomowany piechoty Wojska Polskiego, uczestnik wojny polsko-bolszewickiej, ofiara zbrodni katyńskiej. Od 1937 roku był dowódcą Lwowskiej Brygady Obrony Narodowej. We wrześniu 1939 bronił lotniska Skniłów. 22 września 1939 roku pojmany przez NKWD, więziony w Starobielsku i tam zamordowany.

1895 - Urodził się André Frédéric Cournand, amerykański lekarz i fizjolog, pochodzenia francuskiego. Laureat Nagrody Nobla w 1956 roku, za prace z fizjopatologii krążenia oraz nad cewnikowaniem serca. Zmarł 19 lutego 1988 roku.

1896 - Urodził się Tadeusz Sygietyński, kompozytor i dyrygent, popularyzator polskiego folkloru muzycznego. Wraz z żoną Mirą Zimińską-Sygietyńską założył Państwowy Zespół Ludowy Pieśni i Tańca "Mazowsze”. Najbardziej znane utwory opracowane przez niego to: "Kukułeczka", "Polonez warszawski", "Warszawski dzień" i "Ej przeleciał ptaszek". Zmarł 19 maja 1955 roku.

1896 - Urodził się Francis Scott Fitzgerald, amerykański pisarz, scenarzysta filmowy. Autor powieści "Ta strona raju", "Wielki Gatsby" i "Czuła jest noc". Zmarł 21 grudnia 1940 roku.

1898 - Urodził się sir Howard Florey, angielski chemik i lekarz patolog, który opracował metodę masowej produkcji penicyliny, laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1945 roku. Urodził się 21 lutego 1968 roku. 125 rocznica

1904 - Zmarł Niels Ryberg Finsen, duński lekarz islandzkiego pochodzenia, twórca nowoczesnej fototerapii - odkrył właściwości lecznicze światła słonecznego w leczeniu gruźlicy i niektórych chorób skórnych. Laureat Nagrody Nobla w dziedzinie medycyny w 1903 roku. Urodził się 15 grudnia 1860 roku.

1905 - Urodził się Severo Ochoa de Albornoz, hiszpański biochemik, genetyk, biolog molekularny. Zajmował się między innymi metabolizmem węglowodanów i kwasów tłuszczowych, funkcjami biologicznymi witaminy B1. Laureat Nagrody Nobla w 1959 roku w dziedzinie medycyny, za prace związane z syntezą RNA. Zmarł 1 listopada 1993 roku.

1912 - Zmarł Antoni Szczerbowski, działacz strażacki, konstruktor. Drugi z kolei szef Krajowego Związku Ochotniczych Straży Pożarnych Królestwa Galicji i Lodomerii, naczelny redaktor miesięcznika "Przewodnik Pożarniczy” wydawanego we Lwowie. Wynalazca uniwersalnej drabiny pożarniczej zwanej później drabiną Szczerbowskiego. Jego wynalazek był bardzo rozpowszechniony wśród ochotniczych i zawodowych straży pożarnych i wykorzystywany podczas akcji gaśniczych i ratowniczych, ze względu na swoją wszechstronność. Urodził się 6 czerwca 1859 roku.

1914 - Urodził się Andrzej Panufnik, kompozytor i dyrygent. Wiele lat spędził na emigracji nie mogąc się pogodzić z ingerencją komunistycznych władz PRL w jego pracę artystyczną. W czasie II wojny światowej skomponował utwór "Warszawskie dzieci", a w 1969 roku stworzył "Epitafium Katyńskie". Część rękopisów i wczesnych kompozycji Andrzeja Panufnika zaginęła w Powstaniu Warszawskim w 1944 roku. Część z nich kompozytor zrekonstruował w 1945. Zmarł 27 października 1991 roku w Londynie, gdzie wyemigrował.

1918 - Urodził się major Hieronim Dekutowski "Zapora", żołnierz Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie, cichociemny, wybitny dowódca oddziałów partyzanckich Armii Krajowej, Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj i Zrzeszenia "Wolność i Niezawisłość”. Na początku 1945 roku zgodnie z postanowieniem Komendy Okręgu AK Lublin skoncentrował żołnierzy zagrożonych aresztowaniami i rozpoczął przeprowadzanie akcji odwetowych wobec wojsk NKWD i organów władzy ludowej. W czerwcu 1947 ujawnił się. Aresztowany przetrwał brutalne śledztwo. Został skazany na siedmiokrotną karę śmierci. Stracono Go 7 marca 1949 roku, w więzieniu przy Rakowieckiej. Wyrok został unieważniony w latach 90. Szczątki majora "Zapory" odnaleziono w 2012 roku w kwaterze na "Łączce” Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. Zostały pochowane we wrześniu 2015 roku. 105 rocznica

1922 - W Polsce przeprowadzono pierwsze wybory do Sejmu Śląskiego. Województwo śląskie podzielono na trzy okręgi wyborcze, w których wybierano 48 posłów. Endecja i chadecja uzyskały 34 procent głosów, stronnictwa niemieckie - 22 procent, Polska Partia Socjalistyczna - 17 procent, a Narodowa Partia Robotnicza - 14 procent. W Sejmie Śląskim zasiadło 18 posłów z Bloku Narodowego, ośmiu z PPS, siedmiu z NPR, siedmiu z Deutsche Partei, pięciu z niemieckiej Katolische Volkspartei, dwóch socjalistów niemieckich i poseł PSL "Piast”.

1923 - Urodził się Ziemowit Fedecki, pisarz, slawista i tłumacz literatury rosyjskiej, białoruskiej i francuskiej. Współtwórca i autor tekstów satyrycznych dla Studenckiego Teatru Satyryków w Warszawie. W 2001 roku został uhonorowany nagrodą PEN Clubu. W czasie okupacji pomagał w ratowaniu ludności żydowskiej. Zmarł 8 stycznia 2009 roku. 100 rocznica

1923 - Urodził się Ladislav Fuks, czeski pisarz, który często w swoich powieściach podejmował temat wpływu nazizmu i Holokaustu na życie swych rodaków: "Pan Theodor Mundstock”, "Palacz zwłok” i "Śledztwo prowadzi radca Heumann”. Na podstawie powieści Fuksa powstało kilka filmów, w tym dwa nakręcone przez polskich reżyserów - Tadeusza Chmielewskiego - "Wśród nocnej ciszy" i Waldemara Dzikiego - "Kartka z podróży". Zmarł 19 sierpnia 1994 roku. 100 rocznica

1926 - Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej wydał rozporządzenie o utworzeniu przedsiębiorstwa Polskie Koleje Państwowe. PKP okresu międzywojennego słynęło w Europie, z jakości usług i punktualności.

1928 - Kościół katolicki w Polsce zmienił przysięgę ślubną dla kobiet, usuwając z niej fragment zobowiązujący kobietę do posłuszeństwa mężowi. 95 rocznica 1930 - Urodził się Jerzy Flisak, rysownik, grafik, autor plakatów, scenografii i ilustracji książkowych, a także projektów graficznych do filmów animowanych dla dzieci. Jego rysunki były publikowane w: "Szpilkach”, "Świerszczyku”, "Polityce” i "Przeglądzie Kulturalnym”. Zmarł 21 lutego 2008 roku.

1930 - Zmarł Otto Mueller, niemiecki malarz i grafik, ekspresjonista. Jego obrazy miały uproszczoną, zgeometryzowaną formę. Malował głównie akty kobiece na tle pejzażu, a także liczne sceny z życia Cyganów: "Błękitne akty” czy "Cygańska madonna”. Urodził się 16 października 1874 roku.

1936 - Urodził się James Maury Henson, znany, jako Jim Henson, amerykański aktor i producent. Sławę przyniosły mu wymyślone w latach 50. muppety. Osobiście animował i użyczał głosu żabie Kermit. Zmarł 16 maja 1990 roku.

1937 - Urodził się Juliusz Loranc, kompozytor, aranżer i pianista. Współpracował z zespołem Alibabki. Komponował piosenki także dla: Stana Borysa, Jacka Lecha, Renaty Lewandowskiej, Haliny Kunickiej, Jana Pietrzaka i Ireny Santor. Autor wielu przebojów lat 60. i 70., w tym: "Radość o poranku", "Wakacje z blondynką" i "Kwiat jednej nocy". W 1979 otrzymał Złoty Krzyż Zasługi. Zmarł 25 maja 2016 roku.

1939 - Urodził się Andrzej Blikle, profesor nauk matematycznych, informatyk, specjalista w zakresie matematycznych podstaw informatyki, a także mistrz cukierniczy, właściciel słynnej warszawskiej firmy cukierniczej A.Blikle. Członek Rady Języka Polskiego i Fundacji Kultury. W 1977 roku objął stanowisko profesora Instytutu Podstaw Informatyki Polskiej Akademii Nauk. W 2006 został przewodniczącym rady fundacji Centrum imienia Adama Smitha. Angażuje się również w działalność społeczną, kulturalną i charytatywną. Jest działaczem Społecznego Komitetu Opieki Nad Starymi Powązkami.

1939 - Zmarł Oskar Sosnowski, kierownik Katedry Architektury Polskiej i Historii Sztuki Politechniki Warszawskiej. Profesor zginął podczas ratowania zbiorów zbombardowanej uczelni. W 1922 był inicjatorem utworzenia Towarzystwa Urbanistów Polskich. W 1929 założył Zakład Architektury Polskiej na Politechnice Warszawskiej. Urodził się 6 listopada 1880 roku.

1941 - W Wielkiej Brytanii powstał francuski rząd emigracyjny, początkowo pod nazwą Francuski Komitet Narodowy. Uznawany był przez Wielką Brytanię i kraje Imperium Brytyjskiego, emigracyjne rządy Polski, Holandii, Norwegii, Belgii i Czechosłowacji. Kierował nim Charles de Gaulle. Kontynuował walkę z hitlerowskimi Niemcami po kapitulacji Francji.

1941 - Urodziła się Linda McCartney, amerykańska fotograf, muzyk, obrończyni praw zwierząt, autorka książek kucharskich dla wegetarian. Wraz z mężem Paulem McCartneyem twórczyni zespołu Wings. W 1973 razem ze mężem została nominowana do Oscara za utwór "Live and Let Die" napisany do filmu o Jamesie Bondzie. Zmarła 17 kwietnia 1998 roku.

1943 - Żołnierze harcerskiego oddziału „Agat” dokonali udanego zamachu na Augusta Kretschmanna, ktory był funkcjonariuszem gestapo i zastępcą komendanta Gęsiówki, gdzie zasłynął z okrucieństwa oraz sadyzmu, odpowiedzialny za śmierć wielu wieźniów . W 1943 za dokonane zbrodnie został skazany przez polski sąd podziemny na karę śmierci. 80 rocznica

1943 - Żołnierze Armii Krajowej uwolnili 72 osoby z więzienia w Biłgoraju. 80 rocznica

1944 - 55. dzień Powstania Warszawskiego. Po upadku Czerniakowa najcięższe walki toczyły się na Mokotowie. Niemcy opanowali park i pałac Królikarnia. Tego dnia poległa 16-letnia Krystyna Niżyńska - żołnierz AK, najmłodsza sanitariuszka, harcerz Szarych Szeregów.

1948 - Urodził się Phil Hartman, kanadyjski aktor filmowy. Zagrał w obrazach: "Stożkogłowi”, "Poślubiłem morderczynię”, "Świąteczna gorączka” i "Mali żołnierze”. Występował w programie Saturday Night Live. Zmarł 28 maja 1998 roku postrzelony w głowę przez swoją żonę. 75 rocznica

1952 - Rozpoczęło działalność Polskie Radio Rzeszów, wówczas pod nazwą Ekspozytura Programowa Polskiego Radia w Rzeszowie. W rzeczywistości już prawie rok wcześniej z Radia Kraków przeniesiono do Rzeszowa jednego pracownika i przewieziono sprzęt, a w listopadzie 1951 roku nadano pierwszą audycję.

1952 - Na Pacyfiku w czasie badania erupcji podmorskiego wulkanu został wciągnięty pod powierzchnię japoński statek badawczy "Kaiyo Maru 5” wraz z 31 członkami załogi. Zginęli wszyscy znajdujący się na pokładzie.

1957 - W Barcelonie otwarto nowy stadion Camp Nou. W meczu inauguracyjnym FC Barcelona pokonała reprezentację Polski występującą pod nazwą "Warszawa" 4:2. Na tym największym w Europie stadionie mieści się niemal 100 tysięcy widzów. W 1992 roku na Camp Nou reprezentacja Polski zagrała w meczu finałowym igrzysk olimpijskich z Hiszpanią przegrywając 2:3 i zdobywając srebrny medal olimpijski.

1957 - Do Little Rock w amerykańskim stanie Arkansas przybyły oddziały armii amerykańskiej w celu zapewnienia wykonania w miejscowej Central High School ustawy zakazującej segregacji rasowej.

1958 - Zmarł Zygmunt Hellwig, ogrodnik i architekt. Realizował tereny zieleni w wielu miastach w Polsce, najbardziej znane to: Park Zdrowia w Ciechocinku, Park Sowińskiego w Warszawie i Ogród Botaniczny w Łodzi. Autor podręcznika "Byliny w parku i w ogrodzie”. Urodził się 25 marca 1899. 65 rocznica

1958 - Władysław Gomułka po raz pierwszy ogłosił hasło budowy tysiąca szkół na tysiąclecie państwa polskiego. Placówki budowano ze środków budżetowych i społecznych. Pierwszą szkołą-pomnikiem została podstawówka numer 7 - wówczas - imienia generała Karola Świerczewskiego w Czeladzi, otwarta 26 lipca 1959 roku. 4 września 1965 roku oddana została tysięczna szkoła-pomnik w Polsce. Łącznie powstało ich 1417. 65 rocznica

1959 - Urodził się Steve Whitmire, amerykański aktor lalkarz, jeden z głównych artystów związanych z muppetami, odtwórca między innymi Kermita. Do ekipy The Muppet Show dołączył w 1978 roku. Kierował początkowo głównie szczurem Rizzo, występował także we Fraglesach. W 1990 po śmierci Jima Hensona został wybrany na jego następcę do roli Kermita, a także Erniego z Ulicy Sezamkowej.

1960 - Państwa eksportujące ropę naftową, między innymi Algieria, Iran, Irak, Kuwejt, Nigeria i Arabia Saudyjska, utworzyły Organizację Krajów Eksportujących Ropę Naftową OPEC. Jej celem jest kontrolowanie światowego wydobycia ropy, poziomu cen i opłat eksploatacyjnych. Obecnie należy do niej 14 państw.

1966 - Urodził się Wiktor Bater dziennikarz, korespondent polskich mediów w Rosji, korespondent wojenny, oraz ekspert i komentator spraw bliskiego wschodu i byłego ZSRR. Pracował w mediach od 1922 roku, początkowo, jako dziennikarz Informacyjnej Agencji Radiowej, a od 1999 roku korespondent TVN. Od 2007 roku był korespondentem TVP, później Polsat News i innych mediów. Relacjonował między innymi wydarzenia po ataku terrorystycznym na szkołę w Biesłanie, podczas pracy został ranny. Przeżycia korespondenta wojennego opisał w książce "Nikt nie spodziewa się rzezi". W 2010 został laureatem Grand Press w kategorii News za relację wydarzeń związanych z katastrofą pod Smoleńskiem. Zmarł 7 kwietnia 2020 roku.

1967 - We wsi Patoki koło Łowicza został aresztowany seryjny morderca Stanisław Modzelewski, nazywany wampirem z Gałkówka. Przyznał się do zamordowania ośmiu kobiet. Sąd wojewódzki w Łodzi skazał oskarżonego na karę śmierci. Wyrok wykonano w listopadzie 1969 roku.

1970 - Radziecki pojazd kosmiczny Łuna 16 powrócił na Ziemię. Automatycznie sterowany z Ziemi pojazd wylądował na Księżycu, skąd - jako pierwszy w historii kosmonautyki - dostarczył próbki gruntu księżycowego, a następnie został sprowadzony na Ziemię. Statek był wyposażony w kamerę telewizyjną, sprzęt do monitorowania promieniowania kosmicznego oraz temperatury, a także w ramię z wiertłem, które umożliwiło zebranie próbek gruntu

1972 - W wyniku upadku prywatnego odrzutowego myśliwca Canadair Sabre na lodziarnię w Sacramento w Kalifornii zginęły 22 osoby, a 28 zostało rannych, w tym pilot.

1973 - Republika Gwinei Bissau ogłosiła niepodległość od Portugalii. Tego dnia jest tam obchodzone święto narodowe - Dzień Niepodległości. 50 rocznica

1980 - Utworzona została Fundacja Księcia Asturii, która ufundowała nagrody przyznawane corocznie w Hiszpanii. Od 1981 roku otrzymują je osoby, organizacje i inne jednostki z całego świata za znaczące osiągnięcia między innymi w dziedzinie nauk ścisłych, humanistycznych i spraw publicznych.

1980 - Jeden z najlepszych w historii polski piłkarz Włodzimierz Lubański zakończył karierę reprezentacyjną. Jego ostatnim, 75. meczem było spotkanie Polska - Czechosłowacja zakończone remisem 1:1. Lubański strzelił w tych zawodach, rozgrywanych na Stadionie Śląskim w Chorzowie, 48. gola w reprezentacji, co było rekordem kraju do 5 października 2017 roku, kiedy poprawił ten wynik Robert Lewandowski.

1983 - Zmarł Henryk Ryl, reżyser teatru lalek, założyciel i dyrektor Teatru Lalek Arlekin w Łodzi, którym kierował do 1964 roku. Był też twórcą czasopisma "Teatr Lalek" i jego redaktorem naczelnym. Urodzony 25 lutego 1911. 40 rocznica

1991 - Ukazał się album "Nevermind" zespołu rockowego Nirvana. Płyta odniosła wielki sukces i sprzedała się w nakładzie 26 milionów egzemplarzy, z czego 10 milionów w USA. Pismo "Rolling Stone" w 2010 roku umieściło album na 17. miejscu rankingu 500 najlepszych płyt muzycznych wszech czasów.

1991 - Ukazał się album "Blood Sugar Sex Magik" amerykańskiej grupy Red Hot Chili Peppers. Płyta uplasowała się na trzecim miejscu listy Billboard 200 oraz sprzedał się w nakładzie ponad 13 milionów egzemplarzy na całym świecie. Stał się początkiem wielkiej sławy zespołu oraz zwrócił na siebie uwagę krytyków. Album łączy nurty heavymetalowe z funkowymi.

1996 - W Nowym Jorku zawarto Traktat o całkowitym zakazie prób z bronią jądrową. Łącznie umowę podpisały 183 państwa, z czego 166 krajów porozumienie ratyfikowało. Podpisów nie złożyły pod dokumentem: Indie, Pakistan i Korea Północna. 2002 - Zmarł Tim Rose, amerykański piosenkarz folkowy, kompozytor. Był związany z zespołami: The Lovin' Spoonful, The Mamas and the Papas, The Triumvirate, Michael and Timothy i The Smoothies. W 1967 roku wydał swój pierwszy album solowy "Tim Rose". Był to jeden z najlepszych debiutów wszech czasów. Ostatnia płyta "American Son" ukazała się w 2002. Urodzony 23 września 1940 roku.

2004 - Sejm RP przyjął wersję posła PiS Zbigniewa Ziobry, jako ostateczny raport sejmowej komisji śledczej badającej tak zwaną aferę Rywina. Raport był najdalej idącym w oskarżeniach czołowych osób w państwie. Zbigniew Ziobro postulował w nim postawienie przed Trybunałem Stanu między innymi prezydenta Aleksandra Kwaśniewskiego i premiera Leszka Millera. Rywingate - bo tak potocznie nazywaną aferę - nie została do końca wyjaśniona. Skandal wybuchł na tle propozycji korupcyjnej, którą Lew Rywin złożył Adamowi Michnikowi 22 lipca 2002.

2004 - Zmarła Françoise Sagan, francuska pisarka, autorka 40 powieści psychologicznych i sztuk teatralnych, ukazujących konflikty uczuciowe i obraz życia mieszczańskiego. Pierwszą, najsłynniejszą powieść "Witaj smutku" napisała w wieku 18 lat. Jest uznawana za jedną z największych postaci francuskiej literatury powojennej. Urodziła się 21 czerwca 1935 roku.

2004 - Premiera filmu "Mój Nikifor" w reżyserii Krzysztofa Krauze. Główną, tytułową rolę zagrała kobieta, Krystyna Feldman, dotychczas znana z licznych wyrazistych ról epizodycznych i ról drugoplanowych. Jej kreacja była nagradzana nie tylko na najważniejszych festiwalach w Polsce, ale i na świecie, między innymi w Karlowych Warach, Manili, Kijowie i Valladolid. Film, który jest obrazem wyjątkowym w dorobku Krzysztofa Krauzego, dotychczas znanego z zaangażowanego kina społecznego, został chłodno przyjęty przez rodzimą krytykę. Zupełnie inaczej ocenili go recenzenci zagraniczni oraz jurorzy międzynarodowych festiwali filmowych.

2006 - Zmarł Jerzy Grzymkowski, pisarz, scenarzysta filmowy. Od 1982 roku był kierownikiem literackim Zespołu Filmowego "Profil". Autor książek: "Dzielnicowy z Targówka", "Zamknięte drzwi" i "Krople żywicy". Urodził się 25 kwietnia 1930 roku.

2009 - Prezydent Lech Kaczyński, jako pierwszy Polak w historii otworzył sesję na Nowojorskiej Giełdzie Papierów Wartościowych. Podczas wizyty w USA Lech Kaczyński spotkał się również z prezydentem Barackiem Obamą i wystąpił na forum 64. sesji zgromadzenia ogólnego Organizacji Narodów Zjednoczonych.

2010 - Zmarł Giennadij Janajew, radziecki polityk. W latach 1990-1991 wchodził w skład Biura Politycznego Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego. Od grudnia 1990 do sierpnia 1991 roku zajmował stanowisko wiceprezydenta ZSRR. W 1991 roku stanął na czele puczu przeciwko prezydentowi Michaiłowi Gorbaczowowi i przez trzy dni pełnił obowiązki prezydenta ZSRR. Po upadku puczu został oskarżony o zdradę i uwięziony. Urodził się 26 sierpnia 1937 roku.

2010 - Otwarto podziemne muzeum pod płytą Rynku Głównego w Krakowie.

2013 - Zmarła Teresa Szmigielówna, aktorka teatrów stołecznych, między innymi - Klasycznego, Dramatycznego i Rozmaitości, występowała również w filmach, w tym: "Celuloza”, "Niewinni czarodzieje”, "Eroica”, "Zbrodniarz, który ukradł zbrodnię”, "Korczak” i "Przedwiośnie". Urodziła się 9 października 1929 roku. 10 rocznica

2013 - W stolicy Kenii - Nairobi siły bezpieczeństwa odbiły centrum handlowe Westgate Mall, gdzie od 21 września terroryści z ugrupowania Asz-Szabab przetrzymywali i zabijali zakładników. Zginęło łącznie 71 osób, a 175 zostało rannych. Terroryści twierdzili, że był to odwet za udział kenijskich wojsk w wojnie domowej w Somalii. 10 rocznica

2014 - Zmarł sir Christopher Hogwood, angielski dyrygent, klawesynista i teoretyk muzyki, profesor Królewskiej Akademii Muzyki w Londynie. Na początku lat 70. założył Academy of Ancient Music specjalizującą się w wykonawstwie historycznym. Zasłynął z pionierskich wykonań XVIII-wiecznych kompozytorów, takich jak Johann Sebastian Bach i George Frideric Händel. Urodził się 10 września 1941 roku.

2015 - W wyniku wybuchu paniki w Mekce w Arabii Saudyjskiej zostało stratowanych ponad 2400 osób, a ponad 900 odniosło obrażenia.

2015 - Papież Franciszek, jako pierwszy w historii zwierzchnik Kościoła katolickiego, przemawiał w Kongresie Stanów Zjednoczonych. Zaapelował o rozwiązywanie kryzysów na świecie z odwagą i inteligencją, w duchu braterstwa, solidarności i sprawiedliwości. Przestrzegał przed naśladowaniem nienawiści i przemocy tyranów.

2018 - Zmarł Norm Breyfogle, amerykański rysownik komiksowy, ilustrujący między innymi przez sześć lat przygody Batmana. Współpracował wówczas głównie ze scenarzystą Alanem Grantem. W 2010 roku artysta był gościem specjalnym na Międzynarodowym Festiwalu Komiksu i Gier w Łodzi. Urodził się 27 lutego 1960 roku. 5 rocznica

2018 - Zmarł Henryk Bieniewski, krytyk teatralny, dziennikarz, publicysta, uczestnik Powstania Warszawskiego. W nocy 23 na 24 września 1944 roku przepłynął Wisłę na praską stronę. W latach 1985-88 był komentatorem teatralnym w IV Programie Polskiego Radia, gdzie prowadził cykl "Fotel w czwartym rzędzie”. Jako publicysta wydał wspomnienia "Z deszczu pod rynnę” oraz zbiory felietonów: "Sto twarzy aktora”. Urodził się 21 kwietnia 1925 roku. 5 rocznica

2021 - Zmarł Staffan Skott, szwedzki pisarz, dziennikarz i tłumacz. Specjalista w zakresie historii Rosji oraz ZSRR, w tym okresu komunizmu. Był autorem książki "Już nigdy!", o ludobójstwach w krajach rządzonych przez komunistów. Urodził się 16 sierpnia 1943 roku.

2022 - Zmarł Pharoah Sanders (Farrell Sanders), amerykański saksofonista i kompozytor jazzowy, pracujący zwrówno solowo, jak i wspołpracujący z innymi artystami jazzowymi. Grał między innymi w zespole Johna Coltrana. Laureat Nagrody Grammy za album "Blues for Coltrane: A Tribute to John Coltrane". W 2016 otrzymał wyróżnienie NEA Jazz Masters Award. Urodził się 13 października 1940 roku. 1 rocznica

Zobacz także

2024-05-18, godz. 00:40 Kartka z kalendarza 18 maja - Międzynarodowy Dzień Muzeów, ustanowiony w 1977 roku, przez Międzynarodową Radę Muzeów działającą przy UNESCO. 18 maja - Dzień Mostow… » więcej 2024-05-17, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 17 maja - Światowy Dzień Społeczeństwa Informacyjnego, obchodzony w rocznicę założenia Międzynarodowego Związku Telegraficznego w 1865 roku. Organizacja… » więcej 2024-05-16, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 16 maja - Wspomnienie Świętego Andrzeja Boboli, prezbitera i męczennika, Patrona Polski, zmarłego 16 maja 1657 roku. 16 maja - Święto Straży Granicznej… » więcej 2024-05-15, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 15 maja - Międzynarodowy Dzień Rodzin, proklamowany przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w 1993 roku. 15 maja - Światowy Dzień Pamięci o Zmarłych… » więcej 2024-05-14, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 14 maja - Międzynarodowy Dzień Farmaceuty. » więcej 2024-05-13, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 13 maja - W Kościele katolickim - Święto Matki Bożej Fatimskiej, obchodzone na pamiątkę pierwszego objawienia trojgu pasterzom z Fatimy. 13 maja - Międzynarodowy… » więcej 2024-05-12, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 12 maja - Światowy Dzień Syndromu Chronicznego Zmęczenia i Zaburzeń Immunologicznych. 12 maja - Europejski Dzień Walki z Czerniakiem. 12 maja - Dzień… » więcej 2024-05-11, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 11 maja - Światowy Dzień Sprawiedliwego Handlu, obchodzony w drugą sobotę maja. 11 maja - Dzień bez Śmiecenia. 11 maja - Dzień Doradcy Podatkoweg… » więcej 2024-05-10, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 10 maja - Światowy Dzień Tocznia Układowego - mający na celu upowszechnienie wiedzy o tej chorobie autoimmunologicznej. Jest to choroba atakująca różne… » więcej 2024-05-09, godz. 07:00 Kartka z kalendarza 8 i 9 maja - Czas Upamiętniający i Jednoczący Tych, Którzy Stracili Życie Podczas II Wojny Światowej, święto ustanowione przez Zgromadzenie Ogólne ONZ… » więcej
678910
Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej. Dowiedz się więcej »